Fréttablaðið - 28.09.2010, Blaðsíða 12

12 28. september 2010 ÞRIÐJUDAGUR
GOÐSAGNIR UM
SPARPERUR
„... eru of lengi að ná fullu birtustigi“
Þessi staðhæfing á ekki við um OSRAM perur.
OSRAM DULUX® perur sem merktar eru með
einkaleyfisverndaðri QUICK START
tækni, verða bjartar allt að tvöfalt
hraðar en venjulegar sparperur.1
Endursöluaðilar um land allt osram.is
Jóh
an
n Ó
laf
sso
n &
C
o
1 Osram (2007) Seven myths about energy-saving lamps
Aðild að Evrópusamband-
inu þýddi umtalsverðar
hagsbætur fyrir Ísland
og það gæti haft meiri
áhrif á ESB-lög. EES veit-
ir ekki sömu efnahagslegu
og pólitísku kosti. Þjóðar-
framleiðsla yrði sex til sjö
prósentum meiri innan
sambands en utan. En það
má alls ekki leyfa rányrkju
ESB á íslenskum miðum.
Þetta segir í nýútkominni
bók um kosti Íslands á 21.
öld.
Þrátt fyrir að íslenska ríkið
myndi leggja um 0,25 prósent-
um meira til sameiginlegra sjóða
Evrópusambandsins en ESB legði
til Íslands, yrði þjóðarframleiðsla
Íslands um sex til sjö prósentum
meiri innan ESB en utan, eftir
einn til tvo áratugi. Þetta er að
því gefnu að góðir samningar
náist um nauðsynlega vernd fiski-
stofna Íslands, en í væntanlegum
aðildarsamningi þurfa að vera
skýr ákvæði gegn rányrkju þeirri
sem verið hefur innan ESB.
Þetta kemur fram í nýútkom-
inni bók dr. Magnúsar Bjarna-
sonar, sem Háskólinn í Amster-
dam gefur út, en þar má lesa
doktorsvörn Magnúsar, sem er
stjórnmálahagfræðileg greining
á kostum og göllum hugsanlegrar
aðildar landsins að ESB.
„Þessar tölur eru háðar því skil-
yrði að fiskveiðimálunum sé ekki
klúðrað. Þetta er sambærilegt við
Icesave-málið. Ef það liggur svo
mikið á að semja að við semjum
um hvað sem er getum við farið
jafn illa út úr því og á að standa
fyrir utan bandalagið,“ segir
Magnús.
Ekki verði gengið á auðlindina
Hann segir að sjávarútvegsmál-
in snúist ekki fyrst og fremst um
hverrar þjóðar þeir eru sem veiða
fiskinn heldur fyrst og fremst að
ekki sé gengið á auðlindina.
„Á meðan fiskinum er land-
að á Íslandi skapar það íslenska
atvinnu en vandamálið er að
hjá ESB hafa þeir veitt meira
en stofnarnir þola og þeir eru
að eyðileggja auðlindina,“ segir
hann.
Framkvæmdastjórn ESB viti
vel að innan ESB sé rányrkja í
sjávarútvegi. En ákvörðunin sé
pólitísk.
„Þetta þarf því að negla niður í
aðildarsamningi, ekki „þegar þar
að kemur“, því lausnin er alltaf sú
að það er veitt meira en stofnarn-
ir þola. Þetta er ekki bara efna-
hagsmál heldur umhverfismál
líka,“ segir Magnús og bendir
á að afli ESB-landa hafi rýrnað
síðustu ár, um leið og bandalagið
hafi stækkað og tækni til að finna
fiskinn hafi batnað. Kveða þurfi á
um að tillögum vísindamanna um
hámarksafla verði fylgt.
Magnús hefur ekki áhyggj-
ur af því að aðrir en Íslendingar
færu að veiða innan lög-
sögunnar, svo
lengi sem kvót-
inn væri full-
nýttur af Íslend-
ingum. Öðrum
kosti gæti komið
þrýstingur um
að hleypa öðrum
að. „Þess vegna
er mikið atriði
fyr i r smárí k i
að þetta sé neglt
niður nákvæm-
lega,“ segir hann.
Þetta verði erfitt
úrlausnarefni.
Hagkvæmari
landbúnaður
Langur kafli er
í bók Magnúsar
um landbúnað-
armál og kemst
hann að þeirri
niðurstöðu
að innganga
myndi lækka
matvælaverð
á Íslandi, en
bændur á óhagkvæmum býlum
þyrftu að fara í arðbærari rekst-
ur.
