Morgunn - 01.12.1960, Blaðsíða 14
92
MORGUNN
að draga samstundis með blýanti eða pensli útlínur þess-
arar myndar á pappírinn eða strigann. Szmurlo getur þess
til, að málaramiðlarnir séu einmitt slíkum hæfileika bún-
ir, og þá sé vandamálið leyst.
Ef tilgáta hans er rétt, verður einnig að gera ráð fyrir
því, að vísir að þessum hæfileika búi með öllum mönnum.
Hann bendir á, að allir menn geti lesið margs konar óraun-
hæfar töframyndir út úr skýjafari himins, hugarflugið
umskapi á marga lund það, sem maðurinn raunverulega
sér, og bindi úr þessum brotum heildarmynd, sem raun-
verulega er ekki til.
Til þess að finna öruggari grundvöll þessari tilgátu,
gerði Szmurlo margar tilraunir með hóp af fólki, bæði
fólki, sem hafði lært að teikna og öðru, sem ekki hafði
lært það. Hann lagði fyrir þetta fólk arkir af trjáviðar-
pappír með margs konar æðum og línum, og fyrir aðra
lagði hann blöð með margs konar óljósum blettum, og
því næst bað hann fólkið að horfa fast á blöðin og teikna
síðan á blöðin þær myndir, sem það sæi. Því nær ævin-
lega dró fólkið, sem tilraunirnar voru gerðar með, upp
myndir af ýmsu, blómum, andlitum o. s. frv., og varð
fólkið sjálft undrandi, þegar það hafði lokið við mynd-
irnar.
Með allt þetta fólk gerði Szmurlo einu sinni eina og
sömu tilraunina: Hann lagði fyrir það dökkgráa pappírs-
örk, sem á voru dregnar því nær ósýnilegar skýjamyndir.
Þá var það beðið að teikna á annað blað þá mynd, er
það sæi. Þessa tilraun gerði hann á tveim árum með 110
manns á aldrinum 8—76 ára, 42 konur, 68 karla. Meðal
þessa fólks voru 20 listmálarar, 17 verkfræðingar, 3 miðl-
ar og 3 geðsjúklingar. Aðeins fjórir þeirra, sem lært
höfðu að teikna, sáu alls engar myndir. Fáeinir drógu
upp því nær nákvæmlega sömu mynd, hinir allir drógu
upp margvíslegar og innbyrðis ólíkar myndii', hversdags-
legar eða furðulegar. Það kom í ljós, að yfirleitt sáu þeir,