Fréttablaðið - 07.09.2010, Blaðsíða 12

12 7. september 2010 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Atvinnumál
Birkir Jón
Jónsson
alþingismaður
HALLDÓR
Það er ástæða til að óska nýjum ráð-herrum og ríkisstjórninni í heild sinni
velfarnaðar í erfiðum og vandasömum
störfum. Mikil togstreita og vandræða-
gangur hefur einkennt stjórnina við ráð-
herraskiptin eins og í svo mörgum öðrum
málum. En boða þessi tímamót einhverjar
breytingar fyrir samfélagið okkar?
Meðal iðnaðarmanna, verkfræðinga,
fólks án atvinnu og fleiri hópa í samfélag-
inu hafa heyrst áhyggjuraddir um hvað
og hvort yfirhöfuð eitthvað eigi að gera í
atvinnusköpun í samfélaginu. Öfl innan
ríkisstjórnarinnar virðast ekki kæra sig
um að mikilvægar framkvæmdir verði
að veruleika, heldur eigi „eitthvað annað“
að taka við. Þetta gamalkunna stef er vel
þekkt frá fyrri árum en í dag er ekki hægt
að leyfa sér slíkan málflutning án þess að
útskýra hvað nákvæmlega er átt við með
því og án þess að efndir fylgi orðum. Ann-
ars er aðeins um marklaust orðagjálfur
að ræða.
Það að hundruð Íslendinga flytji af landi
brott í hverjum mánuði og að atvinnuleysi
13.000 Íslendinga sé bláköld staðreynd
kallar á aðgerðir stjórnvalda en ekki
aðgerðarleysi. Það að slíkur fjöldi fólks sé
nú án atvinnu kostar ríkissjóð rúmlega 20
milljarða á ári hverju.
Eftir að hafa hlustað á forystu ríkis-
stjórnarinnar í kjölfar breyttrar liðskip-
unar hefur komið í ljós að þótt nýir ein-
staklingar sitji við stjórnarborðið – þá
hefur stefnan í raun ekkert breyst. Aðeins
er um að ræða nýtt vín á gömlum belgj-
um. En stefnunni verður einfaldlega að
breyta. Nú á enn að hækka skatta á heim-
ili og fyrirtæki, til viðbótar þeim hækkun-
um sem voru framkvæmdar á síðasta ári.
Ef ríkisstjórnin fer ekki að vakna upp af
þeim draumi að endalaust megi að hækka
álögur á heimili og fyrirtæki er illa fyrir
okkur komið. Við þurfum stjórnvöld sem
stuðla að aukinni atvinnusköpun og þar
með skatttekjum í stað bótagreiðslna. Við-
spyrnan þarf að hefjast nú þegar – það má
ekki draga hana lengur.
Reyndar er það svo, ef stöðugleikasátt-
málinn sálugi er lesinn, að við blasir að
ríkisstjórnin hefur svikið aðila vinnumark-
aðarins og hækkað skatta á fjölskyldur og
fyrirtæki í miklu meira mæli en þar var
kveðið á um. Aðgerðir til að auka atvinnu
og styðja við markmið aðila vinnumarkað-
arins hefðu dregið úr skattahækkunum og
niðurskurði. Því miður hefur ríkisstjórnin
kosið aðrar leiðir. Ef fram heldur sem horf-
ir á að velta enn frekari byrðum á heimili
og fyrirtæki. Er ekki komið nóg?
Og hvað svo?
Kínversk fræði við HÁSKÓLA ÍSLANDS
konfusius@hi.is | www.konfusius.hi.is
Konfúsíusarstofnunin Norðurljós sýnir:
Rauðiklettur eftir John Woo :
Askja, stofa 132, fimmtudagur 9. september, kl: 17:30 - 19:20
Kvikmyndin Rauðiklettur fjallar um
örlagaþrungna stórorrustu sem átti sér stað
við endalok Han tímans (208-209 e.kr.) og
var upphaf sundrungartímabils í Kína.
Leikstjórinn John Woo er þekktur fyrir
stílmiklar og sjónrænar spennumyndir.
Sýningin er öllum opin og án endurgjalds.
Sýningartími 140 mín.
Myndin er í tveimur hlutum og verður seinni hluti
sýndur á sama tíma föstudaginn 17. september.
Laganemar í forgang
Tekist var á um hvernig gera skal
upp gengistryggð lán í Hæstarétti
í gær. Málið varðar marga og færri
komust að en vildu í dómsalnum,
enda var hann þéttsetinn laganem-
um. Svo mikil var mannmergðin að
margir fjölmiðlamenn sem hugðust
fylgjast með því sem fram færi
þurftu frá að hverfa. Nú skal
ekki gert lítið úr mikilvægi
þess að laganemar
kynnist málarekstri sem
þessum milliliðalaust. En
svona uppákomur skapa
hins vegar hættulegt
fordæmi.
Verður að breytast
Ekki er víst að fjarvera fjölmiðla hafi
komið mjög að sök í gær, enda er
málflutningur fyrir Hæstarétti stórum
endurtekið efni. En ástæða þess að
réttarhöld eru fjölsótt er jafnan sú
að þau þykja athyglisverð utan þess
þrönga hóps sem málinu tengist.
