Fréttablaðið - 20.10.2010, Blaðsíða 12

12 20. október 2010 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Katrín Jakobsdóttir menntamálaráð-herra hefur rangt eftir mér í Frétta-
blaðinu síðastliðinn fimmtudag. Þar segir
ráðherra mig hafa kvartað yfir því í blaða-
viðtali að hún hafi „ekki beitt sér gegn“
þeirri ákvörðun að loka kennslufræði- og
lýðheilsudeild Háskólans í Reykjavík. Þetta
er ekki rétt.
Orðrétt sagði ég í blaðaviðtalinu: „Á
fundi sem ég átti í ráðuneytinu í vor sögðu
þau það ekki sitt hlutverk að skipta sér af
því sem gerðist innan skólanna. Það má til
sanns vegar færa en hins vegar ber ráðu-
neyti menntamála ábyrgð á því að háskól-
arnir uppfylli alþjóðleg viðmið um gæði
starfsins og háskólastarfið sé faglegt.“
Ég var því ekki að óska eftir því að ráð-
herra hlutaðist til um einstakar ákvarðanir
háskólanna, enda væri það brot á megin-
reglu háskólastarfs um mikilvægi akadem-
ísks frelsis.
Ég kvartaði hins vegar sárlega undan
skorti á fagmennsku í störfum ráðherra og
menntamálaráðuneytisins, og benti á mik-
ilvægi fagmennsku sem leiðarljóss þegar
teknar væru erfiðar ákvarðanir um niður-
skurð. Aðeins þannig verður íslenskum
nemendum tryggð góð háskólamenntun.
Orðrétt sagði ég í viðtalinu sem ráð-
herra vitnar í: „Í háskólageiranum erum
við svo heppin að hafa mjög skýrar alþjóð-
legar reglur og viðmið sem þeir háskól-
ar sem hafa náð bestum árangri í heimin-
um hafa fylgt um aldaraðir og snúa m.a.
að því hvernig árangur er metinn, að virku
rannsóknarstarfi í skólunum og akadem-
ísku frelsi þeirra. Nákvæmlega sama á að
gilda um íslenska háskóla.“ Þetta er megin-
atriðið. Það er ótvíræð skylda menntamála-
yfirvalda hvers lands að sjá til þess að fyrir
liggi skýr menntastefna, að um mennta-
starfið gildi leikreglur og að eftirlit sé virkt
með að þessum leikreglum sé fylgt.
Við erum þátttakendur í alþjóðlegu
háskólaumhverfi. Við munum ekki geta
beitt öðrum reglum á Íslandi. Við reyndum
að telja okkur trú um það í uppsveiflunni
og hruninu að annað gilti um okkur sem
værum fá og smá, en aðra. Erum við ekki
búin að læra þá lexíu að það gengur ekki?
Við verðum að gæta að því að háskólastarf-
ið verði ekki eyðilagt. Sú ábyrgð hvílir á
herðum menntamálaráðherra. Sé fólk ekki
tilbúið að axla þá ábyrgð á það ekki að taka
að sér ráðherradóm. Íslenska þjóðin á rétt
á því. Það vekur sífellt athygli hve íslensk-
ir ráðamenn eiga erfitt með að skilja ein-
falda hluti.
Ráðherra hefur rangt eftir
Menntamál
Inga Dóra
Sigfúsdóttir
prófessor við
Columbia-háskóla
í New York og
við Háskólann í
Reykjavík.
Kúvent
Þegar Ragna Árnadóttir, sem eitt sinn
var ráðuneytisstjóri í dómsmálaráðu-
neytinu, lét af starfi dómsmálaráð-
herra fyrir hálfum öðrum mánuði
var hún spurð hvort hún ætlaði að
halda áfram störfum fyrir ráðuneyt-
ið. Það þótti henni afar ólíklegt.
Þegar hún var í kjölfarið spurð
hvort hún ætlaði að starfa áfram
í stjórnsýslunni sagðist hún ekki
viss. Nú væri kannski bara kominn
tími á eitthvað alveg nýtt.
Svo fór hún og sótti um
starf ráðuneytisstjóra í
innanríkisráðuneytinu
og velferðarráðuneytinu.
Alveg nýtt
Ögmundur Jónasson mun skipa
ráðuneytisstjóra innanríkisráðuneyt-
isins. Hann lendir þar í þeirri sérstöku
stöðu að ákveða hvort hann skuli
skipa forvera sinn í embætti í stöð-
una. Það er alveg nýtt.
Hringl
Einu sinni var til
embætti borgarritara.
Hann var einn nánasti
samstarfsmaður borgar-
stjóra í embættis-
mannakerfinu.
