Fréttablaðið - 26.10.2010, Síða 12

12 26. október 2010 ÞRIÐJUDAGUR
Skiptar skoðanir eru meðal ráð-
herra ríkisstjórnarinnar um fyrir-
komulag rannsóknarsjóða á forræði
ríkisins. Heimildir Fréttablaðsins
herma að Katrín Júlíusdóttir iðnað-
arráðherra og Jón Bjarnason, sjáv-
arútvegs- og landbúnaðarráðherra,
hafi á fundi vísinda- og tækniráðs
fyrr á árinu deilt hart um tregðu
þess síðarnefnda til að setja sjóði
síns ráðuneytis undir regluverk
svokallaðra samkeppnissjóða.
Deilurnar teygja sig þó víðar og
hafa meðlimir fræðasamfélagsins
blandað sér í umræðuna.
Hópur íslenskra vísindamanna
hefur vakið athygli á því að mun
lægra hlutfalli ríkisframlaga til
rannsókna og þróunarstarfs hér á
landi er ráðstafað í gegnum svokall-
aða samkeppnissjóði en til dæmis á
Norðurlöndunum.
Þessu misræmi mótmæla þeir og
kalla eftir breyttum vinnubrögðum
hins opinbera. Það er í samræmi við
stefnu vísinda- og tækniráðs, sem
heyrir undir forsætisráðuneyti og
markar stefnu stjórnvalda í vísinda-
og tæknimálum. Ráðið hefur kall-
að eftir því að hærra hlutfalli opin-
berra framlaga til rannsókna og
nýsköpunar verði úthlutað í gegn-
um samkeppnissjóði.
„Samkeppnissjóðir eru besta
leiðin til að veita fé til rannsókn-
arverkefna,“ segir Eiríkur Stein-
grímsson, prófessor við lækna-
deild Háskóla Íslands, í samtali við
Fréttablaðið. Hann skrifaði, ásamt
Magnúsi Karli Magnússyni starfs-
bróður sínum, grein um málið í
Fréttablaðið fyrir skömmu.
„Þess háttar sjóðir eru með
stöðugt gæðaeftirlit sem felst í
því að alþjóðlegir jafningjar, sem
þekkja til vísindanna, meta það
hversu líklegt er að viðkomandi
nái árangri og hversu góðar aðferð-
ir viðkomandi ætlar að nota. Þetta
metur í rauninni líkurnar á því að
verkefnið nái árangri.“
Eiríkur bætir því við að mikill
meirihluti ríkisframlags til rann-
sókna, eða á milli 85 og 90 prósent,
fari fram hjá þessum samkepn-
issjóðum, annars vegar sem bein
framlög til stofnana og hins vegar
í sjóði sem eru í umsjá ráðuneyt-
anna þar sem Eiríkur segir að fag-
leg sjónarmið ráði ekki alltaf för.
Eiríkur tekur sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðuneytið sem dæmi,
en þar sé um milljarður króna
sem er úthlutað „á pólitískum for-
sendum frekar en vísindalegum“.
Þykir honum þetta vond notkun á
almannafé.
Í skriflegu svari við fyrirspurn
Fréttablaðsins hélt Jón Bjarnason
því fram að sjóðir á vegum ráðu-
neytisins lytu „regluverki sam-
keppnissjóða“ þar sem „skipan í
stjórnir þeirra er með sambæri-
legum hætti og skipan í stjórnir
annarra sjóða á vegum ríkisins, til
dæmis þeirra sjóða sem eru í þjón-
ustu Rannís“.
Það stenst þó varla þegar horft er
til nokkurra helstu sjóða ráðuneytis-
ins. Í stjórn sjóða Rannís og fagráða
er skipað með faglegum hætti og
fulltrúar úr vísindasamfélaginu
meta ágæti umsókna.
AVS-rannsóknarsjóðurinn, sem
heyrir undir sjávarútvegsráðherra
og vinnur að því að auka verðmæti
sjávarfangs, hefur um 250 milljónir
á fjárlögum í ár. Stjórnarformaður
sjóðsins er Ásmundur Einar Daða-
son, alþingismaður og samflokks-
maður ráðherra, en í stjórn eru
einnig fulltrúar frá sjávarútvegs-
fyrirtækjum og LÍÚ.
Þá er Kjartan Ólafsson, fyrrver-
andi alþingismaður, í formannsstóli
í Framleiðnisjóði landbúnaðarins,
sem hefur haft um 150 milljónir til
úthlutunar á ári, en hefur þó ein-
ungis 15 milljónir samkvæmt fjár-
lögum ársins. Í stjórninni eru líka
tveir fulltrúar tilnefndir beint af
Bændasamtökum Íslands.
Ekki fengust svör frá ráðuneyt-
inu við því hvernig mætti rökstyðja
að sjóðirnir vinni eftir regluverki
samkeppnissjóða.
Aðspurður hvort kæmi til greina
að færa sjóðina undir forsjá Rannís
eins og gert hefur verið við Tækni-
þróunarsjóð, sem heyrir undir iðn-
aðarráðuneytið, sagði Jón að núver-
andi skipan sjóðamála sé stuðli að
beinni tengingu við atvinnuvegina,
sem vilji ekki breytt fyrirkomulag.
