Fréttablaðið - 06.10.2010, Blaðsíða 6

6 6. október 2010 MIÐVIKUDAGUR
12 Fasteignaveðlán – Afborgunum frestað vegna sölutregðu (frysting láns)
Þeir sem keypt hafa fasteign en hefur ekki tekist að selja
eign sem þeir eiga fyrir, geta að ákveðnum skilyrðum
uppfylltum fengið frestun á afborgunum fasteignaveð-
lána sem hvíla á eignunum, annarri þeirra eða báðum.
Sama rétt eiga þeir sem eru að byggja og eru með lán
sem hvílir á nýbyggingunni og/eða þeirri eign sem ekki
hefur tekist að selja.
14 Eignaráðstöfun - Tímabundið úrræði einstaklinga sem eiga tvær fasteignir til
heimilisnota
Einstaklingur sem greiðir fasteignaveðkröfur af tveimur
fasteignum vegna kaupa á fasteign sem ætluð var til að
halda heimili í getur óskað eftir því við umboðsmann
skuldara að annarri eigninni verði ráðstafað til veðhafa.
Þannig er úrræðinu ætlað að leysa vanda þeirra
einstaklinga sem hafa tvær eignir til umráða en geta
ekki selt aðra þeirra. Úræðið fellur úr gildi 31. desember
2011.
16 Tímabundin greiðsluaðlögun fasteignaveð-krafna (úrskurður fyrir dómi)
Þeir einstaklingar sem þurfa ekki á heildarskipulagningu
fjármála sinna að halda, en eiga í greiðsluerfiðleikum
vegna skulda sem hvíla á íbúðarhúsnæði sínu geta leit-
að eftir greiðsluaðlögun vegna þeirra skulda sem hvíla á
húsnæðinu og getur hún staðið í allt að fimm ár.
Skilyrði greiðsluaðlögunar er að viðkomandi sé og
verði um einhvern tíma ófær um að standa í fullum
skilum á greiðslu veðskulda sinna.
17 Frestun á beiðni um gjaldþrotaskipti og frestun nauðungarsölu
Þann 31. mars 2009 tóku gildi breytingar á lögum
um aðför, nauðungarsölu, gjaldþrotaskipti og vexti og
verðtryggingu. Markmið lagasetningarinnar er að tryggja
að þeir sem eiga í erfiðleikum með að standa skil á
fasteignaveðlánum fái rýmri frest til að endurskipuleggja
fjármál sín.
Einstaklingur sem stendur frammi fyrir því að hús-
næði í hans eigu, og þar sem hann heldur heimili, verði
selt á nauðungarsölu getur óskað eftir því við sýslumann
að nauðungarsölu þ.e. framhaldsuppboði verði frestað
í allt að þrjá mánuði. Heimilt er að óska eftir þessum
fresti fram til 31. október 2010.
8 Fasteignaveðlán – Samningur um uppgjör vanskila með greiðsludreifingu í 18 mánuði
Samningar um uppgjör vanskila með greiðsludreifingu
eru ætlaðir þeim sem komnir eru í vanskil með afborg-
anir af fasteignaveðlánum. Gerður er samningur um að
dreifa vanskilunum á tiltekinn tíma.
11 Fasteignaveðlán – Lenging lánstímaÞeir sem eiga í greiðsluerfiðleikum geta átt þess
kost að fá upphaflegan lánstíma fasteignaveðláns lengd-
an. Með því að lengja lánstíma fasteignaveðláns lækkar
mánaðarleg greiðslubyrði lánsins en til lengri tíma litið
verða heildargreiðslur af láninu hærri en annars hefði
orðið.
1 Umboðsmaður skuldaraEmbætti umboðsmanns skuldara er ríkisstofnun
sem heyrir undir félags- og tryggingamálaráðherra, sett
á fót 1. ágúst 2010 samkvæmt lögum nr. 100/2010
um embættið. Umboðsmaðurinn gætir hagsmuna og
réttinda skuldara.