Embættið
var lagt
niður árið 2005 í borgarstjóratíð
Steinunnar Valdísar Óskarsdóttur. Þá
var Dagur B. Eggertsson í meirihluta í
borgarstjórn. Svo komust sjálfstæðis-
menn og framsóknarmenn til valda.
Þeir endurreistu embættið. Eins
og frægt er orðið varð Dagur
B. Eggertsson næst borgar-
stjóri í nokkra daga. Hann
beið ekki boðanna og
lagði embættið af aftur. Og
nú er búið að kjósa. Dagur
er oddviti í meirihluta. Og þá
er ráðið í starf sem er að sögn
meirihlutans svipað embætti
borgarritara. Furðulegt.
stigur@frettabladid.is
ERTU MEÐ
VIÐKVÆMA HÚÐ?
Finnur þú fyrir þurrki í leggöngum, kláða, sveppasýkingu
eða færðu sár við notkun dömubinda?
Prófaðu þá Natracare lífrænar hreinlætisvörur, án klórs,
ilm- og plastefna.
www.natracare.is
LÍFRÆNAR HREINLÆTISVÖRUR
Nàttúruleg vellíðan
S
tundum þurfa sprenglærðir dómarar að kveða upp ótal
dóma, studda vandaðri lögfræðilegri röksemdafærslu
áður en fólki dettur í hug að gera það sem einföld, heil-
brigð skynsemi býður. Þetta virðist eiga við um spurn-
inguna hvort Alþingi megi með lögum skylda fólk til að
borga félagsgjald í félagi sem það er ekki í og vill ekki vera í,
telur jafnvel vinna gegn hags-
munum sínum.
Hæstiréttur Íslands hafði
ítrekað kveðið upp dóma þess
efnis að svokallað iðnaðarmála-
gjald bryti ekki gegn ákvæðum
stjórnarskrárinnar um félaga-
frelsi. Það var gjald sem iðnfyr-
irtæki greiddu og rann til Sam-
taka iðnaðarins, jafnvel þótt viðkomandi fyrirtæki væru ekki í
samtökunum. Síðastliðið vor komst Mannréttindadómstóll Evrópu
hins vegar að þeirri niðurstöðu að gjaldið bryti gegn félagafrels-
isákvæðum Mannréttindasáttmála Evrópu. Þar með var það úr
sögunni.
Pétur Blöndal alþingismaður, sem lengi hefur barizt fyrir því
að fólk þurfi ekki að borga til félaga sem það vill ekki vera í,
spurði þá Jóhönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra á Alþingi
hvort önnur svipuð gjöld færu ekki sömu leið. Pétur nefndi þar
meðal annars búnaðargjald, sem ríkið leggur á bændur en rennur
að hluta til Bændasamtakanna og búnaðar- og búgreinasamtaka,
og skyldugreiðslu opinberra starfsmanna til lögboðins stéttarfé-
lags, jafnvel þótt þeir séu ekki í viðkomandi félagi.
Forsætisráðherra lofaði þá að skoða málið, en taldi ólíklegt að
þessum gjöldum yrði aflétt eins og iðnaðarmálagjaldinu.
Nú hefur Hæstiréttur komizt að þeirri niðurstöðu að ólöglegt
sé að innheimta af útgerðarmönnum smábáta gjald af aflaverð-
mæti, sem rennur að hluta til Landssambands smábátaeigenda.
Útgerðarfélag, sem vildi ekki vera í sambandinu, lét reyna á
þessa gjaldtöku og hafði sitt fram. Rétturinn telur gjaldið brjóta
bæði eignarréttarákvæði stjórnarskrárinnar og ákvæði hennar
um félagafrelsi.
Framkvæmdastjóri Landssambandsins segir ósköp beygður í
Fréttablaðinu í dag að félagsskapurinn verði að finna sér nýjar
leiðir til tekjuöflunar, jafnvel að leggja á félagsgjald (þá væntan-
lega á þá sem eru og vilja vera í félaginu)! Merkilegt að engum
þar á bæ skuli hafa dottið það í hug fyrr.
Er nú ekki hægt að hætta þessum vandræðagangi og komast
hjá því að höfða þurfi fleiri dómsmál til að koma því á hreint
að ekki megi skylda fólk til að borga til hagsmunasamtaka, sem
það er ekki í? Með því má spara lögfræðikostnað, tíma og pen-
inga dómstólanna og forða Alþingi frá enn frekari niðurlægingu.
Jóhanna hlýtur að taka á sig rögg og beita sér fyrir því að Alþingi
afnemi þessa úreltu gjaldtöku, hvaða nafni sem hún nefnist.
Af hverju viðgengst enn að fólk borgi félags-
gjald í félögum sem það vill ekki vera í?
Nóg komið af
dómunum
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN