Fréttablaðið - 23.08.2010, Blaðsíða 17

MÁNUDAGUR 23. ágúst 2010 17
Ætli okkur sé ekki flestum heldur hlýtt til þjóðkirkjunn-
ar? Fólk treystir þessari stofnun
til þess að vera vettvangur fyrir
mikilvægustu stundir lífsins.
Kirkjan er svolítið syfjuleg stund-
um sem er ágætt, því ekki fer vel
á æsingi og hamagangi í trúar-
efnum. Vissulega kemur fyrir að
maður fái á tilfinninguna við jarð-
arfarir að líkið sé hálfgerð boð-
flenna í prívatsamsæti prestsins
og Guðs og margir þekkja þá til-
finningu að fá engan botn í stól-
ræðuna en vita að hún á eftir að
dragast áfram í hálftíma enn; við
þekkjum ótal sögur af breyskum
prestum, einkum frá fyrri tíð,
hvort heldur delerandi í mess-
um í ölæði eða sankandi að sér
óhæfilegum auði. Fólk veit alveg
að prestar eru menn og aðeins
Guð er fullkominn. Og fólk umber
sína breysku presta ef þeir þykja
standa sig vel í öðrum greinum
starfsins. Fólk ber virðingu fyrir
starfinu – svona fyrirfram. Prest-
urinn hefur svo að segja bréf upp
á að vera góðmenni. Og hann
hefur vald á Orðinu.
Andköf vikunnar?
Dómharka og refsigleði er áber-
andi um þessar mundir í opinberri
umræðu, og menn í valdastöðum
þurfa að gæta orða sinna eins og
lögreglumaður mátti reyna á dög-
unum þegar hann fór yfir strikið
í ummælum um fórnarlömb kyn-
ferðisbrota: hann hefði ef til vill
komist upp með svona tal fyrir
fimm eða tíu árum, en ekki leng-
ur. Og nú er það kirkjan.
Í fljótu bragði kann hneyksl-
unaraldan vegna kirkjunnar að
verka svolítið einkennilega á
mann og ýmsir gætu freistast
til að ranghvolfa augunum af
þreytu á þessari sífelldu vandlæt-
ingu. Stundum finnst manni and-
legt ástand í samfélaginu eins og
Henging vikunnar – Andköf dags-
ins – Skotmark ágústmánaðar.
En málið er ekki alveg svo ein-
falt að maður geti afgreitt það
með þessum hætti. Hneykslis-
efnin eru raunveruleg. Eitt er
vitaskuld sú hugmynd síra Geirs
Waage að hér sé enn katólsk-
ur siður og fólk stundi skriftir –
maður þarf eiginlega að skreppa
í Reykholt til að vita hvort hann
flytur messur sínar á latínu. Það
segir sig vitaskuld sjálft að fólk
verður að geta treyst sálusorg-
ara sínum fyrir syndum sínum
en hitt segir sig eiginlega líka
sjálft að prestum ber að fara að
landslögum og sumir glæpir eru
svo óheyrilegir að þagnarskyld-
an víkur fyrir því heiti prestsins
að standa ávallt með þeim sem
minna mega sín: sá sem vinnur
börnum miska hefur fyrirgert
rétti sínum til trúnaðar.
Fram í ljósið
Á sínum tíma hrökklaðist Ólafur
Skúlason úr embætti vegna ásak-
ana um að hafa misnotað vald
preststarfsins og leitað á konur
sem höfðu komið á hans fund í leit
að þeirri sálgæslu sem fólk held-
ur fyrirfram að það megi vænta
hjá presti. Þótt Ólafur hafi verið
knúinn til að segja af sér þá voru
viðbrögð kirkjunnar engu að
síður fálmkennd og virtust ein-
kennast af hálfvelgju og löng-
un til að þegja um „svona hluti“.
Það áttu eftir að líða mörg ár uns
kirkjan bað þær konur afsökun-
ar sem fyrir þessu urðu, en þegar
það gerðist var það í rauninni of
seint og of veikt því að enn skelfi-
legri ásakanir á hendur biskupn-
um fyrrverandi voru þá þegar
að koma fram án þess að kirkj-
an hefði einurð til að takast á við
þær. Kirkjuráð virðist ekki hafa
treyst sér til að taka á móti Guð-
rúnu Ebbu Ólafsdóttur fyrr en það
var knúið til þess af fjölmiðlum.
