Fréttablaðið - 19.10.2010, Síða 13

ÞRIÐJUDAGUR 19. október 2010
AF NETINU
Á að leggja jólin niður?
Á sama tíma og fólk í Evrópu gerir sér grein fyrir því að
nauðsyn ber til að gæta að þjóðlegri menningu og standa
vörð um trúarleg gildi eins og kom m.a. fram í ræðu kansl-
ara Þýskalands í gær, þá sér fjölmenningarfólkið í Mann-
réttindanefnd ástæðu til að sækja að kristni og íslenskri
trúarhefð.
Gangi tillögur þessar eftir er spurning hvort ekki sé rökrétt að leggja jóla-
hald og jólaskreytingar alfarið niður í skólum og afnema jólafrí.
Skyldi þessi fjölmenningarlegi meirihluti hafa velt því fyrir sér hvert börnin
í grunnskólum Reykjavíkur eigi að leita huggunar ef eitthvað bjátar á. Í
slíkum tilvikum verður líklega bannað að fara með bænir eða leita til þjóna
kristinna safnaða gangi tillögur nefndarinnar eftir.
jonmagnusson.blog.is
Jón Magnússon
Persónukjör hefur lengi verið hjartans mál tiltekins hluta
þjóðarinnar – stundum jafn-
vel kynnt sem hin tæknilega
útfærsla á kosningum sem verði
flestra meina bót. Er þá væntan-
lega gengið út frá þeirri forsendu
að íslenskir stjórnmálamenn hafi
almennt verið betri og réttsýni
fyrir 1959 þegar hlutfallskosn-
ingar voru endanlega teknar upp
á Íslandi. Fyrir þann tíma var
stór hluti þingmanna kjörinn í
svokölluðum einmenningskjör-
dæmum þar sem kjósendur gátu
kosið á milli einstaklinga. Í raun
stóð valið í þessum kjördæmum
þó oftast á milli eins stórbónda
úr Sjálfstæðisflokknum og ann-
ars úr Framsóknarflokknum.
Núna geta þeir sem komnir eru
á efri ár og ólust upp í dreifbýli
endurnýjað kynni sín við þetta
form en fyrir stóran hluta þjóð-
arinnar er hér nýmæli á ferð. Það
á nefnilega að kjósa til stjórnlaga-
þings með persónukjöri. Um
500 manns hafa nú skilað inn
framboði og verður kosið á milli
þeirra á grundvelli verðleika
þeirra sem einstaklinga.
Aðferðin sem á að nota er svo-
kölluð forgangsröðunaraðferð (e.
single transferable vote). Í henni
felst að ef tiltekinn frambjóðandi
hlýtur atkvæði umfram tiltekið
lágmark (1/26 gildra atkvæða) þá
færast þau atkvæði á þá fram-
bjóðendur sem kjósendur þess
tiltekna frambjóðanda setja í
annað sæti. Það gildir einnig um
atkvæði greidd frambjóðanda
sem er langt frá því að ná kjöri,
að þau falla niður og teljast þá
greidd því fólki sem kjósendur
hans setja í annað sæti. Þannig
eiga kjósendur að geta raðað
eftir vægi í 25 sæti en í raun og
veru skiptir samt mestu máli
hvern maður velur í fyrsta sætið,
annað og þriðja sæti skipta all-
nokkru máli en tæplega atkvæði
neðar á listanum.
Einungis lítill hluti þeirra 500
sem gefa kost á sér til stjórnlaga-
þings telst til þjóðkunnra ein-
staklinga. Nokkrir munu varla
fá atkvæði annarra en fámenns
hóps persónulegra kunningja.
Ef kjósandi velur slíka kunn-
ingja í þrjú efstu sætin hjá
sér eru miklar líkur á því að
atkvæði hans hafi á endanum
ekkert vægi. Því er freistandi
fyrir kjósanda að setja þjóð-
kunnan einstakling í fyrsta eða
annað sætið til að vera viss um
að atkvæði sitt hafi vægi. Nokkr-
ar líkur eru því á því að fáeinir
frægir muni þannig sópa að sér
atkvæðum en fólk taki síður
áhættuna á að veðja á frambjóð-
endur sem ekki eru þjóðþekktir.
Þetta er sú áhætta sem er
tekin við persónukjör. Það getur
snúist upp í vinsældakosningu
eða mælingu á klukkustundum
í sjónvarpi sem fólk hefur safn-
að sér á lífsleiðinni. Það er
nefnilega ekki einfalt mál fyrir
kjósendur að velja á milli ein-
staklinga sem þeir þekkja lítið
til en virðast meira eða minna
berjast fyrir auknu lýðræði og
gegn spillingu. Einnig er ljóst
að frambjóðendur munu hafa
misjöfn tækifæri til að kynna
sig. Sumir eiga eflaust ekki í
vandræðum með að ráðstafa
þeim tveimur milljónum sem
alþingi hefur gefið frambjóðend-
um heimild til að eyða í þessari
kosningabaráttu. Aðrir munu
ekki hafa efnahagslegt bolmagn
eða vilja til að kaupa sér þannig
sæti á stjórnlagaþingi.
Svo eru það frambjóðendurnir
sem flestir kannast við. Meðal
þeirra nafna sem kvisast hafa út
kannast maður við ansi marga
atvinnulausa fjölmiðlamenn,
sem ýmist eru á eftirlaunum
eða búnir að missa vinnuna í
kreppunni. Einstaka háskóla-
maður virðist ætla að nota rann-
sóknamisserið sitt í að sitja á
stjórnlagaþingi. Svo eru það
bloggarar af ýmsu tagi sem
gefst núna færi á að komast að
því hversu víða frægð þeirra
hefur borist. Og forstöðumaður
Vinnumálastofnunar. Það verð-
ur að viðurkennast að nafn hans
á þessum lista vekur vissa for-
vitni og jafnvel ugg. Það getur
ekki verið góður fyrirboði að
forstöðumaður þeirrar stofnun-
ar sem sér um málefni atvinnu-
lausra sé núna að leita að sér
vinnu, þó að hún sé að vísu
aðeins tímabundin.
Að öllu gamni slepptu er
skipan stjórnlagaþings merk
tilraun í íslensku samfélagi og
kannski í anda hennar að gera
aðra tilraun í leiðinni, með inn-
leiðslu persónu kjörs. Ætla má að
frammistaða stjórnlagaþingsins
muni hafa áhrif á framtíð þess-
arar kosningaaðferðar í fram-
tíðinni. Ef það heppnast vel mun
þeim eflaust fjölga sem trú hafa
á persónukjöri. Annars gæti hið
gagnstæða orðið raunin.
Persónukjör að
fornu og nýju
Sverrir Jakobsson
sagnfræðingur
Í DAG
Þetta er sú áhætta sem er tekin við
persónukjör. Það getur snúist upp
í vinsældakosningu eða mælingu á
klukkustundum í sjónvarpi sem fólk
hefur safnað sér á lífsleiðinni.
Samningaviðræður Íslands við ESB
Klárum dæmið
Hvernig má auka pólitíska samstöðu um að ljúka
aðildarviðræðum?
Fundur í Iðnó fimmtudaginn 21. október kl. 8:15 - 9:30
Kaffibolli og rúnnstykki í upphafi fundar
Semjum og látum þjóðina ákveða
G. Valdemar Valdimarsson, formaður alþjóðanefndar Framsóknarflokksins
Margrét Guðmundsdóttir, formaður Félags atvinnurekenda
Margrét Kristmannsdóttir, formaður Samtaka verslunar og þjónustu
Sóley Tómasdóttir, borgarfulltrúi og ritari stjórnar VG
Geta þingmenn náð höndum saman?
Birkir Jón Jónsson, alþingismaður og varaformaður Framsóknarflokksins
Guðlaugur Þór Þórðarson, alþingismaður
Katrín Jakobsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra, varaformaður VG
Valgerður Bjarnadóttir, alþingismaður
Fundarstjóri er Jón Steindór Valdimarsson,
formaður Sterkara Íslands
Nánari upplýsingar á www.sterkaraisland.is
ÞAÐ ER HOLLT AÐ SPARA
LÆGRA
LYFJAVERÐ Í 14 ÁR
–einfalt og ódýrt
Spönginni • Hólagarði • Hagkaup Skeifunni • Hagkaup Akureyri
D
Y
N
A
M
O
R
E
Y
K
JA
V
ÍK
Au
gl
ýs
in
ga
sím
i