Fréttablaðið - 08.09.2010, Blaðsíða 38

22 8. september 2010 MIÐVIKUDAGUR
menning@frettabladid.is
Leiklist ★★★★★
Þetta er lífið … og om lidt er
kaffen klar
Höfundur og flytjandi: Charlotte
Bøving
Undirleikur: Pálmi Sigurhjartarson
Rauði þráðurinn er núið, ekki minn-
ingar og bið, heldur núið!
Charlotte Bøving svíkur engan í
lífssöng sínum í Iðnó. Gamla fal-
lega leikhúsið við Tjörnina varð
eitthvað svo upprunalegt þegar hún
sté á svið með undirleikara sínum,
Pálma Sigurhjartarsyni, á frumsýn-
ingunni á laugardagskvöldið. Hann
við hljóðfærið, hún með útbreiddan
faðminn á svörtum skóm í svörtum
kjól. Aðferðin virðist einföld en er
svo vandmeðfarin.
Við fæðumst og við deyjum. Það
eigum við öll sameiginlegt hvort
sem við erum dönsk eða íslensk.
Charlotte hefur sviðsnærveru sem
fyllir hvern krók og kima í leikhús-
inu. Hún hrífur með sér áhorfend-
ur í ferðalaginu gegnum lífið hér á
Íslandi með innskotum frá bernsku
og unglingsárum í Danmörku.
Charlotte velur að segja sögu sína
á íslensku og grínast með hvernig
hún talar hana og hversu fáránlega
beygingarkerfið kemur henni fyrir
sjónir, milli þess sem hún syng-
ur lög á danskri tungu. Hún ferð-
ast með okkur í réttri tímaröð með
innskotum frá því hún fyrst kom til
Íslands.
Hún rammar inn sögubrotin með
þeim textum sem dönsku lögin
bjóða upp á, eins og t.d. Det var eng-
ang en Islandsk hest, den solgtes av
en islandsk præst. Féll vitaskuld í
góðan jarðveg.
Það er fallegt á Íslandi, en það er
líka fallegt í Danmörku og margt í
náttúrunni þar sem er undursam-
legt. Charlotte lýsir á myndræn-
an máta hvernig dóttir hennar lítil
hleypur um garð í Danmörku og
kallar á mömmu og á ekki orð til að
lýsa því sem fyrir augu ber, nefni-
lega blómstrandi eplatré, mamma,
það eru blóm á trénu!
Yrkisefni Charlotte er algilt, allir
þekkja sig í sögubrotunum.
Hugleiðingar barnsins, og önug-
heit unglingsins, stressið í mömm-
unni og erfiðleikar við að koma
skilaboðum til annarra foreldra á
skikkanlegri íslensku. Tónlistinni
er vafið inn í dagskrána á hugljúfan
máta, tónskáldin ýmist fræg, óþekkt
eða flytjendurnir sjálfir skrifaðir
fyrir tónunum. Textarnir eru eftir
marga fræga Dani, eins og til að
mynda Tove Ditlevsen sem leggur
út af besta tíma dagsins, og Char-
lotte tekur þar upp, eril og stress og
þvottavélavesen og matarinnkaup
sem trufla möguleikann á að vera
einn með sjálfum sér. Hún hefur
raddbeitingu sem minnir á dönsku
revíustjörnurnar, og líður greini-
lega sjálfri undurvel á sviðinu, enda
allan tímann í algeru sambandi við
áhorfendur.
Mörg laganna eru vel þekkt og
textar Benny Andersen kunnir. Það
eru textar eins og Barndomens land
þar sem bláar flugur og barnatenn-
ur eru mikilvægar, fyrir svo utan
að Svantes lykkelige dag um Nínu
sem kemur úr sturtunni er alltaf
jafn frábært og hér túlkar Char-
lotte það eins og hún sé fimmtugur
latur karl á pallinum í sumarhúsinu
að bíða eftir að fá kaffið sitt.
Þemað er lífið, en einnig til hvers
þetta líf er og þar finnur hún svar,
eða kemur með góða tillögu, í texta
Piet Hein, Du skal plante et træ, du
skal göre en gærning. Það er líklega
niðurstaðan í dagskránni, nefnilega
að maður á að reyna að skilja eitt-
hvað mikilvægt, eitthvað raunveru-
legt, eftir sig. Það þarf ekki að vera
nein brjálæðisleg stærðfræðifor-
múla.
