Fréttablaðið - 28.08.2010, Blaðsíða 18

28. ágúst 2010 LAUGARDAGUR
Þegar veður er gott, landsmenn í fríi og fáir við tölvu, stendur
Orf Líftækni hf. í markvissri aug-
lýsingaherferð í gegnum gagn-
rýnislausa fjölmiðla. Þar hefur
verið talað um „stórfellda akur-
yrkju“ á erfðabreyttu lyfjabyggi
um allt land, í útiræktun og fullyrt
að bændur bíði í röð eftir að fá að
rækta þetta. „Verðmætara en gull“
segir í millifyrirsögn Fréttablaðs-
ins þann 10. júlí, já hvert gramm
er mjög verðmætt í líftækni. – Það
er greinilega ekki hægt að treysta
fjölmiðlum til að standa fyrir eigin
og nauðsynlegri rannsóknarvinnu
í þessum málum. Gagnrýnisleysi
blaðsins til að grafast fyrir um það
hvað býr að baki þessum fullyrðing-
um er áberandi, áhugaleysi þess á
sjónarmiðum þeirra sem hafa bent
á að fara beri með gát í að sleppa
erfðabreyttum lífverum út í nátt-
úru Íslands er algert. Í orðum rit-
stjóra Fréttablaðsins í leiðara
sínum 13. júlí sl. fólst í ofanálag
hreinlega hótun í garð umhverfis-
ráðherrans ef hún skyldi leyfa sér
að greiða ekki götu Orf Líftækni í
alla staði. Kynningarátak um erfða-
breyttar lífverur (www.erfdabreytt.
net) sendi frá sér fréttatilkynningu
til allra fjöl- og netmiðla um málið
stuttu seinna til að leiðrétta rang-
færslurnar – ekki eitt orð hefur
birst.
Hver er raunveruleikinn í þessu
máli?
1. Útiræktun á erfðabreyttum
lífverum Orf Líftækni er háð leyfi
sem veitt er skv. ESB tilskipunum,
hvort sem hún er til matvælafram-
leiðslu eða lyfjaframleiðslu. Þetta
gildir um öll fyrirtæki innan EES
og ESB. Orf Líftækni hefur ekki
sótt um leyfi til framleiðslu utan
dyra, einungis um leyfi til tilrauna
og Umhverfisstofnun ber fulla
ábyrgð á að afurðir frá þeirri rækt-
un fari ekki á markað. Þannig að
það er fullkomlega tilgangslaust af
Orf Líftækni að tala um þessa „stór-
fellda akuryrkju á erfðabreyttu
byggi“ sem fyrirtækið boðar í fjöl-
miðlaumfjöllun um fyrirtækið.
Leyfið sem Orf Líftækni fékk gildir
einungis til að bera saman tvö mis-
munandi yrki (þar af eitt sem Orf
Líftækni hefur einkaleyfi á) og ef
milljarðar eru í húfi þá er það ekki
af „framleiðslunni“ sem verður í
Gunnarsholti á þessum tilrauna-
reit því þar verða aldrei framleidd
lyfjaprótein í erfðabreyttu byggi til
að senda á markað.
2. Útiræktun Orf Líftækni hf. er
að eigin sögn ætluð snyrtivörufram-
leiðslu, sem sagt hrukkukremi sem
hefur ákveðinn markað og gefur
góðar tekjur fyrir fyrirtækið. Björn
Lárus Örvar sagði sjálfur á opnum
fundum í Gunnarsholti og á Grand
Hótel í Reykjavík að lyfjaprótein
fyrir lyfjaiðnaðinn séu of verð-
mæt til að taka þá áhættu að rækta
utandyra. Samkvæmt því er eini til-
gangurinn með „stórfelldri útirækt-
un“ erfðabreyttra lyfjaplantna Orf
Líftækni að það er ódýrara að fram-
leiða prótein í hrukkukrem úti undir
berum himni en í gróðurhúsi.
