Fréttablaðið - 06.09.2010, Blaðsíða 10

10 6. september 2010 MÁNUDAGUR
Zzzzzzzúúúúmmmm …
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
4
3
0
18
Kjarasamningar velflestra
hópa renna út eftir um tvo
mánuði. Aðrir eru þegar
með lausa samninga og
nokkrir renna út um áramót.
Búist er við erfiðri samn-
ingalotu. Gera á tilraun til
þess að ná breiðri samstöðu
um stefnuna, en óvissa er
um hver leiðir þá vinnu.
Í nóvemberlok eru meira og minna
allir kjarasamningar í landinu
lausir. Þá hafa þónokkur félög
verið án samninga í nokkurn tíma
og samningar velflestra annarra
renna út. Samningar örfárra, sjó-
manna og blaðamanna þar á meðal,
renna út í árslok.
Verkalýðsfélög fara þessa dag-
ana yfir stöðuna og undirbúa
samningalotu. Staðan er flókin
vegna ólíkrar stöðu atvinnuvega.
Rými þykir fyrir kjarabætur sums
staðar, svo sem í útflutningsgeir-
um á borð við sjávarútveg, meðan
aðrar greinar, eins og til dæmis
byggingariðnaður, er enn í sárum.
Á þá eftir að tína til sjónarmið um
stöðugleika og forsendur hagvaxt-
ar, fyrri samninga og aðkomu ríkis-
valdsins, svikin eða efnd loforð.
Í viðtali við Gylfa Arnbjörnsson,
forseta Alþýðusambandsins, hér til
hliðar, kemur fram að aðkoma rík-
isins og efndir á loforðum úr fyrri
samningum komi til með að skipta
höfuðmáli. Þá komi verkalýðs-
hreyfingin ekki til með að sætta sig
við að byrðum sé meira og minna
velt yfir á launafólk með kjara-
rýrnun þeirri sem felst í bágri
stöðu gjaldmiðilsins. Launafólk
verði ekki eitt látið bera ábyrgð á
stöðugleikanum. Finna verði leiðir
til þess að allir fái notið þess ábata
sem útflutningsfyrirtæki landsins,
svo sem sjávarútvegurinn, nýtur
með veikri stöðu krónunnar.
Frysting er hitamál
Með því að allir samningar eru
meira og minna lausir á sama tíma
er ljóst að horft er til samstöðu við
gerð nýrra samninga. Ekki liggur
hins vegar fyrir hver, eða hverjir,
komi til með að leiða þá vinnu. Enn
eru í gangi viðræður félaga í milli
og stöðumat.
Viðfangsefni stjórnvalda, sam-
taka atvinnulífs og samtaka launa-
fólks í þessum efnum er því langt
því frá einfalt og stefnir í anna-
saman vetur. Eðlilega ríkir því
nokkur óvissa enn um hver fram-
vindan verður. Helst að mönn-
um beri saman um að þetta verði
erfitt.
Ljóst er að ríkisvaldið vonast
eftir breiðri samstöðu. Steingrím-
ur J. Sigfússon fjármálaráðherra
hefur sagst vonast til þess að sam-
starfsáætlun eða þjóðarsátt ríkis,
sveitarfélaga og hagsmunasamtaka
verði í gildi næstu misseri á sviði
efnahags- og kjaramála og í bar-
áttunni við atvinnuleysi. „Ábyrgð
þeirra sem skærust úr leik við
núverandi aðstæður yrði mikil,“
sagði hann í grein sinni í Frétta-
blaðinu 25. ágúst síðastliðinn.
Áður hafa hins vegar skilaboðin
úr fjármálaráðuneytinu verið sú
að á árinu 2011 gæti ríkið tæpast
staðið við launahækkanir og í grein
sem þáverandi félagsmálaráð-
herra, Árni Páll Árnason, skrifaði
í Fréttablaðið í júní taldi hann að
frysta þyrfti laun opinberra starfs-
manna í þrjú ár. Hugmyndir um
launafrystingu vöktu strax hörð
viðbrögð verkalýðsfélaga og ljóst
að lítil sátt verður þeirra á meðal
um kyrrstöðu í kjörum.
Vísbending um vilja til samstöðu
Nýjustu tölur um landsframleiðslu
vekja hins vegar upp spurningar
um hvort mikið verði að sækja, en
afturkippur var í hagvaxtartölum
núna í byrjun þessa mánaðar. Taki
hagvöxtur hins vegar við sér á ný
telja þeir sem til þekkja hins vegar
að launafólk hljóti að eiga að fá ein-
hvern hlut í þeim vexti. Þá verði
menn líka að hugsa til lengri tíma
en eins árs, jafnvel til þriggja ára
eða svo, og stilla þá samningana af
í þá veru að þeir fylgi fyrirséðum
vexti á landsframleiðslu.
Sömuleiðis telja þeir sem best
þekkja til að hið opinbera verði að
taka þann pól í hæðina að almenni
markaðurinn leiði ferlið og hið opin-
bera fylgi almenna markaðnum.
Sú staðreynd að samningar, jafnt
í opinbera og almenna geiranum,
hafi að mestu verið stilltir inn á
sama tímapunktinn í haust þykir
hins vegar ótvírætt merki um vilj-
ann til þess að vera samstiga. Um
leið kallar sú staða á náið samstarf
ríkisins, sveitarfélaga og hags-
munasamtaka á vinnumarkaði.
Eins er þá ljóst að lítil eða sér-
hæfð verkalýðsfélög koma þá
trauðla til með að leiða það samn-
ingaferli, heldur þarf verkalýðs-
hreyfingin að ná að koma fram
sem heild. Svo á eftir að koma í ljós
hvernig það gengur. Ekki munaði
nema níu atkvæðum að slökkviliðs-
menn felldu samning sinn í ágústlok
eftir verkfallsaðgerðir. Sá samning-
ur gildir, eins og nær allir aðrir, til
30. nóvember næstkomandi.
olikr@frettabladid.is
Óljóst enn hver leiðir hópinn
GYLFI ARNBJÖRNSSON dfadfaaf afafa
SUMARSTEMNING Á LAUGAVEGI Sú staðreynd að kjarasamningar starfsmanna ríkis, bæja og á almennum markaði renna nær
allir út á sama tímanum í nóvemberlok þykir benda til þess að gera eigi tilraun til að ná breiðri samstöðu í nýjum samningum.
FRÉTTABLAÐIÐ/ARNÞÓR
FRÉTTASKÝRING: Kjarasamningar lausir eftir tvo mánuði