Morgunn - 01.12.1960, Blaðsíða 77

MORGUNN
155
dómsins og fá ekki aðgang að heilagri kvöldmáltíð, vegna
þess að þau læra ekki fræðin nema að nafninu til, og án
þess að skilja nokkuð í þeim. Þar sem enginn ber um-
hyggju fyrir þessum börnum, þegar þau vaxa upp, og
þau læra ekki neina iðn eða komast í vist, verða þau þjóf-
ar, morðingjar, flækingjar og skækjur, og deyja að lokum
í eymd eða prýða gálgana“.
Bendir hertogafrúin á, hve mikil ábyrgð hvíli á yfir-
völdunum, gagnvart guði og mönnum, og sé það skylda
þeirra að sjá um að breyta þessu ástandi til batnaðar.
Hún segir svo: „Þar sem vér höfum fengið áreiðanlegar
fréttir um að skólastjórar bæjarins innriti aðeins börn,
sem geti greitt vikupeningana, en taki alls ekki á móti
börnum fátæklinganna, verður bæjarráð að sjá um að
skólapeningarnir fyrir þessi veslings börn verði greiddir
úr fátækrasjóði, og að strangt eftirlit verði haft með því,
að foreldrarnir láti börnin sækja skólann reglulega, og
banni þeim að betla“.
Hertogafrúin stofnaði einnig hið fyrsta biblíufélag, sem
nokkrar sögur fara af. Árið 1619 gaf hún út svohljóðandi
tilskipun: „Til eftirbreytni fyrir hina æruverðugu sókn-
arpresta í furstadæminu Brieg kunngjörist hérmeð, að
okkar hjartkæra frú og landsmóðir, hin hávelborna her-
togafrú Dorothea Sibylla, hefur bundizt samtökum við
nokkrar konur um að hefja fjársöfnun 4 sinnum á ári, til
þess að kaupa Heilaga ritningu, sem verður síðan útbýtt
meðal þeirra fátæklinga í landinu, sem ekki hafa ráð á
að eignast svo ómetanlegan dýrgrip“.
Með því að útbreiða biblíuna vonaði hertogafrúin að
hægt væri að vinna á móti þeirri ógæfu, sem margar
gamlar konur, einmana eða krypplingar, urðu fyrir,
nefnilega galdraofsóknunum. Á 17. öldinni voru fjölda
margar ungar og gamlar konur ásakaðar fyrir galdra,
pyntaðar og jafnvel dregnar á bálið. Sumar vegna þess,
að þær voru augnveikar, höfðu áberandi móðurmerki eða
framstandandi tönn; aðrar vegna þess, að fegurð þeirra