3. Nokkur öflug félagasamtök
(Neytendasamtökin, Slow Food
Reykjavík, Matvís, NLFÍ, VOR líf-
rænir bændur, Náttúruverndarsam-
tök Suðurlands og Dýraverndunar-
samband Íslands) lögðu fram vel
rökstudda stjórnsýslukæru gegn
leyfisveitingu til Orf Líftækni fyrir
ári síðan. Ákvörðunar umhverf-
isráðherra er að vænta í ágúst. Sú
kæra, rökstudd með álitum ýmissa
sérfræðinga og niðurstöðum vís-
indalegra rannsókna, undirstrik-
ar að ekkert lögbundið áhættumat
hefur farið fram. Ein rannsókn
hefur farið fram sem á að sýna að
bygg víxlfrjóvgast ekki við aðrar
plöntur og að það dreifir sér lítið.
Þessa rannsókn vísa umsækjendur
(Orf Líftækni) oftast til sem sönn-
un þess að áhættulaust sé að stunda
ræktun lyfjaplantna úti undir berum
himni. Sá hængur er hins vegar á að
hún var framkvæmd af aðila sem þá
var hluthafi í Orf Líftækni, Land-
búnaðarháskóla Íslands. Enn hefur
ekkert verið skoðað t.d. varðandi
genaflæði, áhrif á jarðveg, áhrif á
dýr, svo eitthvað sé nefnt. Það hefur
þar að auki sýnt sig ítrekað, nú síð-
ast fyrir fáeinum dögum, að örygg-
iskröfum til að hamla aðgengi fugla
og dýra á ræktunarsvæðinu eins og
skilyrt er skv. leyfinu frá Umhverf-
isstofnun er alls ekki fylgt.
Enginn fjölmiðlamaður hefur
gefið sér tíma til að setja sig inn í
málið, t.a.m. lesið kæruna sem er
aðgengileg öllum. Fjöldi Íslend-
inga er á móti því að erfðabreytt-
um lífverum sé sleppt út í náttúru
Íslands, bændur eiga þarna beinna
hagsmuna að gæta, s.s. bændur í
lífrænum landbúnaði sem hafa sitt
lífsviðurværi af ómenguðum jarð-
vegi og umhverfi. Mikið er gert
til að láta þetta líta út eins og ein-
hvern minnihlutahóp, jaðarhóp, já
jafnvel skríl sem gerir hvað sem
er til að koma í veg fyrir að sprota-
fyrirtæki með bjarta framtíð færi
þjóðarbúinu milljarða á milljarða
ofan. Að það sé ekki farið að lögum
skiptir svo sem ekki öllu máli – vís-
indamönnunum liggur á að græða
og engin umræða má eiga sér stað
nema á þeirra forsendum og þegar
þeim hentar, og öll brögð, almanna-
tengslafyrirtækin og lögfræðistof-
ur eru notuð í þeim tilgangi.
Það sem við förum fram á er ein-
faldlega að framleiðsla Orf Líf-
tækni eigi sér stað í gróðurhúsi
eins og í „Grænu Smiðjunni“ þeirra
og að það sé gert faglega og sam-
kvæmt gildandi lögum, með virð-
ingu fyrir umhverfi og samfélagi.
Þeir hafa þegar forskot í samkeppn-
inni í heiminum þar sem orkuverð
hér er mun ódýrara en gengur og
gerist erlendis – það þarf ekki að
ganga nærri landinu og gegn hags-
munum annarra en þegar hefur
verið gert, í málaflokki sem er
einn sá umdeildasti í heiminum
í dag. Ísland á að vera yfirlýst án
erfðabreyttra lífvera eins og Írland,
Austurríki, Grikkland og fleiri lönd,
líkt og Norðurlönd stefna að því að
verða.
Ef umhverfisráðherra gefur
úrskurð sem verður Orf Líftækni
ekki að skapi verða allir Íslending-
ar og fjölmiðlar að vita að það er
ekki með því verið að eyðileggja
milljarðadrauma fyrirtækisins
– það er einungis verið að tryggja
það að fyrirtækið framkvæmi loks-
ins sínar tilraunir í samræmi við
alþjóðleg lög svo og íslensk sem
gilda í þessum umdeilda mála-
flokki í allri Evrópu, og að almenn
umræða um erfðabreyttar lífverur
sé höfð með heiðarlegum rökfærsl-
um, ekki í áróðursskyni. Það ætti
ekki að vera svo erfitt.
