Fréttablaðið - 23.07.2010, Blaðsíða 16

16 23. júlí 2010 FÖSTUDAGUR
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til
að senda línu og leggja orð í belg um
málefni líðandi stundar. Greinar og
bréf skulu vera stutt og gagnorð. Tekið
er á móti efni á netfanginu greinar@
frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar
sem finna má nánari leiðbeiningar.
Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í
Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum
miðlunum að hluta eða í heild.
Áskilinn er réttur til leiðréttinga og til
að stytta efni.
Í allri eðlilegri umræðu er eðli-legt að ekki sé reynt að tala
niður til einhverra aðila sem setja
fram hugmyndir hvort sem um
er að ræða tillögur um skatta eða
eitthvað annað. Ekki er ég tals-
maður hárra skatta og er reynd-
ar á þeirri skoðun, að þeir aðilar
á Íslandi sem ekki njóta skattaaf-
sláttar í einhverri mynd greiði allt
of háa skatta.
Ekki er hér mælt með því að
bókaiðnaðurinn eigi að skila himin-
háum sköttum. En sá sem þetta
ritar er eindregið á þeirri skoðun,
að allar samkeppnisgreinar iðnað-
ar, hvort sem um bókaiðnað er að
ræða eða aðrar iðngreinar, eigi að
standa jafnar fyrir lögum og þeim
skyldum að skila sköttum til sam-
félagsins. Engin grein er öðrum
merkilegri eða mikilvægari.
Þær fullyrðingar sem formaður
og varaformaður rithöfunda halda
fram eru ekki studdar með neinum
rökum heldur er um getgátur að
ræða. Í þessu sambandi er rétt að
minnast þess að þegar virðisauka-
skattur var lækkaður á bókum hér
um árið var því haldið fram, að þá
myndu bækur lækka í verði. Það
varð auðvitað ekki raunin, vegna
þess að bækur eru samkeppnis-
vara sem á í samkeppni innbyrðis
og einnig aðrar vörur sem skila
fullum skatti. Það eru aðstæður
á markaði sem ráða verði bóka.
Stóraukinn skattur á bækur fer
líklegast ekki út í verðlagið því þá
munu bækur seljast í minna mæli
væntanlega.
Allar líkur eru á því að álagn-
ing útgáfufyrirtækjanna muni
minnka, útgáfur sem þegar standa
höllum fæti munu væntanlega
hætta starfsemi og aðrar taka við.
Einnig að laun rithöfunda lækka
sennilegast, nema að þeim fækki
eitthvað. Vissulega sársauka-
fullt. M.ö.o. þetta er kjarabarátta
hjá þessum rithöfundum og er þá
eðlilegast að ræða málið með þeim
hætti og á heiðarlegan hátt.
Ekki þýðir að slá um sig með
að fullyrða að lestrarfærni barna
fari dvínandi því það er ekki rann-
sakað. Það eru miklar líkur á því,
að þær hafi aldrei verið meiri en
nú. Það getur alveg eins verið að
bækur ætlaðar börnum séu bara
svo lélegar og leiðinlegar að börn
nenni ekki að lesa þær. Þær stand-
ist bara alls ekki samkeppni við
annað sem börn hafa aðgang að.
Það er auðvitað þörf á því að
skoða verðþróun á bókum með til-
liti til áhrifa frá sköttum á verð-
lag og gæði bóka. Einkum væri
fróðlegt að skoða verð á bókum á
veltiárunum fram að hruni. Einnig
hvort verð á bókum hafi lækkað við
hrunið. Þetta þyrfti að skoða miðað
við fast verðlag og gera þyrfti við-
miðunarkönnun við verð á öðrum
samkeppnisiðnaðarvörum.
Hræðsluáróður bókamanna
Skattar og bókaútgáfa
Kristbjörn
Árnason
kennari
Það eru aðstæður á markaði sem ráða
verði bóka. Stóraukinn skattur á bæk-
ur fer líklegast ekki út í verðlagið því
þá munu bækur seljast í minna mæli
væntanlega.
Eitt getum við Íslendingar örugg-lega veitt okkur með ákveðnum
vilja og það er bætt menntun þeirra
sem eiga að erfa landið og ætlast er
í raun til að sjái þeim farborða sem
þá verða aldnir eða sjúkir. Þar sem
langflest störf krefjast nú fram-
haldsmenntunar af einhverju tagi
er augljóslega ekki lítið í húfi jafnt
fyrir þá yngri sem þurfa að finna
sér störf og fyrir þá eldri og þá
sem sjúkdómar herja á.
Það var því leitt að lesa hér
(Fréttablaðið 3. júlí 2010) um nýja
íslenska rannsókn sem enn undir-
strikar það sem áður hefur fram
komið í erlendum könnunum að
þvert á óteljandi staðhæfingar um
hið gagnstæða er menntunarstig
þjóðar okkar ekki sérlega gott held-
ur nánast það lakasta sem þekk-
ist á Vesturlöndum. Um helming-
ur Íslendinga lýkur þannig engu
framhaldsnámi eftir grunnskóla-
nám og af þeim sem hætta í fram-
haldsskólanámi gera það flestir
eftir aðeins eitt til tvö ár. Helming-
ur Íslendinga mun því ekki stunda
neitt frekara skólanám eftir u.þ.b.
16-17 ára aldur sem er allt annað
og verra hlutfall en í helstu löndum
okkar heimsálfu.
Sé gengið út frá að menntun
stuðli að aukinni almennri hæfni
og færni og upplýstari gagnrýnni
hugsun, hverjar gætu þá verið
afleiðingar af lágu menntunar-
stigi þjóðar? Nokkur atriði koma
fljótt upp í hugann: Það eru færri
hæfir frambjóðendur og stjórnend-
ur og færri hæfir til að meta tillög-
ur þeirra og gerðir. Í lýðræðisríki
gilda öll atkvæði jafnt og minna
upplýstan almenning er auðveldara
að blekkja og afvegaleiða. Þannig
virðist minna upplýst þjóð t.d. lík-
legri til að falla fyrir lýðskrumi og
ekki síst komi það frá háttsettum
aðilum.
Er illa upplýst þjóð draumaland
hins vanhæfa stjórnmálamanns?
Sennilega er t.d. auðveldara að fá
minna upplýsta þjóð til að trúa því
að hún sé meðal heimsins upplýst-
ustu og menntuðustu þjóða og sé
jafnvel fyrirmynd og afburðaþjóð.
Í stuttu máli, minna upplýst þjóð
virðist líklegri til að taka rangar
ákvarðanir, aðhyllast óheppilegri
fyrirmyndir og velja slakari leið-
toga, já, jafnvel lýðskrumara. Í
þessu samhengi stingur í augu
að meðal þeirra vesturlandaþjóða
sem verst standa varðandi mennt-
unarstig eru nokkrar þær þjóðir
sem undanfarið hafa lent í hvað
verstum hremmingum eða jafnvel
hruni, svo sem Spánn, Tyrkland,
Portúgal og Ísland. En menntun-
arstig er hægt að hækka sé skiln-
ingur á nauðsyn þess fyrir hendi.
Þar bítur þó vandinn gjarna í eigið
skott, því þar sem menntunarstig
er lágt er oft erfiðara og óvinsælla
að skýra og ræða mikilvægi mennt-
unar. Eigum við leiðtoga færa um
að rjúfa slíkan vítahring? Gæfi
þjóðin þeim brautargengi?
Staðhæfingar eins og t.d. „Iss,
menntun skiptir engu máli“ eða
„Íslendingar eru ein menntaðasta
þjóð í heimi“ heyrast enn sí og æ og
maður spyr sig hvort svo óábyrgu
tali og lýðskrumi fari að linna því
hér virðist augljós og brýn þörf á
þjóðarátaki um stórbætt almennt
menntunarstig, nokkuð sem virð-
ist fyrir litla nýsjálfstæða eyþjóð
á tímum alþjóðlegrar samskipta-
byltingar verðugt og heillandi
framtíðarverkefni.
Þankar um menntunarstig
og framtíðina
Menntun
Magnús S.
Magnússon
forstöðumaður Eins og komið hefur fram í fjöl-miðlum hefur hópur fólks tekið
sig saman og hrint af stað hjálpar-
starfi undir heitinu „Sumarhjálpin“.
Markmið Sumarhjálparinnar er að
styðja við bakið á þeim sem eru verst
settir í þjóðfélaginu í dag. Hópurinn
stendur fyrir söfnun sem ætlað er
að auðvelda þeim sem þurfa aðstoð
við að kaupa nauðsynjavörur. Fjöl-
margir búa við bág kjör á Íslandi og
hafa þurft að treysta á matargjafir
neyðarstofnana. Nú þegar stærstu
neyðarsamtök landsins eru í sumar-
leyfi sverfur illa að þessum hóp. Og
þótt margir hafi brugðist við neyð-
inni með matargjöfum þarf meira
til, því miður.
Söfnun Sumarhjálparinnar fer
vel af stað og nú þegar hafa marg-
ir brugðist vel við með áheitum og
óbeinum stuðningi. Einnig hafa
fjölmargar umsóknir um hjálp
borist.
Þeir sem telja sig þurfa aðstoð
frá Sumarhjálpinni er bent á
símanúmerið 534 7720 eða tölvu-
póstfangið sumarhjalpin@simnet.
is. Fljótlega verður einnig opnuð
heimasíða Sumarhjálparinnar.
Sumarhjálpin mun aðstoða fólk
eins fljótt og auðið er og öllum
umsóknum verður svarað. Farið
verður yfir allar styrkbeiðnir
sem berast og því mikilvægt að
allir gefi upp réttar upplýsingar;
nafn, kennitölu, símanúmer, heim-
ilisfang og hvers vegna óskað sé
eftir aðstoð.
Þeim sem vilja styrkja Sumar-
hjálpina er bent á söfnunarreikn-
inginn 0313 – 13 – 131313 og kenni-
töluna 550710 -0720. Einnig verður
á næstu dögum hringt í landsmenn
og óskað eftir stuðningi við Sum-
arhjálpina. Vonandi munu allir
bregðast vel við símhringingum
Sumarhjálparinnar og styðja söfn-
unina og þetta átak heilshugar.
Sumarhjálpin mun starfa út
ágúst eða þangað til hefðbundin
neyðaraðstoð hjálparstofnana hefst
á ný á Íslandi eftir sumarleyfi.
Sumarhjálpin
Hjálparstarf
Þórhallur
Heimisson
prestur
Þeim sem vilja styrkja Sumarhjálpina
er bent á söfnunarreikninginn
0313 – 13 – 131313 og kennitöluna
550710 -0720.