Fréttablaðið - 17.09.2010, Blaðsíða 12
12 17. september 2010 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Fréttin af aðförinni að kúbversku feðgun-um vekur óhug. Það að þeir, og að því er
fullyrt er, fleiri innflytjendur, hafi neyðst
til að flýja land vegna ofsókna og áreitis er
skelfileg og óþolandi smán fyrir samfélag
okkar.
Þjóðflutningar einkenna heiminn okkar
og auðga menningu og samfélag, líka okkar
eigið. Við eigum að meta það og virða það
fólk sem hér sest að. Biblían leggur áherslu
á gestrisni í garð framandi fólks og hvetur
okkur til að koma fram við útlendinginn af
virðingu og á jafnræðisgrunni.
Íslendingar eru innflytjendur í landi
sínu. Þegar við erum spurð: Hvaðan ertu?
þá munu flest okkar þurfa að viðurkenna að
það er ekki einföld spurning og ættartréð
leiðir í ljós flóknari uppruna en við blasir í
fyrstu. Mörg okkar eiga ættingja í öðrum
löndum og höfum notið gestrisni framandi
þjóða. Samt virðist ríkja hér tortryggni
gagnvart þeim útlendingum sem setjast að.
Að ungt fólk á Íslandi skuli daðra við for-
dóma og hatur og ganga til liðs við ofbeldis-
menn til að klekkja á öðru fólki, eins og hér
virðist hafa gerst, er grafalvarlegt. Við sem
fullorðin erum berum þar mikla ábyrgð.
Svo margt í okkar menningu og samskipt-
um hefur borið vitni um agaleysi, ábyrgð-
arleysi og virðingarleysi í orðum og athöfn.
Virðingarleysið getur af sér kaldhæðni og
kaldhæðnin nærir reiði, fyrirlitningu og
hatur. Það er samfélagsmein.
Okkur ber skylda til að vinna gegn því
hugarfari og afstöðu. Við eigum að láta það
heyrast hátt og skýrt að kynþáttahatur, tor-
tryggni gagnvart útlendingum, já og for-
dómar gegn trúarbrögðum verði ekki liðið
á Íslandi. Öll eigum við hlutdeild í sömu
mennsku. Okkur ber skylda til að stuðla að
bættri vellíðan, lífsgæðum og mannréttind-
um allra sem í landinu okkar búa og dvelja,
að styðja við hælisleitendur og verja rétt-
indi þeirra. Þeirri skyldu megum við ekki
bregðast.
Umhyggja í stað ofbeldis
Fordómar
Karl
Sigurbjörnsson
biskup Íslands
Við eigum að láta
það heyrast hátt og
skýrt að kynþáttahatur, tor-
tryggni gagnvart útlendingum,
já og fordómar gegn trúarbrögð-
um verði ekki liðið á Íslandi.
Fimm á palli
Tvö af helstu umræðuefnum lands-
manna síðustu daga gætu runnið
saman í eitt á málþingi sem
haldið verður á Háskólatorgi
klukkan 15 til að fjalla
um grein Andra Snæs
Magnasonar, sem
birtist í Fréttablaðinu
og hét „Í landi hinna
klikkuðu karlmanna“.
Greinin hefur kveikt nýja
glóð í umræðum um
orkumál og atvinnu-
stefnu. Þarna á pall-
borðinu skiptast
á skoðunum við
Andra Snæ fjórir
þjóðþekktir og áhrifamiklir karlmenn.
Vilhjálmur Egilsson, framkvæmda-
stjóri SA, Guðmundur Hálfdánarson
sagnfræðingur, Tryggvi Þór Herberts-
son alþingismaður og Sigmundur
Einarsson jarðfræðingur. Verður
nokkurt vit í þessu?
Andleg samkynhneigð
Grein Andra Snæs hefur deilt
sviðsljósinu síðustu daga með
skýrslu þingmannanefndar
Atla Gíslasonar um
hvernig eigi að bregð-
ast við rannsóknar-
nefndarskýrslunni
um orsakir hruns-
ins. Þar kemur
fram kynjafræðileg greining og beinir
sjónum að andlegri samkynhneigð
karla. Konur fái sjaldan aðgang að
þýðingarmiklum umræðum og
ákvörðunum í þjóðfélaginu. Karlar
ræði þetta sín á milli en
sniðgangi konurn-
ar, jafnvel þótt
þær fari með
formleg völd.
Kannski gefa
karlarnir fimm
þessu sjónar-
horni gaum í
samræðu sinni á
Háskólatorgi.
- pg
512 5100 STOD2.IS VERSLANIR VODAFONE VERSLANIR OG ÞJÓNUSTUVER SÍMANS 800 7000
JÓN GNARR,
TOBBA MARÍNÓS,
HILMIR SNÆR
OG LOGI Í BEINNI
Í KVÖLD KL. 20:50
D
ómur Hæstaréttar um vexti á myntkörfuláni og við-
brögð ríkisstjórnarinnar við honum stuðla að því
að draga úr óvissu um stöðu skuldara. Fyrri dómur
Hæstaréttar, sem dæmdi gengisviðmiðun lána sem
veitt eru í íslenzkum krónum ólöglega, svaraði ekki
spurningunni um hvernig reikna ætti vexti af lánunum. Nú ligg-
ur það fyrir; Hæstiréttur kemst að þeirri niðurstöðu að ákvæði
í lánasamningunum um lága, erlenda vexti hafi verið órjúfan-
lega tengd við gengistryggingu
lánanna. Þegar henni sé ekki
lengur til að dreifa beri að miða
við lægstu óverðtryggða vexti
Seðlabankans.
Þetta er það sem búast mátti
við. Væntingar margra, þar
með talinna opinberra embætt-
ismanna á borð við talsmann
neytenda, um annað voru alla
tíð óraunhæfar. Raunar má spyrja hversu ábyrgt það hafi verið
af viðkomandi að vekja hjá fólki vonir um að það fengi vaxtakjör
sem aldrei hafa verið í boði á Íslandi – eins og það hefði unnið í
happdrætti. Í landi með ónýtan gjaldmiðil lánar enginn peninga
til lengri tíma nema með einhvers konar tryggingu fyrir því að
fá endurgreiddar jafnverðmætar krónur og hann lánaði. Sú stað-
reynd endurspeglast í Hæstaréttardómnum.
Með dómi Hæstaréttar verða þeir sem tóku myntkörfulán álíka
settir og þeir sem tóku hefðbundin, verðtryggð lán í íslenzkum
krónum. Það er mikilvægt að hafa í huga að þótt ýmsir lýsi dómin-
um sem miklum vonbrigðum, er talið að höfuðstóll gengistryggðra
lána lækki um fjórðung til helming. Það gerir hlutskipti margra
fjölskyldna mun bærilegra.
Að þessu sinni var ríkisstjórnin viðbúin dómnum og brást strax
við. Löggjöfin, sem Árni Páll Árnason efnahags- og viðskiptaráð-
herra leggur til að verði sett, á að taka af allan vafa um að eins
verði farið með öll bíla- og húsnæðislán, sem einstaklingar tóku.
Það mun kosta bankakerfið yfir 43 milljarða króna. Hins vegar
vill ráðherrann sömuleiðis setja lög, sem hindra að það sama gangi
yfir fyrirtæki með lán, sem tengd eru við erlenda gjaldmiðla. Það
er gert með þeim rökum að slíkt yrði of mikið högg fyrir banka-
kerfið og þar með skattgreiðendur, sem gætu enn þurft að leggja
bönkunum til eigið fé. Á móti vill ráðherra knýja bankana til að
gera gangskör að endurskipulagningu skulda fyrirtækjanna.
Markmið efnahags- og viðskiptaráðherra með því að fara þessa
leið eru skiljanleg. Hann vill létta undir með heimilunum í skulda-
vanda þeirra og stuðla að því að þau fyrirtæki, sem mest þurfa á
endurskipulagningu lána að halda, fái aðstoð í stað þess að skatt-
greiðendur neyðist til að hjálpa bönkunum á ný. Þannig færi fram
gífurleg eignatilfærsla frá almenningi til fyrirtækja með gengis-
tryggð lán, burtséð frá stöðu þeirra. Sú lagasetning getur þó enn
og aftur þurft að koma til kasta dómstóla ef fyrirtæki láta reyna
á rétt sinn, sem líklegt verður að teljast.
Gagnvart heimilunum í landinu þýðir dómur Hæstaréttar og
boðuð lagasetning hins vegar að óvissu hefur verið eytt og lín-
urnar skýrzt. Það er mikils virði.
Dómur Hæstaréttar um gengislánin er eins og
við mátti búast. Hann dregur úr óvissu.
Skýrari línur