Erfðabreytt lyfjabygg
í íslenskri náttúru
Umhverfismál
Dominique
Plédel Jónsson
formaður Slow Food
Reykjavík
Ef umhverfisráðherra gefur úrskurð
sem verður Orf Líftækni ekki að skapi
verða allir Íslendingar og fjölmiðlar að
vita að það er ekki með því verið að
eyðileggja milljarðadrauma fyrirtækisins – það er ein-
ungis verið að tryggja það að fyrirtækið framkvæmi
loksins sínar tilraunir í samræmi við alþjóðleg lög.
Prófnefnd samkvæmt reglugerð nr.
1095/2007 um próf til að öðlast réttindi til
að vera héraðsdómslögmaður, sbr. lög nr.
77/1998 um lögmenn og lög nr. 93/2004,
hefur ákveðið að halda námskeið haustið
2010. Prófraunin skiptist í tvo hluta, auk
verklegrar prófraunar.
Kennslugreinar í fyrri hluta eru: Einkamálarétt-
arfar, sakamálaréttarfar, fullnusturéttarfar,
samning lögfræðilegrar álitsgerðar og lög-
fræðileg skjalagerð. Kennslugreinar í síðari
hluta eru: Réttindi og skyldur lögmanna, þar
á meðal siðareglur lögmanna og þóknun
fyrir lögmannsstörf, málflutningur og önnur
störf lögmanna, svo sem samningsgerð og
meðferð stjórnsýslumála. Í tengslum við nám-
skeiðið fer fram kynning á rekstri lögmanns-
stofa og starfsemi Lögmannafélags Íslands
og úrskurðarnefndar lögmanna. Auk kennslu
í fyrri og síðari hluta er verklegur hluti, sem
felst í aðstoð við flutning eins máls fyrir
héraðsdómi. Kennsla fer fram í kennslusal
Lögmannafélags Íslands að Álftamýri 9, 108
Reykjavík.
Stefnt er að því að kennsla í fyrri hluta fari
fram dagana 20. september til 1. október
2010. (Tímar frá 09:15-12:00 og frá 13:15 eða
14:15-17:00 eða 18:00) Jafnframt er stefnt
að því að próf í fyrri hluta námskeiðsins verði
haldin á tímabilinu 8. til 22. október 2010.
Nánari upplýsingar um fjölda kennslustunda
og fyrirkomulag kennslu verða kynntar síðar.
Stefnt er að því að kennsla í síðari hluta fari
fram dagana 1. til 12. nóvember 2010.
Verklega prófraun skal þreyta eftir að fyrra
hluta prófi er lokið og eigi síðar en einu ári
eftir að lokið er síðari hluta prófi.
Gjald fyrir þátttöku á fyrri hluta prófraunar er
kr. 250.000 og greiðist við skráningu. Gjald
fyrir síðari hluta verður ákveðið síðar. Próf-
gjald er innifalið í námskeiðsgjaldi.
Skráning fer fram á skrifstofu Lögmanna-
félags Íslands að Álftamýri 9, Reykjavík. Sími
568 5620. Fax 568 7057, en einnig er hægt
að ganga frá skráningu með tölvupósti á
netfangið: hjordis@lmfi.is. Við skráningu
á námskeiðið þarf að tilgreina nafn, kenni-
tölu, heimilisfang, símanúmer (heimasíma,
vinnu síma og gsmsíma), auk netfangs. Við
skráningu skal jafnframt leggja fram afrit próf-
skírteinis eða vottorð háskóla til staðfestingar
því að umsækjandi hafi lokið fullnaðarnámi í
lögfræði með embættis- eða meistaraprófi.
Frestur til að skrá sig á námskeið er til
10. september 2010.
NÁMSKEIÐ TIL UNDIRBÚNINGS PRÓFI TIL AÐ ÖÐLAST
RÉTTINDI TIL AÐ VERA HÉRAÐSDÓMSLÖGMAÐUR
Dómsmála- og mannréttindaráðuneytið, 27. ágúst 2010