Morgunn - 01.12.1957, Blaðsíða 11

MORGUNN
97
Ég varð eitt sinn samferða á skipsfjöl biblíusala, manni,
sem hafði menntazt og hafði yfirbragð viti borinna manna.
Hvorugur yrti á hinn. Ég spurði málkunningja minn, hvort
hann bæri kennsl á manninn. Hann svaraði spurningu
minni á þessa lund: „Það er N. N., sem breytir og talar
tftir fyrirmælum heilags anda“.
Meistari Jón fullyrðir margsinnis í ræðum sínum, a<5 Guð
hafi rætt við Israelsmenn „eins og maður talar við mann“.
En biskupinn lætur í veðri vaka, að nú á dögum — þ. e. a.
s. á hans dögum — virði Guð ekki mennina viðlits.
Sérkreddumenn, „brennandi í andanum" þykjast heyra
englaraddir uppi yfir sér, eða í hugskotinu. Og þeir „tala
tungum“, frá sér numdir. Á hinn bóginn geta „holdlega
sinnaðir menn“ — t. d. Raspútin — unnið nokkurs konar
máttarverk með orðakyngi, seiðmagni augna og straum-
um, sem frá þeim flæða. Slík og þvílík fyrirburða undur
valda áhorfendum heilabrota og þeim verður spurn á vör-
um: Hvað er hér á seiði ? Hvort er hér og þar um að tefla
innblásna andagift, eða ástundaða leikni hæfileikamanna,
sem trúa á mátt sinn og megin og magna sjálfa sig til
hamfara?
Mennirnir eru gæddir margskonar hæfileikum, sem
blunda eða liggja niðri oftast nær. Hæfileikana má efla
með einbeitni og ástundun. Sumir mestu mælskumenn voru
í fyrstu málstirðir, en æfingar gerðu tunguna leikna.
Sókrates talaði daglangt fyrir rétti með svo miklum ágæt-
um, að uppi mun verða lofstír hans meðan veröldin varir.
Hann var þá búinn að stunda rökræður daglega í hálfa
öld. Demosþenes og Dísraeli þurftu að æfa sig og svo
mætti lengi telja.
Sókrates var ákærður og dæmdur til dauða fyrir að hafa
Jeitt ungdóminn á glapstigu, og í öðru lagi fyrir þá van-
trú, að hann tryði ekki á guðina.
Hann varði sig andspænis 500 dómendum og ákærend-
um þrem með rökfimi og stillingu frábærra vitsmuna.
Þessi ræða mun vera í fullu gildi meðan sól og máni skipta
7