Og Karli Sigurbjörnssyni hefur
ekki tekist að bregðast þannig við
þessum upplýsingum að fólk sætti
sig almennt við það.
Þegar Karl vísar til hins æðsta
dómstigs í málum fyrirrennara
síns í embætti þá er það svar
til þess fallið að drepa málinu á
dreif því að hér er um að ræða
raunverulegt samfélagsmein,
hér þessa heims, sem hefur verið
þaggað niður en þarf að tala um
– samfélagsmein sem hefur graf-
ið um sig innan kirkjunnar. Og
þegar Karl segir að hver maður
sé saklaus uns sekt sé sönnuð og
viðkomandi sé nú látinn þá talar
hann eins og verjandi í sakamáli
en ekki eins og biskup þjóðarinn-
ar. Með slíku tali dregur hann
kjarkinn úr fórnarlömbum kyn-
ferðisofbeldis að fylgja fordæmi
hinnar hugrökku konu, Guðrún-
ar Ebbu, að draga fram í ljós-
ið gömul myrkraverk, en það er
eina leiðin til að takast á við slíka
glæpi: að sjá til þess að skíni á þá
ljós heimsins.
Stundum finnst manni andlegt ástand
í samfélaginu eins og Henging vik-
unnar – Andköf dagsins – Skotmark
ágústmánaðar. En málið er ekki alveg
svo einfalt.
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til að senda línu og leggja orð í belg um málefni líðandi stundar. Greinar og bréf skulu
vera stutt og gagnorð. Tekið er á móti efni á netfanginu greinar@frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar sem finna má nánari
leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum miðlunum að hluta eða í heild. Áskilinn
er réttur til leiðréttinga og til að stytta efni.
Guðmundur Andri
Thorsson
rithöfundur
Í DAG
Hafðu samband
símiVerðbréfaþjónusta Arion banka
er söluaðili sjóða Stefnis.
Kynntu þér sjóðina hjá starfsfólki
verðbréfaþjónustu Arion banka
í síma 444 7000, í næsta útibúi
eða á arionbanki.is/sjodir
Stefnir - Samval.
Meiri möguleikar á
breytilegum markaði.
Fjárfestir í þeim eignaflokkum sem ákjósanlegastir eru hverju sinni
– eignastýring í einum sjóði
Virk stýring í skuldabréfum og hlutabréfum. Áhersla á ríkistryggð
skuldabréf undanfarin misseri
Fjárfestir að mestu í öðrum sjóðum til að auka enn frekar áhættudreifingu
Góður kostur í langtímasparnaði og hentar vel í reglulegan sparnað
13,9% meðalnafnávöxtun síðastliðin 5 ár*
Lágmarkskaup 10.000 kr. en 5.000 kr. í reglulegum sparnaði
Ávöxtunartölur vísa til fortíðar. Fyrri ávöxtun sjóða gefur ekki áreiðanlega vísbendingu um framtíðarárangur þeirra. Vakin er sérstök athygli á að almennt fylgir áhætta fjárfestingu í hlutdeildarskírteinum sjóða, t.d. getur fjárfesting
rýrnað eða tapast að öllu leyti. Stefnir - Samval er fjárfestingarsjóður skv. lögum nr. 30/2003, um verðbréfasjóði og fjárfestingarsjóði. Rekstrarfélag sjóðsins er Stefnir hf. Nánari upplýsingar um sjóðinn, þ.á m. nánari upplýsingar um
áhættu við fjárfestingu í hlutdeildarskírteinum hans, má finna í útboðslýsingu og útdrætti úr útboðslýsingu sjóðsins, sem nálgast má á www.arionbanki.is/sjodir.
ÍS
L
E
N
S
K
A
S
IA
.I
S
A
R
I
49
43
3
04
/1
0
*Upplýsingar fengnar af www.sjodir.is
fyrir tímabilið 31.05.2005-31.05.2010.
Kirkjugrið og níðingar
Framkvæmdastjóri LÍÚ, Friðrik Jón Arngrímsson, gerði þann
13. ágúst athugasemd við ritstjórn-
argrein Fréttablaðsins frá því 11.
ágúst. Þess efnis að samnings-
staða okkar væri örugglega verri,
en ekki betri, þegar kemur að því
að semja við ESB um hlutdeild í
makrílkvótanum ef við værum nú
þegar aðilar að ESB. Þetta kann að
vera rétt hjá honum. En hafa ber í
huga þegar rætt er um skiptingu
á milli ríkja á hinum svokölluðu
deilistofnum, að makríll er eina
tegundin sem ekki er þegar búið
að semja um. Það helgast að sjálf-
sögðu af því hversu stutt er síðan
makríllinn fór að venja komur
sínar hingað. Þegar er búið að
semja um loðnuna, norsk-íslensku
síldina og kolmunna.