2 Úttekt séreignarlífeyrissparnaðar fyrir 60 ára aldur
Allir sem eiga séreignarlífeyrissparnað geta leyst hann
út að hluta, að hámarki 2,5 milljónir króna, óski þeir eftir
því. Fjárhæðin er greidd út í áföngum. Heimild til þess
að leysa út séreignarlífeyrissparnað er tímabundin og
nær til tímabilsins 1. mars 2009 – 1. apríl 2011.
3 Úttekt séreignarlífeyrissparnaðar einstaklinga, 60 ára og eldri
Allir sem hafa lagt fyrir séreignarlífeyrissparnað geta
leyst hann út við 60 ára aldur. Heimilt er að taka hann
út í einu lagi eða dreifa úttektinni með reglulegum
greiðslum til lengri tíma.
5 Fasteignaveðlán – Vanskilum skuldbreytt í nýtt lán
Skuldbreyting vanskila með skuldbreytingarláni er ein-
ungis ætluð þeim sem eiga í greiðsluerfiðleikum vegna
fasteignaveðlána.
18 Staða skuldara við gjaldþrotaskipti og nauðungarsölu
Alþingi samþykkti 10. júní 2010 lög um bætta réttar-
stöðu skuldara. Með þeim var m.a. lögfest til frambúðar
ákvæði sem áður var sett til bráðabirgða með lögum
nr. 23/2009 um heimild skiptastjóra til að heimila ein-
staklingi sem tekinn er til gjaldþrotaskipta að búa áfram
í íbúðarhúsnæði í eigu þrotabúsins í allt að tólf mánuði.
Sama á við þegar íbúðarhúsnæði er selt nauðungarsölu
en þá getur eigandi húsnæðis fengið að vera þar áfram
í tiltekinn tíma sem að öllu jöfnu yrði ekki lengri en sex
mánuðir og aldrei lengri en tólf mánuðir.
13 Sértæk skuldaaðlögun fyrir einstaklinga (framkvæmd af aðalviðskiptabanka)
Sértæk skuldaaðlögun er ætluð einstaklingum og felur
í sér samning milli kröfuhafa og lántaka um leið til
að laga skulda- og eignastöðu lántakans að greiðslu-
getu hans. Lántakinn greiðir af skuldum sínum eftir
greiðslugetu en kröfuhafar geta fallist á eftirgjöf krafna,
hlutfallslega lækkun þeirra eða gjaldfrest á þeim kröfum
sem eru umfram.
Gert er ráð fyrir sölu eigna umfram það sem
nauðsynlegt er til venjulegs heimilishalds en miðað
við að í lok skuldaaðlögunartímabilsins haldi lántakinn
hóflegu íbúðarhúsnæði og einum bíl með viðráðanlegri
greiðslubyrði.
Sértæk skuldaaðlögun er ætluð einstaklingum í
verulegum greiðsluvanda sem sýnt er að geti ekki staðið
að fullu undir skuldbindingum sínum um fyrirsjáanlega
framtíð.
Sértæk skuldaaðlögun kemur ekki til greina ef önnur
og vægari úrræði duga til að leysa vandann.
10 Fasteignaveðlán – Skuldbreyting vanskila og frestun afborgana
Eigi fólk í greiðsluvanda og er komið í vanskil með
fasteignaveðlán getur það átt kost
á því að fá vanskil-
unum skuldbreytt
jafnframt því sem
afborgunum af
láninu er frestað í
allt að þrjú ár.
15 GreiðsluaðlögunMarkmið greiðsluaðlögunar er að gera einstakl-
ingum í verulegum greiðsluerfið leikum kleift að endur-
skipuleggja fjármál sín og koma á jafnvægi milli skulda
og greiðslugetu þannig að raunhæft
sé að skuldari geti staðið við
skuldbindingar sínar um
fyrirsjáanlega framtíð.
Einstaklingur
sem sýnir fram
á að hann sé
eða verði um
fyrirsjáanlega
framtíð
ófær um
að standa
í skilum
með fjár-
skuldbind-
ingar sínar
getur leitað
greiðslu-
aðlögunar.
9 Fasteignaveðlán – Afborgunum frestað í 1-3 ár (frysting láns)
Þeir sem eiga í greiðsluerfiðleikum geta átt þess kost
að fá afborgunum af fasteignaveðlánum frestað í eitt
ár í senn, samtals í allt að þrjú ár. Þetta á við hvort sem
lánveitandinn er Íbúðalánasjóður, banki, sparisjóður eða
lífeyrissjóður. Unnt er að sækja um frestun afborgana
af höfuðstóli lánsins en greiða af því vexti og verðbætur
meðan á frestunartímanum stendur eða sækja um
frestun afborgana að fullu.
4 Bílalán – Greiðslujöfnun bílalána og bíla-samninga
Hinn 16. júní 2010 kvað Hæstiréttur upp tvo dóma er
vörðuðu lögmæti gengistryggðra lána. Hæstiréttur komst
að þeirri niðurstöðu að í þeim samningum aðila sem
um var fjallað væri ótvírætt um að ræða skuldbindn-
ingar í íslenskum krónum. Samningarnir féllu því undir
lög nr. 38/2001 sem heimiluðu ekki að lán í íslenskum
krónum væri verðtryggt með því að binda þau við gengi
erlendra gjaldmiðla.
Greiðslujöfnunin miðaði að því að færa greiðslubyrði
af gengis- og verðtryggðum bílalánum/bílasamningum í
svipað horf og hún var í maí 2008.
- Dómar Hæstaréttar hafa þau áhrif að öll mynt-
körfulán einstaklinga, hvort sem það er til bíla- eða
fasteignakaupa, verða reiknuð upp. Sú vinna stendur
yfir en lánafyrirtæki sendu út fyrstu greiðsluseðlana
um mánaðamótin. Hæstiréttur hefur úrskurðað að
samningsvextir standi ekki. Við endurútreikning lánanna
eru hagstæðustu Seðlabanka-
vextir notaðir við að
ákvarða stöðu hvers
láns fyrir sig.
7 Fasteignaveðlán – Greiðslujöfnun verð-tryggðra húsnæðislána
Greiðslujöfnun er leið til að létta tímabundið greiðslu-
byrði af reglulegum afborgunum lánsins með því að
tengja þær greiðslujöfnunarvísitölu í stað vísitölu neyslu-
verðs. Í greiðslujöfnunarvísitölunni er vegin saman
launaþróun og þróun atvinnustigs. Lánið er eftir sem
áður bundið vísitölu neysluverðs
og breytist höfuðstóll lánsins í
samræmi við hana.
Meðan greiðslujöfn-
unarvísitalan er
lægri en vísitala
neysluverðs eru
afborganir lægri
sem því svarar.
Mismunurinn
leggst á sérstak-
an jöfnunarreikn-
ing sem greiðist
í lok lánstímans
þannig að láns-
tíminn lengist
og afborgunum
fjölgar. Láns-
tíminn verður
þó aldrei lengri
en þrjú ár
umfram.
Mál til vinnslu hjá umboðsmanni
skuldara 1. október 2010
0 100 200 300 400 500 600
Umsóknir sem bárust fyrir 1. ágúst
Umsóknir sem bárust frá 1.-31. ágúst
Umsóknir sem bárust frá 1.-30. sept
15
14
16
6 Fasteignaveðlán – Greiðslujöfnun gengis-tryggðra húsnæðislána
Sjá 4 um dóma Hæstaréttar um bílalán.
Umsóknir um ráðgjöf
Eignaráðstöfun
Tímabundin
greiðsluaðlögun
Greiðsluaðlögun
Heimild: Island.is
Jóhanna Sigurðardóttir
forsætisráðherra sagði í
stefnuræðu sinni á mánu-
dagskvöld að húsnæðis- og
skuldamál væru forgangs-
verkefni. Til þess yrðu
allir sem vettlingi geta
valdið kallaðir til samráðs
og þeirra á meðal aðilar
vinnumarkaðarins og Hags-
munasamtök heimilanna.
En hvaða hugmyndir koma
þessi samtök með að borð-
inu?
