Fréttablaðið - 27.07.2010, Blaðsíða 12

12 27. júlí 2010 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Bergsteinn sendir okkur sem viljum stöðva Magma-innrásina tóninn í
Fréttablaðinu og segir það góðra gjalda
vert að standa á sínu „en hefði ekki verið
ábyrgara af þessum þingmönnum að
berja í borðið áður en samningurinn var
gerður …“ En það var gert, Bergsteinn.
Auðvitað hefur hnefinn margoft verið sett-
ur í borðið þótt menn virðist fyrst skilja
alvöruna þegar þingflokksformaður VG
segir að líf ríkisstjórnarinnar kunni að
vera í húfi.
Hvað sjálfan mig varðar vil ég segja
þetta: Þegar ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks
og Framsóknar ákvað að selja hlut ríkis-
ins í HS orku í mars 2007 lagðist ég mjög
eindregið gegn því opinberlega. Benti ég á
hve illa það hefði „reynst skattborgurum og
neytendum að einkavæða grunnþjónustu“.
Þessa afstöðu ítrekaði ég þegar gengið var
frá sölunni eftir að ríkisstjórn Sjálfstæðis-
flokks og Samfylkingar tók við síðar um
vorið. Fyrr og síðar andmælti ég þessari
einkavæðingu og annarri á grunnþjón-
ustunni. Það hafa Vinstri græn líka gert.
Afdráttarlaus krafa var sett fram á flokks-
ráðsfundi í ágúst í fyrra um að stöðva einka-
væðingu HS orku og aftur var þessi krafa
ítrekuð nú í júní. Þessar ályktanir eru mjög
afdráttarlausar. En ekkert hreyfðist.
Þess vegna skrifaði ég eftirfarandi 16.
maí í vor, þegar samningurinn við Magma
Sweden var í burðarliðnum: „Samfélagið er
að bregðast sjálfu sér; ríkisstjórnin er að
bregðast komandi kynslóðum í þessu máli.
Við sem sitjum á Alþingi erum að bregðast
sem löggjafi því við verjum ekki auðlind-
ir þjóðarinnar gegn braski … Andvaraleysi
í þessu máli er ekki valkostur.“ Nokkur
umræða spannst þessa daga opinberlega
og sat ég meðal annars fyrir svörum ásamt
Ross Beaty í Kastljósi þar sem ég ræddi
um skúffufyrirtæki hans. Fyrir dyrum
voru sveitarstjórnarkosningar. Ýmsum
þótti slæmt að ræða pólitísk hitamál lands-
málanna opinberlega og forsætisráðherra
kvað upp úr um að ágreiningsefni ætti ekki
að bera á torg. Þingmaður VG var sakaður
um lítilmótlegt framferði.
Bergsteinn er ekki einn um að saka
okkur, sem höfum beitt okkur í þessum
málum, fyrir að sofa á verðinum og stund-
um er spurt hvers vegna menn hafi ekki
sett fram lagafrumvörp og stöðvað þessi
mál. Í fyrsta lagi þá hefur það verið reynt.
Í öðru lagi snýst þetta um meirihlutavilja
í ríkisstjórn og á Alþingi. Ef hann er
ekki fyrir hendi þá hreyfist ekkert. En
þjóðfélagið getur hreyft þann vilja. Og
þjóðfélagið er að vakna.
Það var gert, Bergsteinn
Magma-
málið
Ögmundur
Jónasson
alþingismaður
Oddi – umhverfisvottuð prentsmiðja. Höfðabakka 7, 110 Reykjavík, sími 515 5000, www.oddi.is
Harkaleg framganga
„Avant herjar á aldraða móður“ stóð
í fyrirsögn á vefsíðu DV í gær. Þar
var rætt við mann sem sagði ekki
farir sínar sléttar í samskiptum við
lánafyrirtækið Avant. Maðurinn tók
bílalán hjá Avant. Honum blöskraði
hins vegar hækkunin á láninu svo
mikið að hann ákvað að hætta að
greiða af láninu og reyna að semja
um eftirstöðvarnar. Á það
féllst Avant ekki og
hefur nú gert fjár-
námskröfu á hendur
aldraðri móður hans,
sem var ábyrgðar-
maður á láninu.
Ábyrgðartilfinning
Frásagnir af framferði lánafyrirtækja
við innheimtu skulda eru margar
hverjar ljótar og ekki að undra
að sumum þyki nóg komið. Vilji
menn hins vegar taka slaginn við
lánafyrirtæki og hætta að borga,
ættu þeir þá ekki að gera það á eigin
ábyrgð, frekar en aldraðra mæðra
sinna?
