Fréttablaðið - 17.08.2010, Blaðsíða 16

16 17. ágúst 2010 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
HALLDÓR
Bjargað frá þjóðargjaldþroti
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson,
formaður Framóknarflokksins, birti
grein í Morgunblaðinu á laugardag um
landbúnaðarmál. Hann fettir fingur út
í þá gagnrýni sem komið hefur fram á
íslenska landbúnaðarkerfið að undan-
förnu. Hann segir ljóst að landbúnað-
ur spari Íslendingum gjaldeyri
sem nemi tugum milljarða á
ári og sé því mikilvægur liður
í að tryggja öryggi þjóðarinn-
ar. Sigmundur bætir svo við
að vel megi halda því fram að
íslensk matvælaframleiðsla
hafi bjargað þjóðinni frá
gjaldþroti í kjölfar efna-
hagshrunsins.
Sérstök hagfræði
Þetta verður teljast sérstök hagfræði.
Beinn og óbeinn kostnaður við land-
búnaðarkerfið hefur verið metinn um
15 milljarðar á ári og sækir atvinnu-
greinin tvo þriðju hluta tekna sinna
til ríkisins og þar með skattgreiðenda.
Vandséð er hvernig atvinnugrein sem
þarf slíkar upphæðir í niðurgreiðslu
bjargar einu eða neinu á
Íslandi. Skyldi Sigmundur
telja ástæðu til þess
að niðurgreiða
framleiðslu
fleiri vara
til þess að
spara gjald-
eyri?
Líta í eigin barm?
Rætt var við Björgvin Björgvinsson,
yfirmann kynferðisbrotadeildar
lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu,
í DV í gær vegna þeirrar aukningar
sem orðið hefur á nauðgunum á
Íslandi undanfarin tvö ár. Haft er eftir
Björgvini að oftar en ekki séu þessi
mál tengd mikilli áfengisnotkun og
ekki á ábyrgð neins nema viðkom-
andi. Það verður að teljast með
ólíkindum að lögreglumaður sem
rannsaka á kynferðisbrot hafi
þetta viðhorf til nauðgana. Er
Björgvin einnig þeirrar skoðunar
að fórnarlömb íkveikja geti sjálfum
sér um kennt vegna ófullnægjandi
brunavarna? magnusl@frettabladid.is
Töluverðar umræður hafa spunnist um grein Ögmundar Jónassonar alþingis-
manns um Evrópusambandið fyrir
skömmu. Þar notaði þingmaðurinn mjög
sérkennilegar líkingar úr mannkyns-
sögunni til að leggja áherslu á mál sitt.
Ögmundur hefur síðan reynt að klóra yfir
þennan málflutning sinn, þegar betur
hefði farið á því að hann bæðist afsökun-
ar á þessum ósmekklega samanburði.
Ögmundur notaði orðið lífsrými
(lebensraum) sem er tengt útþenslustefnu
nasista í Þýskalandi órjúfanlegum bönd-
um. Það er sama hvað hann reynir að
útskýra að þetta hafi verið notað í óeigin-
legri merkingu og gert í framhjáhlaupi.
Það breytir ekki tengingunni í þetta
dökka tímabil í sögu álfunnar. Baldur
Þórhallsson, Grímur Atlason og Guð-
mundur Andri Thorsson hafa svarað
þessu skilmerkilega og ætla ég því ekki
að höggva í sömu knérunna.
En fyrst þingmaðurinn var að tengja
sögu Evrópu við stækkun ESB langar
mig að benda honum á þróun mála í Pól-
landi og Úkraínu. Þegar Pólland gekk
í Evrópusambandið af fúsum og frjáls-
um vilja árið 1994 stækkaði „lands-
svæði“ (ef við notum hugtök Ögmundar)
Evrópusambandsins um 6 prósent og
íbúafjöldi um 10 prósent. Var þetta af
hinu góða eða illa fyrir Pólland? Hefur
Evrópusambandið sölsað undir sig auð-
lindir Pólverja, til dæmis skógana eða
kolanámurnar? Svarið er nei, enda hefur
Evrópusambandið engan rétt til þess.
Það sem ég hef aldrei skilið eru þau rök
nei-sinna að Evrópusambandið ætli sér
svo að sölsa undir sig auðlindir Íslands,
þegar ljóst er að það hefur aldrei gert það
í öðrum aðildarlöndum.
Úkraínumenn, sem einnig liðu miklar
hörmungar undir ógnarstjórn nas-
ista, hafa reynt að tengjast Evrópusam-
bandinu sterkari böndum. Þegar ESB
stækkaði árið 1994 náði „landssvæði“
Evrópu sambandsins að Úkraínu. Þessi
A-Evrópustækkun var ein helsta ástæða
þess að Rússar hættu við að senda herlið
inn í landið þegar „appelsínugula“ bylt-
ingin átti sér stað í lok árs 2004. Úkra-
ínumenn hafa því fagnað auknu „lands-
svæði“ Evrópusambandsins því það hefur
leitt til frelsis og lýðræðisumbóta í allri
álfunni en ekki nýlendukúgunar og hörm-
unga eins og Ögmundur gefur sterklega
í skyn í grein sinni að muni gerast ef
Ísland gerist aðili að ESB.
