Morgunn - 01.12.1957, Blaðsíða 14

100
MORGUNN
algleymið. Laotse var því sem næst hliðstæður Kristi,
nefndi þá allsherjar veru móður lífsins, sem Kristur kall-
aði föður sinn og mannanna. Darwin rannsakaði lífið,
spekingur að viti. Hann trúði því ekki, að nokkur opin-
berun hefði átt sér stað. Þó gerði hann ráð fyrir skapandi
mætti, sem blásið hefði í öndverðu að eldi lífsins, sem fal-
inn var í skauti hafs og jarðar. Þannig fæddust frumver-
urnar, sem síðar greindust og fjölgaði að tilstuðlan „hins
náttúrlega úrvals“. Margir hugsvinnir menn hafa velkt
— eða velt — fyrir sér ráðgátu lífs og dauða. Sumir þykj-
ast hafa fengið svar eða ráðning gátunnar frá rödd guðs-
ins, sem talar í hugskotinu. En aðrir hafa rekið sig á múr-
vegg og hlið, sem hurð, fallna í klofa, sem svarar með
steinhljóði hverjum ganglera, sem á hana klappar með lófa
sínum. Einar Benediktsson sneri eitt sinn frá því hliði og
kvað
Lokað er sviðið og harðlæst hlið
og hljóður sá andi, sem býr þar!
Annars kannast mörg stórskáld við r'ódd gu'ðsins i
brjóstinu,. þau sem eru Ijóðræn eða hljómræn, einnig
myndasmiðir og málarar. Þau úrvalsskáld eru kölluð inn-
blásin, eða gædd heilagri andagift. Það felst í þessum ein-
kunnum, að slík skáld sé nátengd „allsvaldanda Guði“.
Sumir menn hafa haldið að Matthías hafi orðið aðnjótandi
guðlegra áhrifa, þegar honum tókst bezt að yrkja. Ég
legg engan úrskurð á þær getgátur. Hitt veit ég, að hann
var stundum staddur á jafnsléttu flatneskjunnar, t. d.
þegar hann mælti — í minni áheyrn — á ungmennafundi
þessa setningu: „Mínir elskanlegir! Eitt vil ég brýna fyrir
yður, trúið engu og efist um allt“. Þá var Matthías á
áttræðisaldri. Hugur hans gekk þá enn í öldum. Sann-
íæringin var stödd í öldudal, trúarsannfæring skáldsins.
Allir menn hafa einhvern tíma orðið sóttveikir, og einn-
ig komizt í kast við efasýki. Stórskáld eigi síður en kald-
rifjaðir spekingar. Bólu-Hjálmar var, að sögn blinda-Jóns,