Morgunn - 01.12.1960, Blaðsíða 13

MORGUNN
91
efni myndanna höfðu mikil áhrif á þá, sem myndirnar
sáu. Myndir hans áttu að sýna furðulegar byggingar á
stjörnunni Marz, eða fyrirmyndirnar voru úr Biblíunni.
Aðrar voru myndir af hafsbotni með furðulegum og fögr-
um gróðri. Og flestar fóru þær langar leiðir fram úr því,
sem hugsanlegt gat verið um mann, sem hvorki hafði lært
að teikna né mála.
Annan tékkneskan málaramiðil kveðst dr. Kuchynka
þekkja, hr. J. F. P., sem ekki hefur viljað láta nafn sitt
uppi opinberlega. Háaldraður málar hann enn undir mið-
ilsáhrifum. Myndir hans einkennast af frábærri meðferð
litanna og ótrúlegum auði skreytinganna. Hver einstök
mynd geymir eina ákveðna þungamiðju, og af frábærri
leikni er túlkaður svipur andlitsmyndanna innan um fjöl-
Ijreytt blómaskrúð, en þannig túlkar hann „sál blómanna",
sem hann málar. Atvinnu-listmálarar í Prag hafa látið í
Ijós mikla undrun yfir þeirri skáldlegu hugmyndaauðgi,
sem kemur fram í þessum myndum, og þeirri frábæru
leikni, sem þær bera vott, og kunnáttu.
* * *
Hvernig ber að skýra þetta fyrirbrigði? Hvar er upp-
runa þessara merkilegu mynda, málverka og teikninga
að leita?
Menn finna, að hér standa þeir andspænis furðulegu
og flóknu vandamáli, gátu, sem fáir hafa verulega reynt
að leysa. Einn þeirra, sem þess hafa freistað, er Tékkinn
Pr. de Szmurlo, sem nú er látinn, en var formaður sál-
fræðingafélagsins í Prag og kunnur sálarrannsóknamað-
ur jafnframt. Skýringartilgáta hans er bæði athyglisverð
og fróðleg.
Hann bendir á, að það hugmyndaafl sé hverjum manni
gefið, að sjá, meira eða minna ljóslega, í huga sér margs
konar myndir. Sé manni unnt að sjá þessar myndir ekki
aðeins í huga sér heldur á pappír eða striga fyrir fram-
an sig, þótt ekki sé nema í örstutta stund, þá sé auðgert