Þegar svo ber við er nauðsynlegt
að fjölmiðlum sé tryggður
aðgangur á undan öllum
öðrum en málsaðilum
sjálfum, því þannig er
almenningi – eða
þess hluta hans
sem áhuga
hefur á
málinu – gert kleift að fylgjast með
framvindunni. Mikilvægi þess í opnu
og upplýstu samfélagi verður ekki
ofmetið – sérstaklega þar sem fjöldi
risavaxinna mála er líklega á leið fyrir
dóm á næstu misserum.
Flóttaleið frá fjölmiðlum
Varla vilja margir að sakborningar
sem hafa sitthvað að fela og vilja
forðast fjölmiðlaumfjöllun geti
þannig skipað handbendum sínum í
hvert sæti dómsalarins með góðum
fyrirvara svo enginn annar komist
þar að? Það er ólíklegt. En miðað við
gærdaginn er fátt sem kemur í veg
fyrir það. stigur@frettabladid.is
G
ylfi Arnbjörnsson, forseti Alþýðusambands Íslands,
vakti athygli á því í viðtali hér í blaðinu í gær hversu
nátengd kjaramál almennings eru ástandi gjaldmið-
ilsins. Hann sagði meðal annars að launafólk gæti
aldrei sætzt á að krónan yrði svo veik að Ísland væri
samkeppnisfært við láglaunalönd í framleiðslu.
Forseti ASÍ benti á það sem margir aðdáendur íslenzku krón-
unnar vilja ekki ræða, að hinn „sveigjanlegi“ gjaldmiðill okkar
er æ ofan í æ notaður til að hafa af fólki tekjur þess og eignir
þegar efnahagslífið verður fyrir áföllum. Lífskjör almennings eru
færð niður til að bjarga afkomu útflutningsgreinanna svo að meiri
gjaldeyrir komi inn í landið. Um leið og allt verður dýrara þegar
innflutningur hækkar í verði rjúka bæði erlendar og verðtryggðar
innlendar skuldir heimila og fyrirtækja upp.
Stundum er eins og menn loki
algjörlega augunum fyrir því
að krónan hrundi. Á dögunum
birtust til dæmis niðurstöður
könnunar, sem sýndu að verðlag
á mat og drykk á Íslandi væri
orðið svipað og að meðaltali í
Evrópusambandinu. Þetta þóttu
ýmsum vinum krónunnar og and-
stæðingum ESB-aðildar góð tíðindi og þeir héldu því fram að þarna
væri ein meginröksemd aðildarsinna, að ESB-aðild myndi lækka
matarverð, rokin út í veður og vind. Þeir sem tala svona gleyma að
taka með í reikninginn að matur og drykkur á Íslandi er eingöngu
ódýrari fyrir þann sem fær launin sín í evrum eða öðrum erlendum
gjaldmiðli. Íslenzkt launafólk, sem hefur verið svipt kaupmætti
sínum með lækkun krónunnar, er verr sett en áður.
Allar tilraunir til að gera fjármagnskostnað íslenzks almennings
sambærilegan við það sem gerist í nágrannalöndunum eru sömu-
leiðis dæmdar til að mistakast á meðan við höldum í ónýtan gjald-
miðil. Í síðustu viku birtist athyglisverð grein í vefritinu Press-
unni eftir Guðstein Einarsson, kaupfélagsstjóra í Borgarnesi. Hann
reiknar út muninn á greiðslum af 20 milljóna króna húsnæðisláni
í íslenzkum krónum, verðtryggðu með fimm prósenta vöxtum í 25
ár og hins vegar af sambærilegu láni hjá evrópskum banka á evr-
ópskum vaxtakjörum. „Mismunurinn er 31,6 milljónir króna eða að
meðaltali 105 þúsund krónur á mánuði, hvern mánuð í 25 ár,“ segir
Guðsteinn og færir þannig rök fyrir því að skatturinn, sem krónan
leggi á fjármögnun íslenzkrar fjölskyldu á meðalstóru húsnæði, sé
um það bil þrjátíu milljónir króna.
Gylfi Arnbjörnsson segir að Alþýðusambandið styðji aðildar-
viðræður við Evrópusambandið vegna þess að reynslan sýni að
sveigjanlegur gjaldmiðill sé bara notaður til að taka af fólki kaupið.
„Alþýðusambandið er ekki með kröfu um að gengið verði í Evrópu-
sambandið hvað sem það kostar, en þetta er partur af umræðu um
kjarasamninga, vegna þess að ég held að menn geti ekkert blekkt
sig í því að krónan verði stöðugri en áður.“
Þeir, sem vilja tryggja kjör íslenzks almennings til frambúðar
og stemma stigu við hinum gamla vítahring víxlhækkana launa
og verðlags, verða að bjóða trúverðuga lausn í gjaldmiðilsmálum
þjóðarinnar. Er hún til án aðildar að Evrópusambandinu?
Ástand gjaldmiðilsins verður að ræða í sömu
andrá og lífsafkomu almennings.
Krónan og kjörin
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN