Fréttablaðið - 08.10.2010, Blaðsíða 38
8. OKTÓBER 2010 FÖSTUDAGUR6 ● geðhjálp
Sjálfshjálparhópur fyrir
félagsfælna hittist vikulega í
húsnæði Geðhjálpar.
Sjálfshjálparhópur fyrir félags-
fælna hefur verið starfandi í húsa-
kynnum Geðhjálpar að Túngötu
7 samfellt síðan árið 2002, þegar
undir ritaður stofnaði hópinn. Fljót-
lega varð ljóst að talsverð þörf var
fyrir hópinn. Hópur eingöngu fyrir
félagsfælna hafði ekki verið starf-
andi fyrr hér á landi en kvíðahóp-
ur hafði verið starfandi áður. Fjöl-
margir hafa nýtt sér hópinn í þessi
átta ár, í skemmri eða lengri tíma
og haft gagn af. Það er sérstakt
ánægjuefni að hópurinn skuli hafa
lifað allan þennan tíma og vil ég
þakka Jóni Gunnari Hannessyni
sérstaklega fyrir stóran þátt í því.
Hópurinn hefur með tilverunni
einni saman átt þátt í því að opna
umræðuna um eina allra algeng-
ustu geðröskunina. Í upphafi var
hópurinn í fríi á sumrin en síðustu
ár hefur hann verið starfandi allt
árið. Mikið vatn hefur runnið til
sjávar á þessum tíma og umræð-
an opnast mikið sem þýðir aukna
þekkingu, umfjöllun og aðgengi að
meðferð.
Hópurinn er hefðbundinn stuðn-
ingshópur og hefur hann alla tíð
verið ókeypis. Kostir við svona
hóp eru fjölmargir. Maður þarf
ekki að tilkynna komu sína neins
staðar, maður mætir þegar hent-
ar eða þegar maður er tilbúinn en
flestir þurfa að telja í sig kjark til
að mæta, allavega fyrstu skipt-
in. Félagsfælnum finnst erfitt að
vera innan um aðra í ýmsum félags-
legum aðstæðum þar sem þeir ótt-
ast að verða fyrir neikvæðu mati
annarra. Í þessum hópi þarf fólk
ekki að óttast að vera dæmt þar sem
hinir skilja óöryggið innan um fólk
og vanlíðanina sem því fylgir af
eigin reynslu og geta því sýnt sam-
kennd og tilfinningalegan skilning,
sem er ómetanlegt. Þetta auðveld-
ar hópmeðlimum að tala um sína
líðan en flestir hafa mætt skiln-
ingsleysi og hafa átt erfitt með að
tala um sín vandamál við aðra sem
ekki hafa upplifað fælnina. Reynsl-
an hefur sýnt mér að félagsfælnir
eru jafnan gott fólk en misskildir
þar sem þeir eiga erfitt með að sýna
sinn innri mann.
Fólki líður yfirleitt betur eftir að
hafa talað um reynslu sína og líðan
við aðra skilningsríka í hópnum.
Það er beinlínis mannskemmandi
að byrgja vanlíðan sína lengi inni.
Hópurinn hittist öll miðvikudags-
kvöld klukkan 20 og stendur hver
fundur í um tvær klukkustundir.
Undirritaður leiðir oftast fundinn.
Hver og einn fær sinn tíma til að tjá
sig en æskilegt er að tala eitthvað
þótt það sé ekki skylda. Aðallega er
talað um liðna viku og þá næstu og
er allt sem er að gerast í lífi viðkom-
andi til umfjöllunar með áherslu á
áhrifaþætti í tilfinningalegri líðan.
Þannig er þeim félagsfælnum sem
mæta frjálst að tjá sig um það sem
hefur verið þeim efst í huga eins og
kvíða, depurð eða þunglyndi.
Hópurinn kemur ekki í stað sál-
fræðimeðferðar heldur hentar vel
ásamt henni og á eftir. Hópurinn
er fyrir 17 ára og eldri. Margir
sem mæta eru á milli 20-40 ára og
sumir um miðjan aldur. Alls konar
fólk mætir með ólík áhugamál og
markmið en með fælnina sameigin-
lega. Erfiðast er fyrir fólk að mæta
í fyrstu skiptin en það verður smám
saman aðveldara. Hver fundur er
sérstakur og fer hann eftir því hve
margir mæta og því hvað fólki ligg-
ur á hjarta hverju sinni. Meðlimir
eru með mismikla fælni og er tekið
tillit til þess. Þeir sem hafa fengið
mest út úr hópnum hafa tekið mæt-
inguna alvarlega og mætt samvisku-
samlega og reglulega í lengri tíma
hvernig sem lundin er. Ég mæli ein-
dregið með þessu. Það þarf mikinn
vilja, sjálfsvinnu og sjálfsskoðun til
að yfirstíga mikla fælni en yfirleitt
gerist hið verðmætasta hægt.
Góður félagsskapur hefur mynd-
ast og hittist hópurinn stundum
utan funda og gerir eitthvað saman
til að styrkja félagsleg tengsl og
auka hópsamkennd en allir vita
mikilvægi þess að tilheyra einverj-
um hópi upp á sjálfsmyndina og lífs-
sátt.