Það er alveg óhætt að lofa hug-
ljúfri kvöldstund með þeim Char-
lotte og Pálma fyrir utan að húm-
orinn vantaði ekki.
Leikskráin er bréf frá Charlotte
til áhorfenda og allir dönsku text-
arnir fylgja þar með, mjög smart!
Elísabet Brekkan
Niðurstaða: Hrífandi lífsóður með
fyndnum hugleiðingum og sögubrot-
um, fléttuðum saman við hugljúfa
tónlist.
Að lifa í núinu
Lokatilnefningar til Man Booker-
verðlaunanna, einna eftirsóttustu
bókmenntaverðlauna í Bretlandi,
hafa verið tilkynntar. Sex bækur
koma til greina og er Tom McCarthy
talinn sigurstranglegastur í ár. Skáld-
saga hans, C, fjallar um skólastjóra
í heyrnleysingjaskóla, sem lendir í
fangabúðum nasista, sleppur þaðan
og rambar í egypskt grafhýsi.
Room eftir írska höfundinn
Emmu Donoghue fjallar um fimm
ára dreng sem er haldið föngnum
í litlu herbergi ásamt móður sinni.
Efniviðurinn er sóttur í mál Jósef
Fritzl og hefur vakið mikið umtal.
In a Strange Room eftir suður-afríska höfund-
inn Damon Galgut fjallar um mann sem ferðast
um Grikkland, Indland og Afríku,
yfirleitt með skelfilegum afleiðing-
um.
The Finkler Question eftir Howard
Jacobson fjallar um þrjá vini, fyrrver-
andi útvarpsmann, heimspeking af
gyðingaættum og gamlan kennara
þeirra og árás sem einn þeirra
verður fyrir.
Parrot and Oliver in America er
söguleg skáldsaga eftir Peter Carey,
sem hefur hlotið Booker-verðlaunin
tvisvar áður. Bókin fjallar um ferða-
lag fransks aðalsmanns og þjónsins
hans til Ameríku.
The Long Song eftir Andreu Levy
fjallar um síðustu ár þrælahalds á Jamaíka. Til-
kynnt verður um sigurvegarann 12. október.
Booker-tilnefningar kynntar
Minning Jóns forseta Sig-
urðssonar er þjóðinni enn
mikilvæg, þótt hún sé ekki
endilega nákvæm. Þetta er
meðal þess sem verður rætt
á málþingi um Jón á Skaga-
strönd um næstu helgi.
Nokkrir fræðimenn halda erindi
um Jón Sigurðsson og arfleifð hans
á málþingi í Bjarmanesi á Skaga-
strönd á sunnudaginn kemur. Þeir
munu beina sjónum að því með
hvaða hætti minningin um Jón for-
seta sem leiðtoga Íslendinga í sjálf-
stæðisbaráttunni varð til og mót-
aðist í íslensku samfélagi á fyrstu
áratugunum eftir andlát hans.
Meðal framsögumanna er Páll
Björnsson, prófessor við Háskól-
ann á Akureyri. Hann vinnur um
þessar mundir að bók um Jón for-
seta, þar sem meðal annars verð-
ur fjallað um hvernig minning-
arnar um Jón hafa birst í gegnum
tíðina og hvernig stjórnmálamenn
hafa reynt að gera Jón að samherja
sínum í pólitískum tilgangi.
„Í fyrirlestrinum á sunnu-
dag ætla ég að einblína á og taka
dæmi um hvernig Jóns hefur
verið minnst á mismunandi svið-
um,“ segir Páll. „Það eru ákveð-
in kennileiti notuð til að skapa eða
viðhalda minningu um hann, til
dæmis minjagripir, styttur, stað-
ir á borð við Hrafnseyri, kennslu-
bækur, peningaseðlar, blaðagrein-
ar, bloggskrif – það er hægt að
halda endalaust áfram. Þetta eru
farvegirnir sem minningin hefur
leitað í og ég ætla að tæpa á nokkr-
um dæmum.“
Í bók Páls, sem er væntanleg á
næsta ári, verður líka fjallað um
hvernig minning Jóns hefur verið
notuð í pólitískum tilgangi undan-
farin hundrað ár eða svo. „Umræð-
an um Evrópusambandið er dæmi
um hvernig minning Jóns er notuð
og lifir enn í umræðunni. Menn fá
ekki leiða á því að gera hann að
pólitískum bandamanni.“ segir
Páll en bendir á að viðbrögðin við
slíkum tilburðum segi ekki síður
mikla sögu. „Andstæðingarnir
rjúka þá oft upp til handa og fóta
og saka hina um að vera að mis-
nota minningu Jóns eða að eigna
sér hann.“ Þetta er að mati Páls til
marks um að minningin um Jón
Sigurðsson sé þjóðinni enn mjög
mikilvæg þótt hún sé ekki sérlega
nákvæm. „Gott dæmi um það er
að allir stjórnmálaflokkar hafa á
einum tímapunkti eða öðrum litið
á sig sem arftaka þeirrar arfleifð-
ar sem Jón Sigurðsson skildi eftir
sig.“
Auk Páls halda Sigurður Gylfi
Magnússon, Guðmundur Hálfdan-
arson og Jón Karl Helgason erindi
um Jón á málþinginu á Skaga-
strönd. Nánari upplýsingar má
finna á skagastrond.is.
bergsteinn@frettabladid.is
Minningakistan
Jón Sigurðsson
PÁLL BJÖRNSSON Vinnur að bók um Jón Sigurðsson og minninguna um hann und-
anfarin hundrað ár. LJÓSMYND/ DANÍEL STARRASON
Kl. 12.15
Tríó Reykjavíkur heldur hádegistón-
leika í austursal Kjarvalsstaða í hádeg-
inu á föstudag. Á efnisskránni kennir
ýmissa grasa, allt frá kunnuglegum ball-
öðum eftir íslensk og erlend tónskáld til
píanótríós í B-dúr eftir Beethoven. Tríó
Reykjavíkur er skipað þeim Guðnýju
Guðmundsdóttur fiðluleikara, Gunnari
Kvaran sellóleikara og Peter Máté
píanóleikara. Ókeypis er á tónleikana
og taka þeir 45 mínútur.
> Ekki missa af
Einni þekktustu myndröð
bandarísku listakonunnar
Cindy Cherman, Ónefndum
kvikmyndaskotum. Á 69 svart-
hvítum ljósmyndum stillir lista-
konan sér upp sem leikkonu í
ímynduðum kvikmyndum sem
bera keim af gullöld kvik-
myndanna í kringum miðja
síðustu öld. Sýningin hefur
staðið yfir í Listasafni Íslands
og lýkur um næstu helgi. Safn-
ið er opið frá 11 til 17.
Vesturhrauni 3 · 210 Garðabæ.
Sími 480-0030 · www.burstagerdin.is
- Í öll anddyri
- Hvaða stærð sem er
- Afgreidd á 2 dögum
• •B
U R
S TA G E R Ð I N
ÍS
L
E N S K U R I Ð N
A Ð
U
R

FJÖREGG
Barnamenning
í Norræna húsinu
Uppskeruhátíð og sultukeppni
fyrir fjölskylduna
Í gróðurhúsi Norræna hússins
laugardaginn 11. september kl. 14.00
Tækifæri fyrir unga og eldri ræktendur að taka þátt í sultukeppni
með afurðum úr eigin garði.
Leikreglur eru einfaldar:
· Keppt er í tveimur sultutegundum, súrri og sætri
· Hver keppandi getur skilað inn eins mörgum sultutegundum og hann vill
· Skila skal sultunni í Norræna húsið í síðasta lagi kl. 12.00 þann 11. september
í íláti með nafni, heimilisfangi og/eða netfangi keppandans á botninum
· Góð verðlaun í boði
Kynnir og stjórnandi er danski matfræðingurinn Mads Holm.
Dómari er meistarakokkur veitingahússins Dills í Norræna húsinu,
Gunnar Karl Gíslason.
Tónlist og skemmtun, Felix Bergsson leikari og söngvari.
Norræna húsið | Sturlugötu 5 | 101 Reykjavík | Sími 551 7030 | www.norraenahusid.is