Morgunn - 01.06.1952, Blaðsíða 24

18
MORGUNN
dauði mun halda áfram að lifa á einhvern þann hátt, sem
þeir skilja ekki, á einhverjum stað, sem þeir þekkja ekki.
Þessvegna byggja þeir hinum dauða hús úr steini, bæði
til þess að gera eitthvað fyrir hann og eins til þess að loka
hann inni í þessu húsi, svo að hann komi eklci aftur til
þess að vinna þeim mein. Einnig er hinum dauða borinn
matur, því að menn skilja ekki enn, að nokkurt líf geti
verið til, án þess borðað sé og drukkið. En svo er það
enn í dag, að f jöldi manna, og þar á meðal gáfaðir vísinda-
menn, skilja ekki, að um þess konar líf geti verið að ræða.
1 þessum skilningi lifa þeir steinaldarlífi enn í dag.
Óttinn hlýtur að hafa verið hið fyrsta andlega einkenni
frummannsins. Meðan börnin sváfu, vöktu faðir eða móðir
yfir þeim á þögulum, ógnfylltum nóttum. 1 gegn um reyk-
opið á kofanum sáu þeir upp í næturhimininn með eilíf-
lega, hljóðlega starandi stjörnumergð og mánanum, sem
á ferð sinni kom og hvarf á bak við skógana. Þetta mun
hafa vakið hinar fyrstu, undrunarfullu spurningar hjá
þeim: Þessi litlu ljós voru til áður en ég varð til og þau
munu halda áfram að vera til eftir að ég er farinn, en
hvert fer ég?
Og hefur ekki þessi spurning frummannsins margsinnis
vaknað í huga vor nútímamanna? Á þessum grundvelli
er hægt að halda áfram að byggja, á þessum grundvelli
óx andans líf, öruggum en hægum vexti. 1 djúpum óþekktr-
ar vitundar sinnar vissi steinaldarmaðurinn, að vér erum
eilíf eins og stjörnurnar. En vér þorum naumast að gefa
oss á vald þessari stórkostlegu hugmynd, en þar eiga
trúarbrögðin líka sína sök með sínum óljósu, þröngsýnu
og einsýnu hugmyndum. Þessutan hefur það verið tízka
síðari árin að vera efnishyggjumaður og afneitari, en mér
er ekki kunnugt um nokkurt sannkallað mikilmenni, sem
neitað hafi lífi andans og möguleikum hans til þroska.
En andinn gefur sér tíma til að bíða. Aldir liðu og ára-
þúsundir og maðurinn smáþokaðist yfir dýrin. Menn grófu
hina dauðu að margvíslegum hætti, en að jafnaði með