Ögmundur og Úkraína
Evrópumál
Andrés
Pétursson
formaður
Evrópusamtakanna
RÝMINGARSALA
Hættum með gjafavöru og leikföng
Allt á 50-300 krónur
Opið 12-18
R
agna Árnadóttir dómsmála- og mannréttindaráðherra
hefur nú tekið af skarið og falið réttarfarsnefnd að
undirbúa breytingar á lögum, þannig að lögreglan fái
heimild til svokallaðra forvirkra rannsókna. Ennfremur
vill ráðherra að nefndin geri tillögur að lagasetningu
sem kveði á um hvernig stjórnvöld eigi að bera sig að, vilji þau
beita heimild stjórnarskrárinnar til að banna félög með ólögmætan
tilgang. Báðar þessar tillögur eru umdeildar.
Heimild til forvirkra rann-
sóknaraðgerða gengur út á að
lögregla megi taka einstakling
til rannsóknar þótt hann sé ekki
grunaður um tiltekið afbrot
eða að ætla að fremja tiltekinn
glæp. Þá dugir að grunur leiki
t.d. á tengslum viðkomandi við
skipulögð glæpasamtök. And-
stæðingar þessarar tillögu færa fram þau rök, að þessar heimildir
verði notaðar til að brjóta friðhelgi einkalífs eða til að réttlæta
geðþóttaákvarðanir lögreglu um rannsókn á fólki, sem ekkert hefur
til saka unnið. Þetta eru réttmætar efasemdir og sjálf segist Ragna
Árnadóttir efasemdamanneskja í þessum efnum. Hún bendir hins
vegar á þau gögn, sem fyrir liggja um skipulagða glæpastarfsemi
hér á landi og telur sér ekki stætt á öðru en að bregðast við.
Þetta er rétt afstaða hjá ráðherranum. Skipulögð glæpastarfsemi
er staðreynd á Íslandi. Hér hafa nýlega í fyrsta sinn fallið dómar í
mansalsmálum, fyrir hryllilega og samvizkulausa glæpi. Fíkniefna-
sala fer sömuleiðis fram í vaxandi mæli í tengslum við skipulögð
glæpasamtök og útlendar glæpaklíkur teygja anga sína hingað;
senda jafnvel menn gagngert til Íslands til að fremja ofbeldisverk.
Við þessu verður að sporna og ekki dugir að lögreglan á Íslandi
hafi færri verkfæri en lögregla í nágrannalöndunum til að berjast
gegn ófögnuðinum.
Samhliða tillögu sinni um að rýmka heimildir lögreglu leggur
Ragna Árnadóttir til að strangt eftirlit verði haft með því hvernig
heimildirnar verði notaðar. Annars vegar verði komið á sjálfstæðu
innra eftirliti lögreglu. Hins vegar fylgist þingnefnd eða sérstök
deild innan dómstóls með rannsóknum lögreglunnar, eða þá hvort
tveggja. Fyrirkomulag með þessu eftirliti er með ýmsum hætti í
nágrannalöndunum; sums staðar hjá dómstólum, annars staðar hjá
sérstökum þingnefndum þar sem nefndarmenn eru þagnarskyldir.
Eftirlit slíkrar þingnefndar, með fulltrúum allra flokka, ætti að
draga úr áhyggjum sem komið hafa upp af því að stjórnvöld kynnu
að misnota rýmri rannsóknarheimildir til að klekkja á pólitískum
andstæðingum.
Tillaga um að beita heimild stjórnarskrárinnar til að banna félög
með ólögmætan tilgang er einnig umdeild. Menn hafa látið í ljósi
áhyggjur af að með því yrði vegið að félagafrelsinu. Hins vegar er
fullkomlega réttmætt að banna samtök á borð við Vítisengla, sem
sannað er að ástunda skipulagða glæpastarfsemi í nágrannalöndum
okkar. Eins og Ragna Árnadóttir bendir á í Fréttablaðinu í gær,
yrði mat á réttmæti þess að beita þessari heimild alltaf í höndum
dómstóla og stjórnvöld yrðu að færa fullar sönnur á mál sitt.
Kjarni málsins er þessi: Við búum í harðari heimi en áður. Harð-
svíraðir glæpamenn vilja gera Ísland að starfsvettvangi sínum. Við
getum ekki setið með hendur í skauti og leyft þeim að vaða uppi.
Dómsmálaráðherra gerir rétt í að leggja til rýmri
heimildir til að fást við skipulagða glæpi.
Harðari heimur
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871