Morgunn - 01.12.1967, Blaðsíða 7

MORGUNN
85
Á þessu öllu hefur orðið gjörbreyting á síðustu áratugum.
Flest allt á heimilunum er útlent, búið til einhvers staðar
úti í heimi af einhverjum höndum og vélum, sem maður
veit engin skil á. Og þetta á ekki aðeins við um húsgögn,
áhöld og tæki, heldur einnig um fatnaðinn og matvælin að
miklu leyti. Flest er þetta gert af einhverju fólki, erlendu
eða innlendu, sem maður veit engin skil á og aldrei hefur séð.
Ég held, að ekki geti hjá því farið, að þetta hljóti að hafa
veruleg áhrif á hugsunarhátt og allt viðhorf hinnar ungu
kynslóðar til lífsins, og miklu meiri en við gerum okkur grein
fyrir og hugsum um. Okkur getur ekki þótt vænt um hlut-
ina á sama hátt og áður. Verzlunarsjónarmiðið er að verða
meira og meira ráðandi. Allt er að verða falt, ef fé er í boði.
Gildi hlutanna verður í vaxandi mæli verzlunarverðmæti.
Samband okkar við hlutina er orðið losaralegra og kaldara.
Sumir þrá það helzt og fremst að eignast peninga til þess
að kaupa alveg nýja búslóð, sem talin er það augnablikið
vera meira í tízku og fínni. Bóndinn hikar ekki við að losa
sig við jörðina og búið, ef hann heldur að sér bjóðist meiri
þægindi og hærra kaup í bæjunum. Og svona mætti lengi
telja.
Ég er ekki að áfellast fólkið fyrir þetta beinlínis. Þetta er
hinn sterki straumur tímans, og það er ekki nema von, að
hann hrífi ýmsa með sér. Það er heldur ekki hægt að loka
augunum fyrir því, að umskiptin eða öllu heldur endaskiptin
í þjóðlífinu á síðustu áratugum, hafa á marga lund verið
framfarir til stórra bóta. Það hefur mikið áunnizt, en einnig
margt tapazt. Og þá reikninga er erfitt að gera upp, svo rétt
sé eða sanngjarnt að öllu leyti, enda skal það ekki reynt hér.
En það, sem ég vildi einkum vekja athygli á hér, er þetta,
að við megum ekki gleyma því í allri verzlunarvímunni og
kapphlaupinu um peninga og stundarhagnað, að til eru þau
verðmæti, sem hvorki geta né mega ganga kaupum og söl-
um, og ekki eru háð framboði og eftirspurn, sem er eitt í
dag og annað á morgun. Og ég leyfi mér að fullyrða, að í
þeim flokki eru öll dýrustu verðmæti lífsins, og þau, sem