„Innan sjávarútvegs- og land-
búnaðar hefur verið lögð áhersla á
óbreytta skipan og ráðuneytið hefur
stutt það sjónarmið,“ segir Jón.
Þó er líklegt að breytingar séu
í farvatninu því gert er ráð fyrir
að nýtt sjávarútvegs- og landbún-
aðarráðuneyti verði sameinað iðn-
aðarráðuneyti í einu atvinnumála-
ráðuneyti. Ef af því verður munu
breytingar velta á pólitískum vilja
væntanlegs ráðherra.
Jón vill halda stjórn á sínum sjóðum
Ráðherrar eru ósammála um fyrirkomulag rannsóknarsjóða. Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytið vill halda stjórn á sínum sjóð-
um. Vísindamenn kalla eftir faglegra starfi og fleiri samkeppnissjóðum til að fara með framlög ríkisins.
JÓN
BJARNASON
EIRÍKUR
STEINGRÍMSSON
RANNSÓKNIR Deilt er um fyrirkomulag rannsóknarsjóða ríkisins. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Þorgils
Jónsson
thorgils@frettabladid.is
FRÉTTASKÝRING: Deilt um fyrirkomulag rannsóknarsjóða ríkisins
Samkeppnissjóðir eru þeir rann-
sóknarsjóðir þar sem áhersla er
lögð á faglegt jafningjamat og
gæðaeftirlit við úthlutanir.
Umsækjendur þurfa að sann-
færa stjórnir sjóða um ágæti og
notagildi væntanlegra rannsókna
sinna.
Allir sjóðir sem eru undir Rann-
sóknamiðstöð Íslands (Rannís)
lúta þessum reglum.
Hvað eru
samkeppnissjóðir?
Meira í leiðinniWWW.N1.IS / SÍMI 440 1000
Þú færð Michelin dekkin hjá Hjólbarðaþjónustu N1
...og hef ég þó prófað fjölda vetrardekkja gegnum tíðina,
negld og ónegld, nú síðast undir EuroRAP mælingabílnum.
Dekkin gefa frábært grip við allar aðstæður og eru hljóðlát
og endingargóð. Best af öllu er þó að eyðslan er 0,52
lítrum minni á hundraðið en á sumardekkjunum sem
bíllinn kom á frá framleiðanda.“
Ólafur Kr. Guðmundsson
tæknistjóri EuroRAP á Íslandi og dómari í Formúlu 1
„MICHELIN X-ICE ERU
BESTU VETRARDEKK SEM ÉG
HEF PRÓFAÐ HINGAÐ TIL...
– Lifið heil
Lægra
verð
í Lyfju
www.lyfja.is
ÍS
L
E
N
S
K
A
/S
IA
.I
S
/L
Y
F
5
20
05
1
0/
10
Íbúfen 400 mg
30 stk. Áður: 566 kr. Nú: 499kr.
*gildir út nóvember 2010.
TRÚMÁL „Ef kenna á börnum kveð-
skap þá verður ekki skautað fram-
hjá sálmum. Ef þeim sleppir þá er
skólinn ekki að gegna hlutverki
sínu og skyldum,“ segir Rúnar Vil-
hjálmsson, prófessor í félagsfræði
við Háskóla Íslands og meðlimur í
Gídeonfélaginu.
Félagið hefur gefið grunnskóla-
börnum Nýja testamentið í hátt í
sextíu ár. Rúnar segir ekki ljóst
hvar Nýja testamentið fellur í til-
lögum mannréttindaráðs Reykja-
víkurborgar um takmarkanir við
aðgangi trúfélaga að skólastarfi í
borginni.
Í niðurstöðum skýrslu starfshóps
um um samstarf kirkju og skóla
frá 2007 segir að kennarar innan
leik- og grunnskóla beri ábyrgð á
kennslu, trúarlegri listsköpun og
fræðslu barna um trúarbrögð, lífs-
skoðanir og kristilegt siðgæði. Þar
segir að komi upp ágreiningur skuli
beina athugasemdum til Leikskóla-
eða Menntasviðs Reykjavíkur-
borgar. Af og til koma athugasemd-
ir frá foreldrum um það sem þeir
telja trúboð í skólum, samkvæmt
upplýsingum frá Mennta- og leik-
skólasviði borgarinnar.
Fjallað verður um tillögur
mannréttindaráðs á fundi þess í
dag og er stefnt að því að tillagan
verði tekin fyrir hjá borgarráði í
nóvember. - jab
Prófessor segir vart mögulegt að sleppa sálmum:
Kveðskapur gegnir
hlutverki í grunnskólum
„Ég er ekki kominn í stand til að
tjá mig um þetta mál, hef ekki
haft orku í það. Ég ætla að bíða
með það þar til seinna í vikunni,“
segir Jón Gnarr borgarstjóri. Hann
var lagður inn á sjúkrahús í Stokk-
hólmi í Svíþjóð með útbrot og
bráðaofnæmi um allan líkamann
í síðustu viku. Hann kom aftur
heim á laugardag og hefur legið á
Landspítalanum síðan þá.
Tjáir sig í vikunni
SKÓLABÖRN Sálmar eru órjúfanlegur hluti kveðskapar, segir prófessor í félagsfræði
og meðlimur í Gideonfélaginu. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM