Fréttablaðið - 09.08.2010, Blaðsíða 33

MÁNUDAGUR 9. ágúst 2010 17
Ríkið innheimtir sóknargjöld fyrir trúfélög í landinu. Þau
hafa lækkað töluvert undanfarin
ár og eðlilegt að kirkjan fari fram
á það að það lækki ekki frekar.
Sóknargjöldin standa undir starfi
safnaðanna, barnastarfi, öldrunar-
starfi, kórastarfi og velferðarstarfi
í kreppu. Víða, einkum úti um land,
standa þau vart undir grunnstarf-
inu lengur. Þess vegna er eðlilegt að
kirkjan móist við þegar hætta er á
að þau lækki enn frekar.
Nær öll önnur framlög til kirkj-
unnar eru samningsbundin og er
þar langstærsti liðurinn laun prest-
anna og starfsmanna biskupsstofu,
en starfsmenn þar útbúa barnaefni
og annast ýmis sameiginleg verk-
efni fyrir kirkjuna. Kirkjan seldi
jarðeignir sínar í hendur ríkisins
gegn því að ríkið greiddi þessi laun.
Er talið að upphæðin jafngildi 2-3%
rentu af eignasafninu. Þessi samn-
ingur er lögvarinn og er talið full-
víst að standi ríkið ekki við hann
myndi eignasafnið renna aftur til
kirkjunnar. Í Svíþjóð er það t.d.
þannig að kirkjan þar afsalaði sér
aldrei eignasafni sínu og byggir
starf sitt af rentu á því. Það væri
alveg hægt hér.
Nú kunna menn sem alast upp við
sterkt ríkisvald og veikt kirkjuval
að efast um að kirkjan hafi átt til-
kall til eigna sinna hér áður fyrr.
En svona var það nú bara. Kirkj-
an eignaðist þetta og á með réttu
og notar til að halda uppi kerfi um
allt land sem giftir, grefur og skírir
og hjálpar fátækum og boðar guðs
náðina sem allir hafa heyrt um og
allir sækjast eftir með einhverjum
hætti.
Og kirkjan, undirritaður sat
kirkjuþing, vill axla byrðar eins og
allir. Starfsmönnum verður fækkað
og laun verða lækkuð. En það var
skoðun allra þeirra sem sóttu þingið
að niðurskurður til kirkjunnar ætti
að haldast í hendur við niðurskurð
til velferðarmála og sú velferðar-
stjórn sem nú situr reynir að halda
niðurskurði til slíkra mála við fimm
prósent markið. Kirkjan er því ekki
að skorast úr leik heldur vill standa
vörð um velferðina. Það á hún sam-
eiginlegt með ríkisstjórninni.
Kirkjan er
ekki að skor-
ast úr leik!
Æ, nú var íslenska þjóðin óhepp-in! Enn eitt áfallið! Hvert er
áfallið, vænti ég að þú spyrjir? Jú
Gylfi, hrikalegustu skógareldar í
manna minnum í Rússlandi!
Af hverju eru skógareldar í
Rússlandi áfall fyrir íslenska
þjóð? er líklega næsta spurning
þín. Jú, vegna hins flókna afleiðu-
sambands verðlags og eignastöðu
á Íslandi.
Nú spyr ég, þar sem þú ert hag-
fræðingur. Hvers á íslensk fjöl-
skylda með bága eignastöðu að
gjalda að þurfa að sjá á eftir eign-
um vegna skógarelda í Rússlandi?
Já, og fyrir utan það, hvað það er
heimskulegt að eignirnar renna nú
að stórum hluta til erlendra kröfu-
hafa bankanna.
Frá upptöku verðtrygging-
ar hefur eignarréttur verið virt-
ur að vettugi. Verðtryggingu var
ætlað það hlutverk að leiðrétta
fyrir verðbólgu. En verðbólga er
samkvæmt skilgreiningu það sem
gerist með verðlag almennt þegar
gjaldmiðill missir verðgildi sitt,
verðlag hækkar þá yfir línuna á
einhverjum tíma. Með framkvæmd
verðtryggingarinnar var hins
vegar ekki aðeins leiðrétt fyrir
verðbólgu heldur öllum verðbreyt-
ingum á einingum í körfu neyslu-
verðsvísitölunnar. Þetta þýðir að
þegar breytingar verða á verði
vöru í vísitölunni, vegna atviks,
sem ekki er hægt að rekja til veik-
ingar gjaldmiðils rekst hún alla
leið inn í alla verðtryggða lána-
samninga. Þetta leiðir augljóslega
til þess að óumsamin eignatil-
færsla verður milli lánþega og lán-
veitanda. Frá 1983 til 1988 jafngilti
þessi eignatilfærsla yfir 250 millj-
örðum frá skuldurum til lánveit-
enda bara vegna olíuverðshækk-
ana á heimsmarkaði og hækkunar
fasteignaverðs í kjölfar innkomu
bankanna á húsnæðislánamarkað.
Þessar verðbreytingar voru óháð-
ar gengi krónunnar og því ótengd-
ar verðbólgu. Eignatilfærslurnar
voru því hrein lögleysa.
Núna blasir við enn ein holskefla
tilfærslna frá skuldurum til lánar-
drottna. Hveitiverð á heimsmark-
aði hefur hækkað um 50% vegna
skógareldanna. Það mun leiða til
hækkaðs vöruverðs á Íslandi sem
mun bitna á eignastöðu fjölskyldna
með verðtryggða lánasamninga.
Búast má við að eignatjón muni
nema að minnsta kosti tvöföldu
tjóni síðasta Suðurlandsskjálfta.
Þú segir væntanlega að þetta
muni jafna sig þegar verðið geng-
ur niður aftur. En svoleiðis útúr-
snúningur dugar ekki. Í millitíð-
inni munu fjölskyldur þurfa að
búa við hækkaðar afborganir og
verri lífskjör. Að auki, ef eign fjöl-
skyldu þurrkast upp áður en verðið
gengur niður þá er hún einfaldlega
gjaldþrota.
Þú tókst þér í munn orðið sann-
girni um daginn þegar þú tjáðir
þig um dóm Hæstaréttar Íslands
um gengistryggða lánasamninga.
Mátti á þér skilja að ósanngjarnt
sé að almenningur njóti vaxta-
kjara sem algengir eru í nágranna-
löndum okkar. Af orðum þínum að
dæma þá vilt þú ekki að ósanngirni
viðgangist á því sviði sem heyrir
undir ráðuneyti þitt.
Þú veist það að margar fjölskyld-
ur munu missa restina af eignum
sínum í kjölfar skógareldanna í
Rússlandi. Hver eru þín sanngirn-
isrök fyrir því? Ég giska á að þjóð-
in vilji vita. Ég á ekki von á að þú
skiljir samhengi atvikshækkana á
vöruverði og eignastöðu íslenskra
fjölskyldna frekar en þegar þú
stóðst vaktina fyrir íslenska þjóð
sem forstöðumaður viðskipta- og
hagfræðiskorar Háskóla Íslands.
En sagt er að dropinn holi stein-
inn.
Opið bréf til Gylfa Magnússonar viðskiptaráðherra
Þjóðkirkjan
Baldur
Kristjánsson
sóknarprestur
Verðtrygging
Örn
Karlsson
vélaverkfræðingur