Fréttablaðið - 12.10.2010, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 12. október 2010
Málþing með notendum Faxaflóahafna
Þriðjudaginn 12. október, kl. 16:00 í Sjóminjasafninu við Grandagarð
Nàttúruleg vellíðan
ERTU MEÐ
VIÐKVÆMA HÚÐ?
Finnur þú fyrir þurrki í leggöngum,
kláða, sveppasýkingu eða færðu sár
við notkun dömubinda?
Prófaðu þá Natracare
lífrænar hreinlætisvörur, án klórs,
ilm- og plastefna.
www.natracare.is
LÍFRÆNAR HREINLÆTISVÖRUR
Einn af forfeðrum mínum var um tíma í vinnu hjá stöndug-
um bónda á Austurlandi, og var
vel liðinn. Þótti góður starfs-
kraftur, var handlaginn, hag-
mæltur og vinnusamur.
En þegar fór að draga saman
með honum og dóttur bóndans
var það ekki liðið. Bóndinn var
þægilegur en blátt áfram og
umbúðalaus: Pilturinn væri
prýðilegur í alla staði, en það
kæmi ekki til greina að þau yrðu
hjón. Þó að hann væri duglegur
væri hann allt of bókhneigður,
og það kynni ekki góðri lukku að
stýra. Menn yrðu að vera með
allan hugann við búskapinn, ef
vel ætti að vera.
Þó að sagan vitni um annað,
og margir bændur hafi gegnum
tíðina komist vel af þó að þeir
hafi verið bæði ritfærir og bók-
hneigðir, var þetta sjónarmið
gott og gilt á sínum tíma.
Flinkir iðnaðarmenn
Þegar ég var að vaxa úr grasi
var athafnafrelsi krakka á annan
veg en nú er. Ég hafði til dæmis
mikinn áhuga á því að príla í
húsum sem voru í byggingu,
ganga á stillönsunum og komast
inn ef þess væri kostur. Finna
lyktina af steypunni og timbrinu
og reyna að sjá fyrir mér
hvernig húsið yrði tilbúið. Var
stundum með öðrum, en oftast
ein. Þegar Dvalarheimili aldr-
aðra sjómanna í Laugarásnum
var í smíðum átti ég þar góðar
stundir eitt sumarið, sem og í
Heilsuverndarstöðinni við Bar-
ónsstíg sem var í smíðum þegar
ég var í vist í hverfinu, ellefu
ára gömul. Naumast þarf að taka
fram að þetta príl átti sér oftast
stað eftir að smiðirnir voru farn-
ir heim á kvöldin eða um helgar,
en stundum var maður líka að
þvælast í kringum iðnaðarmenn-
ina og spyrja um hitt og þetta.
Og þegar ég lít um öxl finnst
með með ólíkindum hvað þessir
menn voru umburðarlyndir við
forvitna krakka. Einnig snilling-
arnir í vélsmiðju Seyðisfjarðar
og karlarnir á bátunum, togaran-
um Ísólfi á Seyðisfirði og konan
sem leyfði mér að koma með sér
í fjósið meðan hún mjólkaði, hve-
nær sem ég vildi.
Það myndast oft skemmtilegt
andrúmsloft þar sem iðnaðar-
menn eru að vinna, og þeir geta
skilað óaðfinnanlegu verki, þó að
þeir séu að spjalla við félaga sína
á meðan. Góðir iðnaðarmenn eru
beinlínis listamenn.
Nám og næmi
Í dag nýtur bóknám sömu virð-
ingar og vinnusemi og verksvit
gerði áður. Reyndar væri orðið
líkast til framandi fyrir ungt
fólk ef merkingin væri ekki aug-
ljós. Bæði á heimilum og vinnu-
stöðum var oft sagt með furðu
eða óþolinmæði við ungling sem
fórst eitthvað óhönduglega eða
gerði hlutina illa: Hvað er að sjá
þetta? Hefurðu ekkert verksvit!”
Vitið og virðingin á nú heima
í bóknáminu. Ekki er talað um
verksvit, heldur að fólk sé verk-
lagið. Þegar efnilegt æskufólk
velur Iðnskólann er stundum
spurt hvort því hafi ekki gengið
nógu vel í námi, rétt eins og iðn-
nám sé eitthvert neyðarúrræði.
Háskólamenntað fólk er hreint
ekki allt á sömu snúru þótt það
hafi fengið sömu menntun. Eitt
er að kunna hlutina, annað að
skilja þá – ekki síst í stærra sam-
hengi. Við erum svo lánsöm í dag
að hver og einn á möguleika á að
læra það sem hugurinn stendur
til, og við getum farið í nám
hvenær sem er á ævinni. Við
eigum líka kost á námi í virtustu
háskólum í Evrópu og vestan-
hafs og margir Íslendingar hafa
staðið sig framúrskarandi vel.
En hvernig væri umhorfs hér á
landi ef við ættum ekki framúr-
skarandi faglega og jafnvel list-
ræna iðnaðarmenn á öllum svið-
um? Og hvernig nýttist okkur
langskólamenntun og reynsla
fjölmargra Íslendinga í viður-
kenndum stofnunum víða um
heim þegar kreppan var í fæð-
ingu? Skorti þekkingu, skilning
eða næmi?
Það væri gaman að vita.
Bókvit og verksvit
Í blaðinu á föstudag þann 1. október
skrifar Rúna Hjaltested Guð-
mundsdóttir sagnfræðingur grein
sem titluð er: „Eru mannréttindi
ekki fyrir Íslendinga?“ Þar finnur
hún m.a. að áherslum utanríkisráð-
herra, Össurar Skarphéðinssonar,
út frá ræðu hans á allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna, þar sem hann
gagnrýndi stjórn Ísraels fyrir að
hindra flutning íslenskra gervifóta
inn á Gasa. Greinarhöfundur kall-
ar eftir því að barist sé fyrir mann-
réttindabrotum á Íslandi.
Það er óþolandi að horfa upp á
getuleysi ráðamanna gagnvart
eignamissi þúsunda Íslendinga.
En þessi samanburður greinarhöf-
undar er í besta falli óviðeigandi
og sæmir ekki sagnfræðingi sem
vill láta taka sig alvarlega.
Össur Skarphéðinsson hefur
hlutverk sem utanríkisráðherra í
ríkisstjórn Íslands og er ég ekki
sammála öllu sem hann gerir á
þeim vettvangi. En gamli róttæk-
lingurinn hefur haldið lífi í glæð-
um réttlætiskenndarinnar þegar
hann fjallar um málefni Palestínu.
Þar hefur hann staðið sig með ein-
dæmum vel sem utanríkisráðherra.
Það ber að virða en ekki nota í nei-
kvæðum samanburði.
Góður sagnfræðingur þarf að
geta lifað sig inn í mismunandi
tíma og rúm. Besta leiðin til þess
er að hugsa sér framandi aðstæð-
ur inn í sitt umhverfi. Í framhaldi
af því er ég afskaplega þakklát-
ur fyrir að búa ekki við þá und-
irokun sem íbúar Gaza gera. En
mér er ekki sama, mér kemur það
við. En það hindrar mig ekki í að
fara niður á Austurvöll til að tjá
óánægju mína gagnvart ríkisstjórn
og þingi og samstöðu með þeim
þúsundum Íslendinga sem eiga á
hættu að missa eignir sínar.
Eru mannréttindi
ekki fyrir alla?
Menning
Ari
Tryggvason
sagnfræðinemi
Jónína
Michaelsdóttir
Blaðamaður
Í DAG
Þegar efnilegt æskufólk velur Iðn-
skólann, er stundum spurt hvort því
hafi ekki gengið nógu vel í námi,
rétt eins og iðnnám sé eitthvert neyðarúrræði.