Fréttablaðið - 30.10.2010, Blaðsíða 19

LAUGARDAGUR 30. október 2010 19
Niðurskurðartillögur heilbrigðis-mála í fjárlagafrumvarpi ríkis-
stjórnar Samfylkingar og Vinstri
grænna – sem kenna sig við vinstri
velferð – mælast vægast sagt illa
fyrir. Fjölmörg mótmæli um land
allt eru skýr skilaboð um að fólki
sé misboðið það óréttlæti sem þar
birtist.
Ályktanir eru samhljóða gagn-
rýni á samráðsleysi, þekkingar-
leysi á aðstæðum, ótti við alvarleg-
ar samfélagslegar breytingar og
óskýr markmið um raunveruleg-
an sparnað. Jafnframt er fullyrt að
áætlaðar breytingar leiði til lakari
heilbrigðisþjónustu og enn ójafnari
aðgangs landsmanna að sjúkrahús-
og sérfræðiþjónustu.
Í heilbrigðisþjónustunni þarf að
skera niður um 4,7 milljarða kr.
Heilbrigðisráðuneytið forgangsrað-
ar niðurskurðinum með því að hlífa
skuli heilsugæslu og stóru sjúkra-
húsunum í Reykjavík og Akureyri
ásamt Akranesi, sá hluti heilbrigð-
iskerfisins tekur til sín rúmlega
90% af fjármagni til heilbrigðis-
mála – niðurskurður 1,7 milljarð-
ar. Hinsvegar er áætlað samkvæmt
frumvarpinu að skera niður sjúkra-
svið annarra heilbrigðisstofnana
víðsvegar um landið um 3 milljarða
króna. Stofnanir með innan við 10%
af heildarfjárveitingu til sjúkrahús-
og sérfræðiþjónustu. Hvar er jafn-
ræðið um að allir njóti grunnþjón-
ustu óháð efnahag og búsetu?
Skera á niður þjónustu um 3
milljarða
Það svarar til 31-75% af starfsemi
einstakra sjúkrasviða litlu sjúkra-
húsanna á landsbyggðinni.
Stefna ráðuneytisins er að í
hverju umdæmi verði almenn
sjúkrahúsþjónusta með almennum
lyflækningum og grunnheilbrigð-
isþjónustu, sbr. lög um heilbrigðis-
þjónustu. Lög og reglugerðir ákveða
hvar og hvaða starfsemi. Almenn
heilbrigðisþjónusta er skilgreind
sem heilsugæsla, þjónusta og hjúkr-
un á hjúkrunarheimilum og hjúkr-
unarrýmum stofnana og almenn
sjúkrahúsþjónusta. Almenn sjúkra-
húsþjónusta á litlu sjúkrahúsunum
er fyrst og fremst lyflækningar og
hjúkrun við ýmsum bráðum sjúk-
dómum og nauðsynlegustu rann-
sóknir þeim tengdar.
Niðurskurður ráðuneytisins
gengur út á að lækka greiðslur
fyrir legudaga. Óútskýrður er
munur milli stofnana frá 38-68
þús. á landsbyggð en á sérhæfðari
sjúkrahúsum t.d. LSH er kostnað-
urinn ca. 150 þús. eða ca. þrisvar
sinnum hærri. Hvernig sparnaður
næst með að flytja lögboðna grunn-
þjónustu til Reykjavíkur eða Akur-
eyrar til sérhæfðra sjúkrahúsa er
óskiljanlegt. Líklegri niðurstaða er
að útgjöld aukist þar sem grunn-
þjónusta á hátæknisjúkrahúsunum
er margfalt dýrari en á litlu nær-
þjónustu sjúkrahúsunum.
Glórulaus niðurskurður – stórauk-
in útgjöld
Nefna má dæmi um hvernig niður-
skurðurinn bitnar á einstaka svæð-
um t.d. Heilbrigðisstofnun Suður-
lands (HSu). Lækkun fjárframlags
til sjúkrasviðs er um 56,5%. Afleið-
ingin verður í stórum dráttum sú,
að mati framkvæmdastjóra HSu,
að núverandi þjónusta sjúkrahúss-
ins sem almenns sjúkrahúss leggst
af. Verkefnin færast til LSH. Einnig
mun göngu- og dagdeildarþjónusta
sérfræðilækna flytjast á læknastof-
ur á höfuðborgarsvæðinu. Þjónusta
sjúkrahússins sem bakhjarls fyrir
heimahjúkrun og slysa- og bráða-
þjónustu hverfur.
Þessi lýsing gæti átt við um hvaða
heilbrigðisstofnun sem er á lands-
byggðinni.
Augljóst er að sparnaður verð-
ur enginn en mikill aukakostnað-
ur og óþægindi leggst á sjúklinga
og aðstandendur þeirra. Um er að
ræða stórkostlega tilfærslu á verk-
efnum og fólki jafnt sjúklingum
sem aðstandendum þeirra, einnig
starfsfólki í heilbrigðisgeiranum.
Líkleg afleiðing er að stórhækka
þarf fjárveitingar til LSH og Sjúkra-
trygginga Íslands til að geta staðið
undir aukinni þjónustu í Reykjavík.
Þangað fara 85% af fjárveitingum
til sjúkrahús- og sérfræðiþjónustu.
Sjúkrahúsin eru með stærstu
vinnustöðum í viðkomandi byggðar-
lögum. Ljóst er, að ekki verður hætt
að veita skjólstæðingum þessa þjón-
ustu, verkefnin einfaldlega flytjast
annað. Í þessari aðför ríkisstjórn-
ar VG og Samfylkingar að grunn-
þjónustu íbúa landsbyggðar á að
færa störf til höfuðborgarsvæðis-
ins í ríkari mæli en nokkurn tíma
hefur sést fyrr.
Stefnumótun er brýn
Í veðri hefur verið látið vaka að
unnið sé samkvæmt langtíma
stefnumótun um verulegar breyt-
ingar á heilbrigðisþjónustu við
landsmenn. Stefnu um að á land-
inu verði tvö sjúkrahús í Reykjavík
og á Akureyri. Þessi umræða hefur
hvorki verið við fagfólk á lands-
byggðinni né heimaaðila. Ekki hefur
verið sýnt fram á heildarsparnað
eða hagræðingu – hvað þá að verið
sé að bæta þjónustuna. Lágmark er
að hefja stefnumótun á að greina
grunnþarfir íbúa á hverju svæði.
Slík vinna getur aldrei haft upphaf
og endi á skrifborði í Reykjavík.
Setjumst öll yfir verkefnið og
vinnum saman að lausn þess, þannig
náum við árangri. Leið ríkisstjórnar-
innar er ekki fær. Niðurskurður er
óhjákvæmilegur en forsenda niður-
skurðar í heilbrigðiskerfinu er að
verja grunnþjónustuna – nærþjón-
ustuna. Lágmarksþjónusta fyrir
alla óháð efnahag og búsetu. Ríkis-
stjórnin er ekki á þeirri leið.
Ef ríkisstjórnin treystir sér ekki
í verkefnið á hún að fara frá. Þjóð-
stjórn taki við um þau grundvallar-
verkefni sem bíða úrlausnar. Annað
má bíða.
Raunhæfur niðurskurður – eða stórfelldir fólksflutningar
Ríkisfjármál
Sigurður Ingi
Jóhannsson
alþingismaður
Framsóknarflokksins
Augljóst er að sparnaður verður
enginn en mikill aukakostnaður og
óþægindi leggst á sjúklinga og að-
standendur þeirra.