Tveir kostir
Björn Valur Gíslason,
þingmaður Vinstri
grænna, sagði í samtali
við mbl.is í gær að
ríkisstjórnin væri í
þröngri stöðu. Hann bætti við að
þeir þingmenn VG sem segjast
ekki munu styðja stjórnina nema
Magma-samningnum verði rift
gætu þurft að standa við það eða
skipta um skoðun. Blasir það ekki
við? Gallinn er sá, að ef viðkomandi
þingmenn skipta um
skoðun og ákveða
að styðja ríkis-
stjórnina þrátt fyrir
að samningunum
verði ekki rift, verða
orð þeirra eftirleiðis
ekki beinlínis talin
dýr.
bergsteinn@frettabladid.isB
irting þeirra upplýsinga sem finna má í 90 þúsund
leyniskjölum um stríðsrekstur Bandaríkjamanna í
Afganistan og birtar voru á WikiLeaks nú um helg-
ina er mikilvæg. Í skjölunum má sjá svart á hvítu að í
Afganistan fara Bandaríkjamenn og bandalagsþjóðir
þeirra fram með virðingarleysi gagnvart lífi og limum óbreyttra
borgara. Þeir eru miskunnarlaust drepnir, í sumum tilvikum
vegna óöryggis hermanna í aðstæðunum.
Í skjölunum er bæði greint
frá alvarlegum atburðum sem
tekist hefur að halda leyndum
fyrir fjölmiðlum og atburðum
þar sem villt hefur verið um
fyrir umheiminum með því að
birta rangar upplýsingar um þá
atburði sem áttu sér stað.
Í skjölunum eru staðfestar
144 árásir á óbreytta borgara á því tímabili sem þau taka til,
frá árinu 2004 til ársins 2009. Staðfest tala fallinna almennra
borgara í þessum árásum er 195 og nærri jafnmargir hafa særst
samkvæmt skjölunum. Þarna er þó einungis um staðfest tilvik að
ræða og mannréttindasamtök telja að tala látinna og særðra sé
mun hærri í raun. Svo virðist sem óöryggi hermanna sé oft um
að kenna þegar árásir á almenna borgara eru annars vegar. Til
dæmis þegar ökumenn bifreiða og mótorhjóla hlýða ekki umsvifa-
laust fyrirskipunum og eru fyrir bragðið skotnir niður.
Í skjölunum er einnig staðfest tilvist leynidauðasveita sem
hafa það hlutverk að elta uppi tilekna menn, talibana og al-
Kaída liða, og taka þá af lífi án dóms og laga. Í mörgum tilvikum
hafa svo óbreyttir borgarar fallið í þessum árásum. Sömuleiðis
er þar greint frá gríðarlegu falli óbreyttra borgara í síauknum
sprengjuárásum talibana við vegarkanta en alls hafa meira en
2.000 óbreyttir borgarar fallið í slíkum árásum frá innrás Nató
í Afganistan.
Viðbrögð við lekanum úr Hvíta húsinu þurfa ekki að koma
á óvart. Þar er brugðist ókvæða við og þjóðaröryggisráðgjafi
Baracks Obama segir lekann ógna lífi, ekki bara Bandaríkja-
manna heldur einnig bandamanna þeirra. Það sem stendur upp
úr er þó að í skjölunum er staðfest að Bandaríkjamenn og banda-
menn þeirra ógna einmitt lífi óbreyttra borgara í Afganistan.
Upplýsingarnar úr leyniskjölunum 90 þúsund eru mikilvæg
staðfesting þess sem hernaðarandstæðingar um allan heim hafa
haldið fram, að staða almennings í Afganistan sé síst betri nú en
hún var fyrir innrásina. Það er alvarlegasta staðreyndin. Hins
er þó einnig hollt að minnast að auk þess mannfalls og líkamlegs
og andlegs heilsutjóns sem innrásin hefur valdið heimamönnum í
Afganistan þá hefur fjöldi ungs fólks úr innrásarliðunum fallið í
stríðinu þar. Auk þess er ljóst að það unga fólk sem þangað er sent
til hernaðarstarfa mun heldur aldrei verða samt á eftir. Birting
leyniskjalanna á WikiLeaks er þannig ekki síst áminning um það
að í stríði eru allir dæmdir til að tapa.
Mikilvæg birting skjala á WikiLeaks:
Óbreyttir borgar-
ar sallaðir niður
SKOÐUN
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is