Fréttablaðið - 24.08.2010, Síða 16

16 24. ágúst 2010 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Andrés Pétursson, formaður Evrópu-samtakanna, skrifar grein hér í blað-
ið undir þeim áhugaverða titli, Ögmund-
ur og Úkraína. Ég beið spenntur að heyra
framlag Andrésar til umræðunnar sem
spannst í kjölfar þess að Ögmundur Jón-
asson alþingismaður svaraði skrifum Her-
mans Van Rompuy, forseta framkvæmda-
stjórnar ESB, í Morgunblaðinu frá því í
vor. Þar lagði sá síðarnefndi áherslu á að
Evrópuþjóðir varðveittu „forrréttindi“ sín í
heiminum nú þegar aðrar viðskiptablokkir
sæktu í sig veðrið og ógnuðu áhrifum ESB.
En því miður þá lét Andrés Pétursson það
ekki eftir sér að upplýsa lesendur blaðs-
ins um sín viðhorf, sagði að nokkrir nafn-
greindir einstaklingar hefðu gert það svo
vel. Andrés sagðist ekki ætla að höggva í
„sömu knérunna“ og þeir Grímur Atlason,
Guðmundur Andri Thorsson og Baldur Þór-
hallsson hefðu höggvið í. Guðmundur Andri
hafði þá birt grein sem hét, Ísland úr Efta
– kjörin burt! og Baldur grein sem hét Hug-
myndafræði Hitlers? Grímur hafði haldið
sig við bloggsíður þar sem hann hafði uppi
miklar fordæmingar. Þessi skrif þótti for-
manni Evrópusamtakanna vera mjög „skil-
merkileg“. Í sjálfu sér væri það verðugt að
ræða framlag þessara nafngreindu aðila
sem lögðu sig í framkróka um að snúa út
úr orðum Ögmundar Jónassonar. Vel má
vera að ég ræði skrif þeirra síðar en mér
finnst það vera áhyggjuefni þegar reynt er
að drepa mikilvægri umræðu á dreif með
útúrsnúningum eins og mér þótti þeir gera,
í mismiklum mæli þó.
En mig langar til þess að beina mikil-
vægri spurningu til formanns Evrópu-
samtakanna og óska eftir málefnaleg-
um svörum. Á blaðamannafundi í Brussel
um síðustu mánaðamót kvað Stefan Füle,
stækkunarstjóri Evrópusambandsins, upp
úr með það að Íslendingar fengju engar
varanlegar undanþágur við inngöngu í
ESB. Þetta sagði Stefan Füle eftir að Össur
Skarphéðinsson utanríkisráðherra hafði
tjáð fréttamönnum að Íslendingar þyrftu
að fá sérstöðu sína í sjávarútvegi virta með
undanþágum. Stækkunarstjórinn tók þá
orðið til að fyrirbyggja allan misskilning
hvað þetta snerti og sagði að menn yrðu að
hafa í huga að ESB veitti ekki varanlegar
undanþágur frá lögum sambandsins. Þetta
væri alveg skýrt. Svo mælti Stefán. Hvað
finnst Andrési um þessar yfirlýsingar Stef-
áns?
Andrés og Stefán
Evrópumál
Ásmundur
Einar Daðason
alþingismaður
Vinstrihreyf-
ingarinnar-græns
framboðs
Kínversk fræði við HÁSKÓLA ÍSLANDS
konfusius@hi.is | www.konfusius.hi.is
Konfúsíusarstofnunin Norðurljós og Heimspekideild HÍ kynna:
Mót - Junctures:
Ytri og innri náttúra í hugarheimum austurs og vesturs.
Askja, stofa 132, laugardagur 28. ágúst, kl: 13:00 - 18:00
Tilgangur þessarar málstofu er að sameina
sjónarmið úr vestrænni og austrænni heimspeki til
að skapa fræðilegt framlag til yfirstandandi umræðu
um náttúru og umhverfi. Málstofan samanstendur
af nafntoguðum fræðimönnum, jafnt innlendum
sem erlendum, sem og doktorsnemum. Til stendur
að rannsaka tengls manns og náttúru. Til að mynda
verður fjallað um efnið frá sjónarhóli kínversks
búddisma og daoisma og einnig teknar til
umfjöllunar femínískar og fyrirbærafræðilegar
nálganir á hugtakið fegurð.
Málstofan fer fram á ensku.
Opin öllum og án endurgjalds.
Kirkja í vanda
Þjóðkirkjan er í miklum vanda stödd.
Vandræðagangurinn við að taka á kyn-
ferðisbrotamálum þjóna hennar hefur
leitt til þess að margir þeirra sem
haldið hafa við hana fylgispekt forms-
ins vegna frá fæðingu hafa fengið nóg
og úrsagnir hrannast inn á borð Þjóð-
skrár. Þetta þarf ekki að koma á óvart í
ljósi sjálfskapaðrar krísu undanfarinna
daga og vikna.
Of mikilvæg
Fyrst neitaði
kirkjan að fallast á
niðurskurðartillögur
ríkisstjórnarinnar. Hún
væri of mikilvæg
sálgæslustofnun til að hún þyldi tilætl-
aðar búsifjar, sem þó skyldu yfir alla
ganga. Þeim ummælum fylgdu kirkj-
unnar menn úr hlaði með því að neita
að upplýsa nokkurn skapaðan hlut um
kynferðisbrot sem komið hefðu inn á
borð eigin nefndar undanfarin misseri.