„Landbúnaðurinn er lítill hluti
af þjóðarframleiðslunni en engu
að síður er þetta matur, og hann
má ekki bregðast. Það er oft talað
um matvælaöryggi en á móti
kemur að innlend fram-
leiðsla er gjörsamlega
háð innflutningi. Öll
olía og allir traktorar og
annað er innflutt. Það er
alveg útilokað að segja
að við ætlum að skerma
okkur frá umheiminum
og vera sjálfum okkur
nóg,“ segir hann.
Aðild krefst endur-
skipulagningar og hag-
ræðingar í landbún-
aði, segir í bókinni, og
Magnús telur að bændur þurfi
að taka sig á. Þróunin í ESB hafi
verið að býlin stækki þegar ríki
ganga inn.
„Í staðinn fyrir að þetta séu
svona hokurkarlar, bændur
með nokkrar kindur, þá stækka
búgarðarnir, eins og var hjá okkur
á landnámsöld, og eru jafnvel með
menn í vinnu til að plægja akra og
slíkt,“ segir Magnús.
Landbúnaðarstefna í ESB og á
Íslandi sé svipuð, að því leyti að í
hana sé dælt almannafé og verði
haldið uppi með tollamúrum. Hér
séu 2/3 hlutar framleiðslunn-
ar styrktir en í ESB þriðjungur.
Magnús segir þetta réttlætanlegt,
enda verði að tryggja
landbúnaðarframleiðslu
af öryggisástæðum.
Gott væri til örygg-
is að hafa heimild,
eins og Finnar, um að
styðja við landbúnað
umfram það sem ESB
gerir, en ekki endi-
lega skynsamlegt að
nýta heimildina.
Ekki hlaupið í mynt-
bandalag
Um aðild að evru
skrifar Magnús
að hún yrði land-
inu mjög jákvæð.
Efnahags- og myntbandalag við
ESB geti skilað umtalsverðri
aukningu þjóðarframleiðslu.
„En efnahagsmálin á Íslandi
þurfa fyrst að vera í lagi. Við
þurfum að uppfylla skilyrði um
að verðbólgan sé í lagi, að vaxta-
stig og ríkisfjármál séu í lagi. En
þetta er allt í ólagi sem stendur,“
segir hann. Ekki sé hægt að taka
evru upp einhliða.
Ábyrgð stjórnmálamanna mikil
Í bókinni reifar Magnús að smá-
ríkið Ísland geti í samvinnu við
önnur smáríki aukið samnings-
getu sína innan ESB. Núverandi
ástand, þar sem fulltrúar lands-
ins hafa lítið um nýja ESB-lög-
gjöf að segja, áður en hún tekur
gildi í landinu, sé verra
en að taka fullan þátt í
samningu laganna eins
og ESB-ríki gera.
Magnús telur að það
væru mistök að hætta
við aðildarviðræðurn-
ar.
„Ég er þeirrar skoð-
unar að það skuli full-
reyna hvort hægt sé að
ná viðunandi samningi
um sjávarútvegsmál-
in. En ekki skrifa undir
hvað sem er. Það liggur ekki svo
mikið á. Frekar að nota tvö til þrjú
ár í viðbót til að semja en að kom-
ast að því eftir tuttugu ár að við
séum búin að rústa fiskimiðin,“
segir hann.
Fólki hafi ekki órað fyrir því
á sínum tíma að frjálst flæði
fjármagns í EES-samningnum
gæti þýtt að allt yrði mjólkað út
úr bönkunum og yfirvöld skilin
eftir með ábyrgðina. Því þurfi að
gaumgæfa vel öll hugsanleg göt í
samningnum.
Verði reynsla Íslendinga af inn-
göngunni slæm sé þó alltaf hægt
að ganga úr Evrópusambandinu
aftur, og í góðu.
„Það er alveg ljóst að það er
hægt að ganga úr sambandinu
aftur og það var neglt í Lissa-
bonsamningnum skýrar en áður.
Þar er gert ráð fyrir því að ef ríki
fari úr því verði gerðir vinveittir
samningar við það, ríkið fari ekki
á kaldan klaka,“ segir Magnús að
lokum. Hins vegar sé ekki full-
komlega ljóst hvort hægt yrði að
taka aftur upp óbreyttan EES-
samninginn.
Þjóðarframleiðsla ykist
um 6 til 7% innan ESB
MAGNÚS
BJARNASON
FRÉTTAVIÐTAL: Hvaða þýðir innganga Íslands í Evrópusambandið?
Klemens Ólafur
Þrastarson
klemens@frettabladid.is
Það er alveg
ljóst að það
er hægt að
ganga úr
bandalaginu
aftur
MATVÆLAÖRYGGI Dr. Magnús Bjarnason segir að aðild að ESB þýði að bændur
þurfi að hagræða. Stóra málið sé sjávarútvegurinn. Í aðildarviðræðum þurfi að
loka fyrir alla möguleika á mistökum. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
VIÐSKIPTI Arion banki hefur ekki
afskrifað neinar skuldir Haga-
samstæðunnar né stendur til að
gera það, að sögn Finns Árnason-
ar, forstjóra Haga.
Fréttablaðið greindi frá því í síð-
ustu viku að skuldsetning Haga
væri slík að Arion banki gæti
ýmist þurft að afskrifa eitthvað af
skuldum eða breyta þeim í hlutafé
eigi að gera félagið álitlegan kost í
augum fjárfesta. Finnur segir það
einfaldlega rangt.
Í Fréttablaðinu var stuðst við
óformlegt verðmat greiningar-
fyrirtækisins IFS. Þá var bent á að
Hagar eru með þrettán milljarða
lán á gjalddaga eftir tvö ár og eig-
infjárhlutfallið 10,3 prósent, sem
sé mjög lágt.
Finnur segir skuldsetninguna
viðráðanlega miðað við afkomu
félagsins og umsvif. Lánið sé til
sex ára og skiptist í þrjá hluta. Þá
sé ljóst að þær skipulagsbreyting-
ar, sem ráðist hafi verið í undan-
farið, bæti eiginfjárstöðuna.
„Hagar eru eina fyrirtækið sem
var með skráð skuldabréf í Kaup-
höllinni og stóð við allar skuld-
bindingar á gjalddaga. Félagið
hefur staðið við allar sínar skuld-
bindingar og ekki verið í vanskil-
um,“ segir hann og reiknar með að
Arion banki muni innan þriggja
vikna greina frá tilhögun við
skráningu félagsins á markað. - jab
FINNUR ÁRNASON Forstjóri Haga segir
skuldsetningu fyrirtækisins vel viðráðan-
lega. Ekki standi til að afskrifa skuldir.
Forstjóri Haga segir Arion banka ekki ætla að afskrifa:
Segir skuldsetningu
vera viðráðanlega
NORÐUR-KÓREA, AP Félagar í Komm-
únistaflokki Norður-Kóreu komu
saman í gær í höfuðborginni
Pjongjang til að undirbúa lands-
þing flokksins, sem hefst í dag.
Almennt er reiknað með að Kim
Jong-Il, leiðtogi flokksins, muni
kynna þar yngsta son sinn, Kim
Jong Un, sem arftaka sinn.
Kim er talinn þjást af ýmiss
konar kvillum. Hann hafi nýlega
veikst alvarlega og þótt hann hafi
náð sér á strik eftir það sé nauð-
synlegt að fara að huga að arftaka
hans og búa þjóðina undir manna-
skiptin.
Kommúnistaflokkur Norður-
Kóreu hefur að venju fátt látið uppi
um áform sín, þannig að í sjálfu
sér er ekki vitað hvort Kim hyggst
kynna arftaka sinn eða hver hann
verður.
Landsþing Kommúnistaflokks-
ins hefur hins vegar ekki verið
kallað saman síðan 1980, þegar
Kim var sjálfur fyrst kynntur til
sögunnar sem arftaki föður síns,
Kim Il-sung. Hann tók þó ekki við
völdum fyrr en faðir hans lést árið
1994.
Sumir sérfræðingar í málefnum
Norður-Kóreu telja hugsanlegt að
Kim Kyong Hui, systir núverandi
leiðtoga, verði fengin til að vera
bróðursyni sínum innanhandar
þangað til hann tekur við. - gb
Landsþing Kommúnistaflokks N-Kóreu kemur saman:
Arftaki Kim Jong-Il
líklega kynntur
LANDSFUNDARFULLTRÚAR HITTAST Í PJONGJANG Þrjátíu ár eru liðin frá síðasta lands-
þingi Kommúnistaflokksins. FRÉTTABLAÐIÐ/AP