Alþýðublaðið - 23.08.1923, Síða 1
1923
Fimtudagitío 23 ágúst.
191. tölublað.
Steinolíaeinkasalan.
Lögtak.
Hoinismarkaðiirinn.
Steinolíuverzlunin úti í heimi
heflr síðasta aldarhelming'mn eins
og veizlun með ýmsar aðrar vörur
farið úr samkeppnishammim yfir
í verzlunar- og framleiðsluhringa,
sem eru að verða einráðlr á
markaðnum. Fyrstu sporin verða
rakin til sambræðslufélags Rocke-
fellers Standard Oil Co. 1872 og
1882. Fessum mikla olíuhring
tókst fyrst að leggja undir sig
steinolíuverzlunina í Vesturhéimi,.
svo að 1904 hafði hann 85% af
veitunni og var bví einráður þar.
Siðan flutti hann valdsvið sitt yflr
til Norðurálfu og kúgar á árunum
1896, 1906 og 1912 öll helztu
/
Öli ógreidd erfðafestugjöid, sem féllu í gjalddaga 1. október og
31. dezember 1922. verða tekin lögtaki að 8 dögum iiðnum frá birt-
ingu þessarar auglýsingar, ef ekki eru gerð skil innan þess tírna.
Bæjarfógetinn í Reykjavík* 21. ágúst 1923.
Lárus Jðhannesson
settur.
F rí kirk jan.
Safnaðargjö'd til Fríkirkjunnar eru fallin í gjalddaga; eru
því safnaðarmenn hér með beðnir að greiða þau sem fyrst.
Stjörnin.
fólög þar undir sig eða til þess
að láta þau lönd atskiftalaus, er
hann verzlaði við. Fyrir stríðið
var olíuverzlunin í heiminum því
um það bil að komást á þrjár
hendur, Standard Oil í Ameríku
og Evrópu, utan Rússlands, Royal
Dutch Shell, ensk-hollenzkt fólag,
sem bafði mest a.lla Kyrrahafs-
verzlunina, og E. P. U. sem hafði
rússneskar og rúmenskar oliulindir,
en öll þessi félög veizluðu þá
hvert á sínu svæði. Ebn fremur
má nefna Burmah Oil Co. sem
var æðistórt félag, en óháð.
í striðinu breyttist þetta þannig
að Shellfélagiö, sem þá var aðal-
iega enskt, komst yfir mjög miklar
olíulindir víða og tók að færa sig
til NorðurAlfunnar. Standard Oil
stóð svo að segja í stað. Rúss-
nesku oiíulindimar komust undir
Sovjetsljórnina, og afurðir þeirra,
urðu ekki til sölu utan Russlands.
Aftur á móti tók enska stjórnin í
kyrþey að mynda stórfelt stein-
olíufélag, Anglo-Persian Co., og
lagði tii % hlutafjái. Þetta félag
er sameign stjórnarinnarogBurmah
Oil og svo einstakra hlutafjáreig-
enda. Hefir það lagt undir sig
mestan hluta olíulindanna í Persíu,
Litlu-Asíu, Macedoníu og miklar
lindir í Rúmeníu, Columbíu, Ar-
gentínu, Mexico og víðar. Heflr
það verið rekið af svo miklum
dugnaði, að nú má telja það hafa
ótákmarkaðar olíulindir og fjárafl
og vera einn hinna þriggja miklu
steinolíuhringa, sem öllu ráða um
olíuframleiðslu og olíuverð á heims*
markaðnum. Starfa við það sjálft
60 — 80 þús. manns og undirfélög
þess eru viðs vegar um heim.
Nýjasta olíuhreinsunarstöð þess í
Llandarcy á Englandi getur íull-
nægt helmingi oiíuþarfar Englands
og kostaði hún 90 millj- kr., en
auk hennar eru hreinsunarstöövar
víða annars staðar, og jafnvel
helmingi stærri, eins og í Abadan.
Standard Oil og Shellfélagiö eru
fjárhagslega óháð hvort öðru, en
samband er talið að vera milli
þeirra. Anglo-Persian er aft-
ur á móti beint gegn þessum
hringum með það fyrir p,ugum, að
það geti fullnægt þörfum Breta-
veldis og haldið verðinu niðri.
' Bardagaaðferð Standard Oil á
Sðngæfing
barnaskólabarna verður föstu-
dag 24. þ. m. í barnaskól-
anum kl. 6 SÍðdegiS.
móti minni fólögum var sú að
lækka verðið í bili til þess • að
kúga þau, en við sterkari félögin
kaupa upp hlutina. Hvorugu þessu
getur það beitt gegn Anglo-Persian,
sem er jafnoki þess. Yonin um að
steinolíuverð geti haldist skaplegt
í heiminum erþví undir því komiu
að Anglo-Persian nái sem víð-
ast til. (Frh.)
Héðinn Valdimarsson.
Þjóðnýtt 8Jcipulag á framleiðslu
og verzlun í stað frjálsrar og
skipulagsluusrar framleiðslu og
verzlunar í höndum áhyrgðarlausra
einstaklinga.