Morgunn - 01.12.1967, Blaðsíða 23

MORGUNN
101
einu nafni. Um upphaf þeirra er flest á huldu, en tilgangur
þeirra virðist vera sá, að vera dýrunum til hjálpar og leið-
beiningar í baráttu þeirra fyrir lífinu og til viðhalds kyn-
stofninum. Á þessu byggist atferli flugunnar á rúðunni frem-
ur en á viti hennar, vilja eða hugsun.
Við þekkjum mætavel þá staðreynd, að krían kemur hing-
að alltaf um sama leyti á hverju voru. Ef komu hennar
seinkar um einn dag eða svo, er það vafalítið að kenna and-
byr, sem hún hefur hreppt á leiðinni yfir hafið. Enginn mun
telja sennilegt, að hin reglubundna koma kriunnar stafi af
því, að hún sé svona frámunalega vel að sér í almanakinu,
og ekki hefur hún heldur neinn venjulegan áttavita í vas-
anum til þess að rata eftir hina óralöngu leið. Hér virðist
það vera eðlishvötin, sem bæði knýr hana af stað og vísar
henni veginn.
Sannað er, að sömu farfuglarnir koma á sömu slóðirnar
ár eftir ár og verpa jafnvel á sömu þúfunni. Ekki er líldegt,
að þetta stafi af meðvitaðri átthagaást, né heldur af frábæru
minni í venjulegum skilningi þess orðs, enda þótt örðugt sé
og óvarlegt að fullyrða nokkuð í þeim efnum.
Samt sem áður verður það að teljast mjög vafasamt, að
dýrin skynji tímann á sama hátt og við, eða geti gert sér
meðvitaðan greinarmun á fortíð, nútíð og framtíð, enda þótt
sum þeirra, til dæmis mörg húsdýrin okkar, virðist geyma
minningar um fortíðina, að minnsta kosti að einhverju leyti.
En þrátt fyrir það er ekki líklegt, að þau geti skynjað eða
munað líf sitt sem óslitna heild, og því síður gert sér nein-
ar áætlanir um framtíð sína. Ekki er þó unnt að neita því,
að margt bendir á hugsun og hugsanaályktun hjá sumum
hinna æðri dýrategunda. En sú hugsun er þó vafalaust óljós
og í molum, og ef til vill skyldari því, sem nefnt er hugboð.
Þarfir augnabliksins og eðlislægar hvatir sýnast vera mestu
ráðandi, og því nær öllu, að því er hinar lægri dýrategundir
snertir.
Ef við nú berum breytni mannsins saman við hringsól
flugunnar á gluggarúðunni, er um augljósan og stórfelldan