Morgunn - 01.12.1925, Blaðsíða 72

214
MORGUNN
hefir komið því inn í líkama sinn og farið á næsta tilrauná-
fund. Meöan á dáinu stóð, hefir svo útfrymið birzt. Eg veit,
að Einer Nielsen getur gengið um í dáleiðslu og gert það, sem
iiann liefir enga hugmynd um á eftir. Þetta er afar hættulegt
fyrir hann, og liann liefir þess vegna lofað því, að liann skuli
aldrei framar fara í sambandsástand. Þegar við sögðum hon-
um, hvað bróðir Mika hefði gert, þá varð hann fyrir áfelli, og
hann liefir ekki náð sér aftur/‘
Þessi skýrsla próf. Oskars Jæger kemur að vísu ekki sem
bezt iieim við skoðanir iians í bréfinu til „Bjarma“-ritstjór-
ans, en liún sýnir glögt liið upphaflega álit Kristjaníu-mann-
anna, þá er þeir drógu ályktanir sínar af saurögnunum, er á
búningi miðilsins fundust — og það var eina ástæðan, sem
þeir töldu sig hafa fyrir svika-skýring sinni. í geðveiki og
meðvitundarleysi átti hann að liafa falið „sáraumbúðirnar“
í endaþarminum. — En þá eru Kristjaníu-fyrirbrigðin langt
frá því að vera sönnun þess, sem stefndi heldur fram: að
Einer Nielsen sé æfður loddari, sem komi ,,fyrirbrigðunum“
fram með vísvitandi svikum. Það, sem framið er í geðveiki, er
rangt að kalla svilt. Svik eru jáfnan framin af ásettu ráðí
og með fullri vitund.
En um geðveiki-skýring Norðmannanna er þaö að segja,
að aldrei hefir þess orðið vart, að E. N. A7æri geðveikur, hvoi'ki
fyr né síðar, og engin merki slíks fann fyrri rannsóknar-
nefndin í Kristjaníu, er liún rannsakaði hann.
Sannleikurinn er sá, að geðveiki-skýringin er tóm ímynd-
un, spunnin upp af misskilningi Kristjaníu-mannanna á,
hvernig á saurögnunum stó'ö. En sá misskilningur stafaði fyrst
og fremst af fáfræði þeirra í þessum efnum, af óafsakanlegri
fljótfærni og af vantrú þeirra á, að útfrymisfyrirbrigði geti
gerst. (Sbr. ummæli dr. Scharffenbergs: „Þó að hann fyrir
sitt leyti héldi, að bæði útfrymisfyrirbrigðin og lyftingafyrir-
brigöin stöfuðu af svikum og sjálfsblekking“ ; sjá Norsk Tids-
skrift f. psyk. Forskning, bls. 143). En með tilraununum
hér heima er sannaS, að bæði útfrymis-, líkamninga-, lyftinga-
og flutninga-fyrirbrigði gerðust í návist þessa miðils. Og