Það var ankannalegt, svo ekki sé
meira sagt. Séra Geir Waage beið ekki
boðanna frekar en endranær heldur
tók stökkið inn í umræðuna svo
flestu – þó ekki væri nema hóflega
– frjálslyndu fólki blöskraði, eins og
við mátti búast.
Tryggðin dvínar
Í stað þess að slökkva eld-
ana ákvað biskup Íslands
að hella á þá olíu í fyrradag með harla
illa ígrundaðri fréttatilkynningu, þar
sem farið var rangt með staðreyndir
sem öllu máli skiptu um eitthvert
herfilegasta mál sem upp hefur komið
í tengslum við íslensku kirkjuna frá
miðöldum. Og enn hefur trygglyndu
kirkjunnar fólki ekki verið boðið upp
á afsökunarbeiðni frá leiðtoganum
fyrir vítaverðan sofandahátt stofnun-
arinnar allrar í máli kynferðisaf-
brotamannsins Ólafs Skúlasonar
biskups. Þangað til er líklegt að
þeim tryggu fækki enn. Og hvað
skyldi þurfa margar úrsagnir
til að brugðist verði við af
myndugleik?
stigur@frettabladid.is
F
yrrum biskup íslensku þjóðkirkjunnar var kynferðisbrota-
maður. Um það á ekki lengur að tala neina tæpitungu. Frá-
sagnir kvenna af kynferðisbrotum og áreiti hans eru of
margar til þess að hægt sé að líta fram hjá þeim eins og
reynt var að gera allt of lengi.
Komið hefur fram að einhverjum kirkjunnar mönnum hafi verið
greint frá kynferðisbrotum séra Ólafs Skúlasonar áður en hann tók
við embætti biskups. Þeir aðhöfðust ekki. Brotin komust svo ekki í
hámæli fyrr en síðar. Þegar fjórar konur stigu fram og greindu frá
brotum þáverandi biskups hafði það ekki heldur bein áhrif á stöðu
biskupsins þótt vissulega hafi ásakanirnar veikt stöðu hans og leitt
til þess að hann hætti fyrr en ella hefði orðið.
Núverandi biskup hefur ekki gert grein fyrir því með sannfær-
andi hætti hvers vegna ekkert var aðhafst þegar æðsti yfirmaður
kirkjunnar var borinn svo þungum sökum. Hann kom beint að mál-
inu sem sóknarprestur og segist
hafa komið að því með það fyrir
augum að koma á sátt sem ljóst
varð að ekki yrði vegna þess að
biskup hafi hafnað því að biðj-
ast fyrirgefningar. Hér vakna
spurningar. Hvernig sátt á að
nást milli geranda og brotaþola í
kynferðisbrotamáli? Hvernig var
hægt að láta þar við sitja þegar biskup neitaði að biðjast fyrirgefn-
ingar? Þótti ekki tilefni til að fara dýpra ofan í ásakanir kvennanna
gagnvart æðsta yfirmanni þjóðkirkjunnar? Hvernig gat maður sem
borinn hafði verið svo þungum sökum af fleiri en einni konu gegnt
æðsta embætti kirkjunnar?
Það eykur ekki trúverðugleika Karls biskups og kirkjunnar að í
yfirlýsingu hans á sunnudag skuli hann fara rangt með að Sigrún
Pálina hafi kært biskupinn og saksóknari látið málið niður falla
þegar raunin var sú að það var Ólafur biskup sjálfur sem kærði
Sigrúnu Pálínu og tvær aðrar konur og það mál var svo látið niður
falla. Hvernig getur biskupinn misminnt um svo alvarlegt mál?
Umræðan um kynferðisbrot hins látna biskups er vissulega
óþægileg og hún er líka sár fyrir alla þá sem þekkja og þekktu þá
sem hlut eiga að máli, bæði geranda og þolendur. Engu að síður ber
að fagna því að málefni kvennanna skuli nú vera komin á dagskrá
að nýju því öðruvísi er ekki hægt að vinna sig í gegnum þau.
Viðbrögð við umræðunni láta ekki á sér standa. Fjöldi fólks mun
á síðustu dögum hafa sagt sig úr þjóðkirkjunni. Hver hefur sína
ástæðu fyrir úrsögninni en ljóst er að um trúnaðarbrest er að ræða
milli kirkjunnar og almennings. Þann trúnað getur kirkjan ekki
endurheimt nema með því að endurheimta með sannfærandi hætti
trúnað þeirra kvenna sem til hennar leituðu vegna kynferðisbrota
fyrrum biskups.
Mál hins látna biskups verður ekki gert upp fyrir dómi en það
verður að gera upp engu að síður. Séra Sigríður Guðmarsdóttir lagði
til í grein hér í Fréttablaðinu í gær að skipuð yrði óháð sannleiks-
nefnd til að rannsaka ásakanir um þöggun íslensku þjóðkirkjunar á
kynferðisbrotum biskupsins. Kirkjan ber vonandi gæfu til að leita
lausna í þeim anda sem séra Sigríður leggur til. Það er affarasælast
fyrir alla að leitað verði út fyrir raðir kirkjunnar manna í þessu
máli. Trúverðugleiki kirkjunnar er þarna að veði.
Kirkjan verður að eiga heiðarlegt uppgjör
við brotaþola fyrrum biskups.
Forsenda trausts
SKOÐUN
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is