Fréttablaðið - 08.10.2010, Síða 17

FÖSTUDAGUR 8. október 2010
Árið 1971 er merkilegt ár í íslenskri kosningasögu. Það er
eina skiptið á lýðveldistímanum
sem kjósendum tókst að koma
ríkis stjórn frá í almennum kosn-
ingum, með þeim hætti að stjórnin
tapaði völdum og stjórnarandstað-
an tók við. Í öðrum kosningum,
hafa ríkisstjórnir haldið velli, og
þá sjaldan sem þær hafa fallið
hafa menn stoppað upp í stjórnar-
samstarfið eða skipt út hluta
stjórnarinnar.
Stjórnir á Íslandi falla oftast
annað hvort á miðju kjörtímabili
eða í leynimakkinu skömmu eftir
kosningar. Óánægja eða „þreyta“
í stjórnarsamstarfi á þannig mun
meiri þátt í því hver stjórnar land-
inu og með hverjum heldur en vilji
kjósenda. Allir ganga óbundnir til
kosninga og bjóða svo hver öðrum
í sumarbústaði til að „þreifa fyrir
sér“. Væri ekki betra ef baráttan
um ráðherraembættin færi fram í
kjörklefanum, en ekki á kaffistofu
Alþingis?
Á Íslandi er þannig í raun
algengast að stjórnir falli fyrst og
svo komi kosningar, en þetta ætti
í raun að vera öfugt. Með öðrum
orðum skila forsætisráðherrar og
ríkisstjórnir inn uppsagnarbréfum
til þjóðarinnar áður en þau eru
rekin, svo finna menn eftirmenn
sem þjóðin samþykkir. Svoleiðis
er þetta ekki alls staðar. Í Bret-
landi hafa kjósendur rekið ríkis-
stjórnir sjö sinnum frá stríðslok-
um. Bretland þykir nú samt ekkert
óstöðugt lýðræðisríki.
Ástandið á Íslandi er að ein-
hverju leyti afleiðing þess kosn-
ingakerfis sem við búum við, í
bland við vondar hefðir. Menn
græða ekki endilega á því að sam-
mælast um einhverja stefnu fyrir
kosningar og bjóða fram saman,
það er alveg jafngott að bjóða
fram sundruð og skilja málin eftir
óleyst þangað til eftir kosningar.
Það er ágætis hlutskipti að vera
meðalstór miðjuflokkur, sem getur
unnið með öllum.
Niðurstaðan hefur því orðið sú
að allir flokkar á Íslandi þykjast
einmitt vera miðjuflokkar sem
geti unnið með öllum.
Einmenningskjördæmi líkt og
tíðkast í Bretlandi eru fjarri því
að vera fullkomin. Stærsti galli
þeirra, mikið ósamræmi milli
fylgis á landsvísu og fjölda þing-
sæta, er á sinn hátt þeirra stærsti
kostur, því þar með gerist það
oftar að einn flokkur ber skýra
ábyrgð á stjórnun landsins og
nokkurra prósenta sveiflur eru
líklegri til að hafa áhrif á það
hvort stjórn heldur eða fellur.
Annar ótvíræður kostur er að lýð-
ræðislegt umboð þingmanna er
skýrara og tengsl þeirra við kjós-
endur meiri. Enda er flokksagi
almennt minni í löndum þar sem
þingmenn eru ekki kosnir af löng-
um flokkslistum.
Í öllu falli væri heppilegt að
auka aðkomu kjósenda að því hver
það í raun er sem situr í ríkis-
stjórn, ýmist með því að flokkar
lýsi þá yfir stuðningi við eitthvert
tiltekið forsætisráðherraefni eða
jafnvel að ríkisstjórnin sjálf verði
kosin beint. Þótt eflaust megi
finna eitthvað að því kerfi getur
það varla verið verra en kerfið
sem gerði Björgvin G. að við-
skiptaráðherra. Ég er með nafn á
það kerfi: Gúbbræði.
Hérlendis eru ráðherrar með
meistarapróf sjaldgæf sjón, og
nær útilokað er að sjá menn með
skírteini frá toppháskólum rata
í toppstöður í stjórnmálum. Til
þess þyrftu þeir líklegast að brjóta
sér leið fram hjá of mörgum verr
gefnum en þolinmóðari mönnum
sem nýtt hafa tímann í að kreista
krumlur í sveitinni og tala vel um
yfirmenn sína. En hvers vegna
gerum við ekki meiri kröfur? Ég
er ekki að segja að lög eigi að
krefjast þess að ráðherrar hafi
menntun eða reynslu sem hæfi
starfinu, ég er að segja að við sjálf
eigum að gera það.