Þær erlendu útgerðir sem nýtt
hafa sér makrílinn í áratugi og
skipta kvótanum á milli sín eru
eðlilega óánægðar með að við
Íslendingar séum farnir að veiða
ótæpilega úr „þeirra“ fiskstofni.
Því beita þær sjávarútvegsráð-
herrum sínum gegn sjálftökuveið-
um okkar Íslendinga. Þeir bera
óánægju sína upp við fiskveiði-
nefnd ESB sem eðlilega bregst
við – enda í vinnu fyrir þá en ekki
okkur. En réttur okkar Íslendinga
sem strandríkis til veiða úr þeim
fiskistofnum sem finnast innan
lögsögunnar er engu að síður ótví-
ræður og því er komin upp staða
sem verður að leysa. Sé það skoð-
un LÍÚ að vænlegra sé að gera
það utan ESB aðildar en innan er
kannski vissara að gera það fyrr
en seinna.
Sagt er að erfiðlega hafi gengið
að fá fiskveiðinefnd ESB Comm-
on Fisheries Policy að samninga-
borðinu og er það skiljanlegt. Þeir
gætu t.d. verið að velta því fyrir
sér; að ef makríllinn færði sig
aftur út úr íslensku landhelginni
eftir tiltölulega stutta dvöl hér;
er klárlega verra fyrir erlendu
útgerðirnar að búið sé að semja
við okkur um ákveðna hlutdeild í
heildarkvótanum. Við getum einn-
ig snúið þessu dæmi upp á loðn-
una – okkar og Norðmanna. Ef
hin venjubundna ganga loðnunn-
ar breyttist og hún færi t.d. að
veiðast við Skotland, yrðu okkar
fyrstu viðbrögð örugglega ekki
þau að að semja við þá um hlut-
deild. Við myndum m.ö.o. bíða og
vona í lengstu lög að þetta nýja
göngumynstur gengi sem fyrst
til baka.
Þegar menn falla í þá gryfju
að ófrægja ESB vegna þess að
stjórna þarf veiðum úr sameig-
inlegum fiskstofnum nokkurra
sambandsríkja má benda á að þó
ESB yrði lagt niður þyrfti engu
að síður að taka sameiginlegar
ákvarðanir með svipuðum hætti
– byggðar á rannsóknargögnum
sömu vísindamanna.
Ein er sú regla fiskveiðistjórnar
ESB sem mikið hefur verið fjall-
að um að undanförnu og er kölluð
hlutfallslegur stöðugleiki. Í regl-
unni felst að ekki er hægt að taka
fiskveiðiheimildir af einni þjóð
og færa annarri. Það þýðir m.ö.o.
að eftir inngöngu okkar í Evrópu-
sambandið verður ekki hægt að
taka eitthvað af okkar veiðiheim-
ildum og færa t.d. Spánverjum
eins og svo margir virðast óttast.
En sjálfhverfa okkar Íslendinga
er vitaskuld alger eins og fram
kom hjá framkvæmdastjóra LÍÚ
er hann segir; að semji ESB við
okkur um hlutdeild í makrílkvót-
anum, þá verði það ekki öðruvísi
gert en að minnka hlutdeild ríkja
eins og Breta, Dana, Íra og Hol-
lendinga. Um leið og þetta er vita-
skuld hárrétt hjá honum er mjög
athyglis-vert að velta þessum
ummælum fyrir sér. Því ekki má
einu sinni nefna það hér að auka
lítillega við hlutdeild strandveiði-
báta, línuívilnun eða byggðakvóta,
þá bendir LÍÚ umsvifalaust á
að verið sé að taka það af þeim
– og það sætti þeir sig ekki við.
En það er talið mjög eðlilegt og
sanngjarnt að taka makrílkvóta
af erlendum útgerðum og færa
okkar. Einhverjir kynnu að kalla
þetta tvískinnung.
Viljum við kannski að regla
ESB um hlutfallslegan stöðug-
leika verði lögð niður?
Makríllinn og tví-
skinnungurinn
Sjávarútvegur
Atli
Hermannsson
fyrrverandi
veiðarfærasölumaður