Morgunn - 01.12.1932, Blaðsíða 3

MORGUNN
129
Annað líf í íslenzkri þjóðtrú.
fyrirlestur eftir síra takob lónsson að Hesi.
[Erindi þetta var flutt i sambandi við héraðsfund Suður-Múla-
prófastsdæmis, sem haldinn var á Fáskrúðsfirði i júni. í prentun er
innganginum slept. Til grundvallar athugununum eru aðallega lögð
söfn Sigf. Sigfússonar og Jóns Árnasonar].
Einu sinni heyrði eg í sveit einni hér nærlendis
sögu um dularfullan atburð, er komið hafði fyrir nafn-
greindan mann í Berufirði. Það fylgdi sögunni, hvar
hún hefði gerst og með hvaða hætti. Alt virtist vera
furðu nákvæmt. Eg fylgdi frásögninni með áhuga og
brátt fór mig að renna grun í, hvað hér væri á seyði. Og
niðurstaðan varð að lokum sú, að sagan hefði aldrei
komið fyrir þennan mann, aldrei gerst á þessum stað,
sem tiltekinn var, og alls ekki með þessum atbui'ðum.
En þrátt fyrir þetta var hún ekki uppspuni frá rótum.
Eg vissi, að annað atvik, ákaflega svipað, hafði komið
fyrir kunningja minn frá Djúpavogi, er hann var á ferð
inni í Hamarsdal. Kjarni sögunnar var því sá, að dular-
fullur atburður hafði gerst, þó að það væri með öðrum
hætti, á öðrum stað og annar maður ætti í hlut. Orsökin
til seinni sögunnar var sú, að berfirzkur maður hafði á
ferðalagi sagt frá því, sem gerðist í Hamarsdalnum, en
þegar sagan fór að ganga milli manna í öðru bygðarlagi,
var sögumaðurinn gerður að söguhetju og atburðurinn
færður yfir í hans nágrenni.
Það má ganga að því vísu, að þannig séu margar
þjóðsögur til orðnar, og þetta sýnir, hvað hugmyndir
almennings eiga mikinn þátt í því að móta þær og
niynda, jafnvel þó að sannur kjarni leynist á bak við.
Vér vitum einnig mörg dæmi þess, að þeir, sem urðu fyr-
9