Staðreyndin er nefnilega sú að
langflestir ráðherrar seinustu
áratuga hefðu ekki einu sinni
þorað að bjóða sig fram til setu
í þeim ráðherraembættum sem
þeir á endanum hlutu, ef kosið
hefði verið um þau. Hefði Árni
Matthiesen þótt sterkur kandídat
í stöðu fjármálaráðherra? Hefði
konan sem ekki kunni ensku þótt
koma sterklega til greina sem
utanríkisráðherra? Nei, ég held
að þau og margir aðrir hefðu
ekki einu sinni þorað að mæta í
atvinnuviðtöl um þessi störf, hvað
þá að nokkurt skynsamt fyrirtæki
hefði ráðið þau. Við eigum betri
umsækjendur. Við þurfum bara
kerfi sem finnur þá.
Sýndarlýðræði
Pawel Bartoszek
Stærðfræðingur
Í DAG
Ég er ekki að segja að lög eigi að
krefjast þess að ráðherrar hafi
menntun eða reynslu sem hæfi starf-
inu, ég er að segja að við sjálf eigum að gera það.
Það er sameiginleg reynsla for-eldra fatlaðra barna að barátt-
an fyrir barninu og betra lífi því til
handa er í fyrsta sæti þegar kemur
að forgangsröðun í lífinu. Jafn-
vel þótt slík sé forgangs röðunin
er ekki hægt að taka þátt í öllum
þeim verðugu verkefnum sem birt-
ast á leiðinni. Dagleg verkefni taka
mesta orkuna og því er oft ekki
mikið eftir þegar óvæntar áskor-
anir birtast.
Samfélagið býr sem betur fer
yfir fólki sem er tilbúið að leggja á
sig ómælda vinnu og erfiði til þess
að gera líf þessara einstaklinga
innihaldsríkara. Oft eru það vinir
og ættingjar sem benda á baráttu-
málin en sjaldnar er það hópur ein-
staklinga sem finnur sig knúinn til
þess að rísa upp og bæta það sem
hefur farið aflaga í þjónustu við
þennan hóp. Einn slíkur hópur kom
fram á síðustu vikum. Starfsfólk
Reykjadals gerði það mögulegt að
börnin okkar njóti á næstu mánuð-
um skemmtunar og ánægju í helgar-
dvöl í Reykjadal. Þetta er alfarið að
þakka starfsfólki Reykjadals undir
stjórn Sólveigar Hlínar Sigurðar-
dóttur, sem neitaði að taka það gilt
að lokað yrði fyrir þessa þjónustu
yfir vetrartímann.
Við foreldrar barnanna viljum
þakka ykkur öllum, hverju og
einu, fyrir árangur söfnunarinnar
til styrktar Reykjadal. Þetta var
ykkar verk og það eruð þið sem
gerið starfið svo mikilvægt bæði
fyrir okkur foreldrana og börnin
og ungmennin.
Stórkostlegt starfsfólk
Þakkir
Anna Kristinsdóttir, Sigurbjörn
Magnússon, María Ellingsen,
Gunnar Örn Harðarson,
Ingibjörg Gyða Guðrúnardóttir,
Loftur Atli Eiríksson, Kristín
Steinarsdóttir, Katrín
Friðriksdóttir
foreldrar barna í Reykjadal
Maharishi Ayurveda
Námskeið með danska lækninum
Charlotte Bech
25. - 30. apríl næstkomandi

Námskeið og einkaráðgjöf danska læknisins
Charlotte Bech
9. – 14. október næstkomandi
Upplýsingar á www.ihugun.is
Íslenska íhugunarfélagið, Skúlatúni 2, sími 557 8008
Maharishi Ayurveda
elsta náttúrulækningakerfi veraldar
It‘s not the same
GK / Reykjavík
Anas / Hafnafirði
Kóda / Keflavík
Palóma / Grindavík
Nína/ Akranesi
Blómsturvellir / Hellissandi
GS/ Akureyri
Jón & Gunna / Ísafirði
Töff Föt / Húsavík
Sentrum / Egilsstaðir
Lónið / Höfn í Hornafirði
Flamingo / Vestmannaeyjar
Republica/ Selfossi
Dreifingaraðili: Rún heildverslun.
www.run.is
Desigual fæst í 7830 verslunum
um heim allan.
Á Íslandi finnur þú Desigual
í 13 góðum verslunum um land allt.