Ég hvet loks alla félagsfælna til
að mæta og nýta sér þetta einstaka
úrræði sem hefur sannað gildi sitt
með því að skapa umhverfi sem er
hvetjandi og styðjandi, þar sem fólk
getur stundað öfluga sjálfsvinnu.
Þannig getur fólk dregið úr kvíða
og aukið sjálfsöryggi og innra jafn-
vægi sem er félagsfælnum hjart-
fólgnara en mörgum öðrum. Frek-
ari upplýsingar má fá á www.ged-
hjalp.is undir „hvert er hægt að
leita?“ og „sjálfshjálparhópar“ og
hjá undirrituðum í netfangið vil-
bergea@live.com. Elís V. Árnason
Hjálp fyrir félagsfælna
„Þetta er krefjandi starf en mér
finnst það fjölbreytt og skemmti-
legt,“ segir Sólrún Ósk Lárusdóttir
sálfræðingur, sem hefur verið ráð-
gjafi hjá Geðhjálp frá 1. september
í ár, ásamt Kristínu Tómasdóttur
sálfræðingi. Hvor um sig er í hálfu
starfi. „Við veitum ekki meðferð,
heldur ráðgjöf og stuðning,“ tekur
hún fram. „Erum nokkurs konar
vegvísar og gerum okkar besta
til að leiða fólk áfram í geðheil-
brigðiskerfinu þegar það leitar til
okkar gegnum síma, tölvupóst eða
með heimsóknum.“ Sólrún segir
þetta bæði eiga við um þá sem séu
með geðraskanir og aðstandend-
ur þeirra. „Stundum kemur fólk
til okkar sem fyrstu hjálpar ef
það grunar að einhver nákominn
sé þunglyndur og spyr hvað það
eigi að gera,“ segir hún. Aðrir eru
búnir að prófa flest önnur úrræði
og eru svolítið týndir.“ Kristín
tekur undir það. „Geðhjálp er
hagsmunasamtök og ef fólk rekst
á veggi í kerfinu og hefur ástæðu
til að kvarta undan úrræðaleysi
reynum við að aðstoða það eftir
bestu getu.“
Sólrún segir þær Kristínu vera
að kynna sér þá þjónustu sem í
boði sé fyrir geðsjúka, bæði á
höfuðborgarsvæðinu og úti á landi.
„Við leggjum áherslu á að Geðhjálp
er landssamtök og viljum efla
starfið og þjónustuna úti á landi.
Svo stendur líka til að vera með
fræðslufund í nóvember fyrir að-
standendur barna með geðraskan-
ir og í kjölfarið aðstofna stuðnings-
hóp þeirra,“ segir hún og bætir við
til skýringar: „Hér innanhúss hafa
starfað stuðningshópar. Við viljum
efla þá því þeir hafa gefist vel.“
- gun
Ef fólk rekst á veggi
„Við veitum ekki meðferð heldur ráðgjöf og stuðning,“ segir Sólrún Ósk. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
„Við reynum að aðstoða fólk eftir bestu
getu,“ segir Kristín.
Í dagstofu Geðhjálparhússins á Túngötu á fólk oft góðar stundir.
Höskuldur Sæmundsson framkvæmdastjóri og Kristín Tómasdóttir ráðgjafi í húsnæði Geðhjálpar að Túngötu 7 þar sem fundir
fyrir félagsfælna hafa verið haldnir síðan 2002. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
● GÓÐ GJÖF Börn Ingi-
bjargar Björnsdóttur og
Lárusar Harrýs Eggertssonar
færðu Geðhjálp góða gjöf fyrir
skömmu. Þau bjuggu á Sól-
vallagötu og fannst leiðin úr
miðbænum upp Túngötuna
helst til löng. Afkomendum
hjónanna fannst tilvalið að
minnast þeirra með þessum
hætti, og nú geta borgarbúar
hvílt lúin bein á fallegum bekk
í garði Geðhjálpar. Afkomendur hjónanna ásamt hluta stjórnar Geðhjálpar á bekknum góða.
„Við erum aðeins að endurskoða
starfssemi félagsmiðstöðvarinnar
í heild sinni, til að bjóða upp á enn
betri fræðslu sem ýtir frekar undir
færni og virkni í samfélaginu. Fólk
er þá ekki bara að mæta hingað til
að drepa tímann,“ segir Höskuldur
Sæmundsson, framkvæmdastjóri
Geðhjálpar, um fyrirhugaða dag-
skrá í höfuðstöðvum félagsins að
Túngötu í vetur.
Hann segir að fræðslu- og sjálfs-
hjálparfundir hvers kyns verði eftir
sem áður á sínum stað og til standi
að efla frekar þjónustu við aðstand-
endur geðfatlaðra. „Margt er svo
enn á hugmyndastigi; til dæmis að
hér verði haldnir reglulegir um-
ræðufundir um þjóðfélagsmálin
svo fólk sé betur meðvitað um það
sem er að gerast í kringum það,
líkamleg heilsuefling og í framtíð-
inni barna- og unglingastarf,“ telur
hann upp en slær þann fyrirvara
að velflest af þessu sé enn í skoð-
un. „Við viljum ekki slá neinu föstu
fyrr en við erum sannfærð um að
dagskráin uppfylli fyrrgreint mark-
mið,“ segir hann og vísar í heima-
síðu félagsins gedhjalp.is, þar sem
eru allar nánari upplýsingar um
starfsemi í húsinu. - rve
Efla hæfni og virkni