Morgunn - 01.12.1920, Blaðsíða 154
232
MORGUNN
félagsina héldu minningarræðurnar. Sir Oliver Lodge tal-
aði um Rayleigb, Sir William Barrett um Crookes.
Rayleigh lávarður var talinn einn af allra-helztu
stærðfræðingum og eðlisfræðingum heimsins. Sir Oliver
sagði, að örðugt sé að gefa almenningi manna hugmynd
um það, hve ákaft stærðfræðingar og eðlisfræðingar hefðu
að honum dáðst. Auðvitað er það þeim mun örðugra,
sem rit hans eru mjög torskilin. Hann var einkennilegur
að því leyti í flokki samherja sinna á Bretlandi, að hin
dularfullu »likamlegu« fyrirbrigði sannfærðu hann mikið
betur um annan heim en hin »andlegu«. Hann var var-
kár í því að veita nýjum þekkingar-gestum viðtöku, sagði
ræðumaður. En þegar hann liafði sannfærst um einhverja
staðreynd, var hann þess ávalt albúinn að standa við
hana og halda henni fram, hvar sem hann var staddur.
Crookes var einn af allra-helztu eðlisfræðingum og
efnafræðingum heimsins. Árið 1801 fann hann nýtt frum-
efni, thallium, og Sir William Barrett sagði, að hann hefði
að lokum verið talinn lærðastur allra sinna samtíðar-
manna í þeim fræðum, er að ljóskönnun lúta. Með verk-
færi eftir hann voru fyrsta skiftið X-geislar notaðir fyrir
lækni, til þess að íinna nál inni í mannohönd. Það var
12 árum áður en Röntgen kom með sína uppgötvun, og
það var einmitt Barrett, sem hugkvæmdiat að nota
áhaldið til þess og fanu nálina. Ut af miðlarannsóknum
Crookes farast Barrett meðal annars orð á þessa leið:
»Eg naut þeirrar sæmdar um nálega 50 ár að vera vin-
ur þessa ágæta lærdémsmanns. Eg þekti ráðvendni hans,
sem enginn maður véfengdi, einlæga og ástríðurika ást
haiiö á Barinleikanum og dásamlega tilraunaleikni lians,
svo að mér veitir örðugt að hafna þeiiri niðurstöðu, sem
Crookes komst að. Fyrir því á eg von á því að þeir
tímar komi, er árangurinn af tilraunum hans staðfestist
og staðhæfingar hans verða teknar gildar af vísindamönn-
um í öllum löndum«.