Gylfi Arnbjörnsson, forseti
Alþýðusambandsins, segir aug-
ljóst að illa hafi gengið að ráða
fram úr skuldamálum heimil-
anna. Hann tekur undir með for-
sætisráðherra að þar eigi bank-
arnir ríka sök. „Við teljum að
réttarstaða okkar umbjóðenda og
heimilanna í landinu verði treyst.
Það tókst að nokkru leyti í vor og
samningsstaðan gagnvart bönk-
unum er traustari til dæmis með
embætti Umboðsmanns skuldara.
Það liggur jafnframt fyrir að það
verður að færa þessar skuldir
niður. En við höfum lagt áherslu
á að það verði gert á grundvelli
eignarstöðu og greiðslugetu.“
Gylfi segir að verkalýðshreyf-
ingin leggi mikla áherslu á að
félagslegt íbúðarhúsnæði verði
aukið. „Það er ljóst að sífellt
fleiri þurfa að fá aðstoð við að
búa í húsnæði sem þeir ráða við.
Það verður einfaldlega að leggja
fjármuni fram sem gerir slíkt
mögulegt. Það verður heldur ekki
gert á markaðslegum forsendum.
Ríkið verður að taka það að sér
að greiða niður slíkt húsnæði.“
Samráð hefur mikið verið til
umfjöllunar, ekki síst í tengsl-
um við stöðugleikasáttmálann.
Gylfi segir það vonbrigði hversu
lítil innistæða hefur verið fyrir
mörgu sem komið hefur frá
stjórnvöldum. „Við sendum öllum
þingflokkum og aðilum vinnu-
markaðarins tillögur um það í
apríl að samráðið yrði breikkað
og stjórnarandstaðan kæmi beint
að málum. Það er mikilvægt að
koma slíku samstarfi á flot og að
stjórnarandstaðan axli ábyrgðina
á þessu með okkur.“
Marinó G. Njálsson, talsmaður
Hagsmunasamtaka heimilanna,
er boðaður á fund með forsætis-
ráðherra klukkan tíu. Hann segir
að fundarefnið sé einfaldlega
hvað hægt sé að gera og hvernig.
„Hugmyndir okkar liggja fyrir.
Við höfum lagt áherslu á fjögur
prósent þak á verðbætur og að
gengistryggð lán verði gerð jafn-
gild verðtryggðum lánum frá 1.
janúar 2008. Við viljum forsendu-
brestinn, sem reið yfir þjóðina
vegna gjörninga fjármálafyrir-
tækjanna, leiðréttan.“
Hagsmunasamtökin leggja til
að íslensku húsnæðislánakerfi
verði breytt. Markmiðið með
hinu nýja kerfi er að lán og láns-
kjör í íslenskum krónum verði
samkeppnishæf við þau lönd sem
Íslendingar hafa gjarnan borið
sig saman við. „Tillagan krefst
víðtækrar samvinnu stjórn-
valda, fjármálafyrirtækja, full-
trúa neytenda, samtaka atvinnu-
lífs og launþega. Þar sér fólk
eignamyndun á sínu húsnæði. Þar
geta lánafyrirtæki ekki stuðlað
að óstöðugleika til að koma í veg
fyrir að fólk eignist húsnæði sitt.
Eins og þetta er núna er fólk allt-
af að byrja upp á nýtt með hverju
nýju verðbólguskoti,“ segir Mar-
inó. svavar@frettabladid.is
Kallað eftir nýrri hugsun
MARINÓ G.
NJÁLSSON
GYLFI
ARNBJÖRNSSON
Það liggur jafnframt fyrir að það verður að færa þessar
skuldir niður. En við höfum lagt áherslu á að það verði
gert á grundvelli eignarstöðu og greiðslugetu.
GYLFI ARNBJÖRNSSON
FORSETI ALÞÝÐUSAMBANDS ÍSLANDS
Miðborgin okkar
Félagsfundur í kvöld kl. 18:15
í Ráðhúsinu
Starfið framundan
Allir velkomnir.
Stjórnin
FRÉTTASKÝRING: Yfirlit úrræða fyrir einstaklinga og fjölskyldur í greiðsluvanda
Svavar
Hávarðsson
svavar@frettabladid.is