Morgunn - 01.12.1920, Blaðsíða 17
MOEGUNN
95
kost á að kyimaat áður. Þar sem sambandsástandið er,
þar erum við einmitt við hlið eins hins mesta leyndar-
dóms mannlífsins, sem við sjáum nú frá alveg nýju
sjónarmiði og að mörgu leyti þægilegar fyrir athugun
en nokkuru sinni ella. Við getum athugað anda nota
heila. Þegar alt kemur til alls, þá er heili mannsins sér-
stök efnasamsetning, útbúinn til þess að taka við áhrifum
t'rá anda. Þegar heilans eiginn andi fer með liann, þá
gengur alt að jafnaði svo vel, að ekki er hægt að greina
sjálfa aðferðina; en nú getum við athugað, hvernig andi,
sem ekki er vanur verkfærinu, leitast við að samlaga sig
því og þreifa sig áfram. Mest af því, sem menn vita, nú
um starf heilans, heíir lífeðlisfræðin uppgötvað, að því
er mér hefir skilist, við að athuga allskonar sjúk-
dómsafbrigði Ilún hefir, svo eitthvert dæmi sé nefnt,
athugað örðugleikana við að tala, hið svonefnda hreyfi-
málleysi (afani), þegar sérstakir hlutar heilans hafa sltadd-
ast. fín við samband8ástandið kemur einmitt í ljós, hvern-
ig andinn leitast við að ráða við örðugleikana, fálmar sig
áfram að því rétta, ýmist með því að skrifa eða tala
orðið, og getur þá oft gefið merkilegar bendingar um,
hvernig á skekkjunni hafi staðið. Mér finst ekki nema
einkareðlilegt að hugsa sér, að einmitt úr þessari átt
komi fyrst skýringin, sem eitthvað verulegt verði á að
græða, á viðfangsefninu, sem maðurinn hefir svo lengi
glítnt við, um samband sálar og- líkama.
En afdrifaríkari en allar aðrar uppgötvanir, sem
mannsandinn heflr gert, virðist mér þó hljóta að vorða
uppgötvunill á því l’isavaxna Og stórfengilega lögmáli,
seni nefnt heflr verið takpatia. Ilún kom fyrst i Ijós
sem meira eða minna sjálfráður fiutningur hugsana og
hugmynda frá einum heila til annars. En bl’átt tók fjöl-
breytileikinn að verða meiri og alt benti á, að um bein
skeyti eða innrás frá fjarlægu vitsmunaafli væri að ræða.
Og að lokum náðu áhrifin lengra en næmi öllum fjar-
lægðum á jörðu og höfum, þau lögðu brú yfir djúpið milli