Fréttablaðið - 15.09.2010, Blaðsíða 12

12 15. september 2010 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Þegar ungt fólk safnar saman sinni lífs-reynslu og ætlar ekki að láta segjast
af eldri og reyndari mönnum þá er gjarn-
an talað um að „það þurfi að hlaupa af sér
hornin“ og er þetta hugtak greinilega komið
af skepnum sem eru fastar í sínum farvegi
og geta ekki lært af öðrum. Í þýskri tungu
tala menn um það að borga kennslugjöld-
in: „Lehrgeld bezahlen“, og er átt við þegar
menn ana út í vitleysu og hlusta ekki á neinn
í kringum sig sem hefur kannski áður fyrr
lent í svipuðum vandamálum.
Íslendingum liggur alltaf á, töfralausnir
eiga að bjarga öllu. Þolinmæði er ekki okkar
sterkasta hlið. Við stökkvum á allt sem heitir
skjótur gróði og því miður stökkva oft allir í
einu á eitthvað æðislegt og kannski – en bara
kannski – arðvænlegt. Sama hvort það hét
loðdýrarækt, fiskeldi eða stóriðja.
Á Austurlandi voru menn sem vildu flýta
sér hægar og voru ekki á einu máli um ágæti
Kárahnjúkaframkvæmda álitnir föðurlands-
svikarar. Þeir þorðu ekki að opna munn-
inn. Nú er Fjarðabyggð með skuldsettustu
bæjarfélögum landsins. Ekki hefur orðið
sú fólksfjölgun sem menn bjuggust við og
íbúðarhúsnæði sem var klambrað upp í flýti
stendur óselt. Lítil fyrirtæki hafa þurft að
leggja upp laupana. Atvinnuskapandi hvað?
Orkumálin hér á landi eru grátlegt dæmi
um að menn kunna sér ekki hóf. Það er ekki
bara það að við getum ekki lært af öðrum
þjóðum. Uppblásið bankakerfi og gríðar-
leg skuldasöfnun, afsprengi af einhverju
versta gullgrafaraæði sem hefur ætt yfir
þetta sker hefur leikið okkur grátt. Siðlaus-
ir og illa menntaðir ráðamenn réðu ríkjum.
Þjóðin hefur þurft svo sannarlega að borga
kennslugjöldin í þeim málum eftir hrunið.
En þótt við getum ekki lært af mistökum
annarra þá getum við ekki einu sinni lært
af eigin mistökum. Töfralausnagúrúar eru
enn vinsælir. Enn eru köllin hávær eftir
orkuverum sem munu hrinda okkur í enn
meira skuldafen og rústa landinu, enn sjá
sumir ekkert atvinnuskapandi nema fleiri
álver sem munu fá orku á gjafverði meðan
almenningur býr við gríðarlega hækkun á
orkuverði. Enn fá menn eins og Árni Sigfús-
son, bæjarstjóri í Reykjanesbæ, blússandi
vinsældir út af einhverjum verstu loftköstul-
um sem hafa nokkurn tíma verið búnir til.
Hvenær mun íslenska þjóðin staldra við,
hugsa sinn gang og setja sér einhver lang-
tímamarkmið sem ná yfir komandi kyn-
slóðir. Flest okkur eiga jú börn. Við erum
væntanlega hugsandi manneskjur sem geta
lært af mistökum. Ekki erum við rollur sem
hlaupa af sér hornin en haga sér samt alveg
eins og alltaf hefur verið.
Að hlaupa af sér hornin
Stjórnmál
Úrsúla
Jünemann
kennari
Sjálfstæðisyfirlýsing
„Það má segja að þetta sé sjálfstæð-
isyfirlýsing Alþingis gagnvart fram-
kvæmdarvaldinu,“ sagði Atli Gíslason
á Alþingi í fyrradag þegar hann mælti
fyrir skýrslunni frægu sem þingmanna-
nefnd vann undir hans forystu. Þótti
honum mælast vel og hefur verið
vel tekið í tillögur nefndarinnar um
aðgerðir til að styrkja sjálfstæði þings-
ins gagnvart framkvæmdarvaldinu.
Degi síðar
Í gær brá hins vegar svo við
að forseti Alþingis ákvað að
fresta þyrfti þingfundi sem
búið var að boða klukkan
hálfellefu um morguninn
af því að ráðherrar ríkisstjórnarinnar
voru þá ekki komnir í Alþingishúsið til
þess að taka þátt í umræðum. Einar
K. Guðfinnsson, þingmaður Sjálfstæð-
isflokksins, var fljótur að sjá sóknarfæri
og biðja um orðið til að rifja upp
sjálfstæðisyfirlýsingu Atla fyrir hönd
Alþingis. „Ekki byrjar það björgulega,“
sagði Einar. „Þetta er táknrænt, það er
liðinn nákvæmlega sólarhringur frá því
að sjálfstæðisyfirlýsingin var gefin.“
Alltaf í trjágróðrinum
Fjórar af fimm síðustu
bloggfærslum Gísla Marteins
Baldurssonar borgarfulltrúa
fjalla um trjágróður
í borginni. Með
fylgja myndir af eplatré, hindberjatré
og alls konar trjágróðri sem blómstrar
sem aldrei fyrr í í höfuðborginni. Trjá-
gróður er Gísla Marteini líka hugleik-
inn í samtali sem hann átti nýlega við
breska tímaritið Monocle. Það fjallaði
í síðasta tölublaði stuttlega um Morg-
unblaðið og Davíð Oddsson, ritstjóra
og fyrrverandi forsætisráðherra og
seðlabankastjóra, og ræddi við Gísla
Martein: „Það er spurning hvort nýr
leiðtogi Sjálfstæðisflokksins nær
að blómstra í skugga þeirrar miklu
eikar sem er Davíð Oddsson,“
segir Gísli Marteinn Baldursson,
alltaf með hugann við trjágróð-
urinn.
peturg@frettabladid.is
Láttu hjartað ráða
Fæst í verslunum Hagkaups, Bónus og 10-11 · www.lífrænt.is
F
réttablaðið sagði frá því í gær að fyrirtækið Metanorka,
dótturfélag Íslenzka gámafélagsins, vildi kaupa metan-
gas sem unnið er á sorphaugunum í Álfsnesi. Metanorka
vill keppa á smásölumarkaði við N1, sem til þessa hefur
verið eini seljandi þessa orkugjafa á landinu. Metan hf.,
sem markaðssetur gasið frá Sorpu, hefur fallizt á beiðnina og
mun selja þeim sem vilja gasið þegar heildsöluverð hefur verið
reiknað út.
Þetta eru væntanlega góðar fréttir fyrir þá, sem hafa áhuga á
að lækka rekstrarkostnað bifreiða sinna og stuðla að umhverfis-
vernd með því að nota metangas.
Talið er að metangas sem fellur
til í Álfsnesi gæti dugað til að
knýja 3.500-4.000 meðalstóra
fólksbíla, en aðeins nokkrir tugir
slíkra bíla eru nú til á Íslandi og
aðeins um tíundi hluti gassins
nýttur. Metangas væri reyndar
hægt að vinna víðar á landinu og
úr fleiru en sorpi.
Ein orsök þess að fólk sér ekki ástæðu til að fá sér metanbíl,
þrátt fyrir að hann sé bæði ódýrari í rekstri en benzínbíll og miklu
vistvænni, er að enn sem komið er eru aðeins tvær metanstöðvar
á landinu, önnur í Reykjavík og hin í Hafnarfirði. Samkeppni í
smásölu á eldsneytinu er að sjálfsögðu til þess fallin að fjölga
útsölustöðunum og bæta þjónustuna við metanbílaeigendur.
Metanbílarnir eru mun ódýrari í rekstri en benzínbílar, en hins
vegar dýrari í innkaupum. Ríkið hefur brugðizt við með því að
fella niður vörugjöld af metanbílum sem fluttir eru inn, sem ætti
að hvetja fólk til að velja sér slíka bíla. Hvatinn fyrir fólk að láta
breyta benzínbíl í metanbíl er hins vegar minni. Slík breyting
kostar yfir 400 þúsund krónur.
Dofri Hermannsson, framkvæmdastjóri Metanorku, hefur bent
á að nærtækt væri að bíleigendur, sem láta breyta bílnum sínum
í metanbíl, fengju endurgreiðslu á vörugjöldunum. Vörugjöld eru
endurgreidd af bílum sem eru fluttir úr landi og áætlað að meðal-
endurgreiðslan nemi um 350 þúsund krónum. Slík endurgreiðsla
myndi því mæta kostnaðinum við að breyta bíl að stórum hluta og
stuðlaði áreiðanlega að því að fjölga metanbílunum.
Það er að sjálfsögðu alveg fráleit sóun að nýta ekki innlent elds-
neyti sem gæti dugað þúsundum bíla. Ef það væri nýtt, myndi
það draga umtalsvert úr útblæstri gróðurhúsalofttegunda frá
bílaflotanum.
Núverandi ríkisstjórn gefur sig út fyrir að vilja vernda umhverf-
ið og annar stjórnarflokkurinn kennir sig við græna litinn. Samt
hefur furðulítið verið gert til að hvetja fólk til að nýta vistvænan
ferðamáta, annað en að hækka skatta á hefðbundið eldsneyti alveg
gríðarlega. Til þess að fólk eigi möguleika á að nýta sér aðra kosti
þarf að gera þá aðgengilegri með því að lækka eða fella niður
opinber gjöld. Gjaldalækkun hlýtur að vera til í orðabók stjórn-
valda, að minnsta kosti ef hún stuðlar að vernd umhverfisins.
Samkeppni í sölu metans ýtir vonandi undir
nýtingu þess. Ríkið þarf líka að hjálpa til.
Græn
gjaldalækkun