Fréttablaðið - 17.11.2010, Blaðsíða 42

MARKAÐURINN 17. NÓVEMBER 2010 MIÐVIKUDAGUR8
V I Ð H O R F
Í síðustu viku kviknaði dálítil
umræða um samfélagslega
ábyrga banka í tengslum við
þing Norðurlanda ráðs. Þar voru
þremur litlum og sérhæfðum
bönkum veitt verðlaun fyrir sjálf-
bæra bankastarfsemi. Bankar
villtust dálítið af leið á síðustu
árum og þurfa nú að rétta sig
af. Fjármálaþjónusta fólst upp-
haflega m.a. í því að greiða fyrir
viðskiptum, draga úr áhættu og
óöryggi, og veita stuðning á erf-
iðum tímum. Með þessari nálgun
tókst að byggja upp auðæfi og vel-
ferð í aldanna rás.
Á síðustu árum misstu menn
að stórum hluta sjónar á þess-
ari sýn. Nú þarf fjármálageir-
inn að bindast raunhagkerfinu
aftur og hverfa frá því gervihag-
kerfi sem byggt var upp. Bankar
þurfa að hyggja að upprunalegu
hlutverki sínu sem er að greiða
fyrir viðskiptum í raunhagkerf-
inu og byggja á gegnsæi, áreiðan-
leika og einfaldleika. Fjármála-
fyrirtækin þurfa að ganga lengra
í að sýna samfélagslega ábyrgð
en áður, sýna samfélaginu virð-
ingu og viðfangs efnunum auð-
mýkt. Það er besta leiðin til þess
að endurvinna orðspor heiðar-
leikans í augum viðskiptavina.
Fyrir starfsemi af þessu tagi
var verið að verðlauna norrænu
bankana þrjá.
TRAUST HEFUR EKKI SKAPAST
Hér fóru þrír stórir bankar á
hausinn. Þeir hafa ekki stundað
venjulega starfsemi síðan. Aðrir
bankar voru stofnaðir á grunni
þeirra en samt er umræðan eins
og föllnu bankarnir starfi allir
enn. Ekki hefur tekist að búa til
skil á milli gamla kerfisins og
þess nýja og ekki hefur tekist
að skapa traust á nýju fjármála-
kerfi. Kannanir sýna að einung-
is 3% þjóðarinnar treysta fjár-
málakerfinu, og 6% Fjármála-
eftirlitinu. Til þess að við getum
byggt upp eðlilegt samfélag aftur
skiptir miklu að fólk geti treyst
fjármálakerfinu.
Íslenska bankakerfið lék
marga grátt og allt frá hruninu
hefur verið unnið að því að bæta
þar úr. Flestum hefur þótt ganga
hægt. Margir hafa tilhneigingu
til þess að varpa allri ábyrgð í
þessum efnum á nýju bankana.
Enginn deilir um að gömlu bank-
arnir og stjórnendur þeirra bera
mikla sök, en að benda sífellt á
nýju bankana sem blóraböggla er
ekki mjög uppbyggjandi.
BENT Á BANKA
Undanfarið hefur það einkennt
stjórnmálaumræðu hér á landi
að menn grípa til þess í árangurs-
leysinu að benda á eitthvað annað
til þess að bæta sitt eigið böl.
Yfirleitt er bent á bankana. Það
var t.d. ekki hægt að skilja for-
sætisráðherra öðruvísi í stefnu-
ræðu hennar, en að það væri
fyrst og fremst bönkunum um
að kenna að lítill árangur hefði
náðst í skuldaaðlögun einstakl-
inga. Þegar betur var að gáð höfðu
bankarnir hleypt mun fleirum í
gegn en aðrir og stærstu hindran-
irnar var að finna hjá opinberum
aðilum. Stjórnmálamenn staglast
í sífellu á samskiptum við bank-
ana í sambandi við lausn húsnæð-
islánavanda þegar allir vita að
Íbúðalánasjóður á mikinn meiri-
hluta skuldanna. Einblínt hefur
verið á bankana í sambandi við
uppboðsbeiðnir þegar tölur sýna
að Íbúðalánasjóður og tryggingar-
félög eiga stærri hlut að máli. Það
er auðvelt og vænlegt til vinsælda
að kenna bönkunum sífellt um.
TILTRÚ VERÐUR AÐ SKAPAST
Það skiptir miklu fyrir framtíðar-
uppbyggingu íslensks samfélags
að fólk öðlist tiltrú á fjármála-
kerfið. Sú tiltrú skapast aldrei
ef sífellt er verið að tala bank-
ana niður. Neikvætt umtal bitn-
ar reyndar mest á stóru bönkun-
um, kannski vegna þess að for-
verar þeirra eru taldir hafa átt
mesta sök á vandamálum fólks
og fyrirtækja. Að mínu mati eru
nýju bankarnir að ósekju látnir
bera sök forvera sinna og þeir fá
í engu að njóta þeirra breytinga
sem gerðar hafa verið í starfsemi
þeirra og starfsháttum. Þar sem
ég þekki best til, í Landsbankan-
um, hefur t.d. verið skipt alger-
lega um stjórnendur og mikið
starf unnið meðal starfsmanna
við að færa starfshætti og að-
ferðir til betri vegar. Kannski
hefði mátt kynna þessar breyt-
ingar betur eða sýna þær í verki,
en umræðan er samt eins og ekk-
ert hafi gerst. Jafnvel ráðamenn
tala áfram um nýju bankana, sem
þeir eiga að hluta, eins og þar sé
um gömlu bankana að ræða.
SANNGIRNI SÉ GÆTT
Ég held því ekki fram að fjármála-
starfsemi hér á landi sé hafin yfir
gagnrýni eða nýju bankarnir séu
fullkomnir, þeir geta enn bætt sig
að mörgu leyti. Það er hins vegar
mikilvægt að menn gæti sín í um-
ræðunni og að meiri sanngirni sé
gætt ef endurvekja á traust á ís-
lensku fjármálakerfi. Það geng-
ur ekki til lengdar að alltaf megi
böl bæta með því að benda á eitt-
hvað annað. Það er ljóst að a.m.k.
sumir bankanna hafa sýnt vilja til
þess að haga starfsemi sinni með
öðrum hætti, kannski eitthvað í
áttina til norrænu bankanna sem
nefndir voru í upphafi. Það væri
nær að hvetja íslenska banka til
þess að halda áfram á réttri leið
í stað þess að vera sífellt að hall-
mæla þeim fyrir verk sem þeir
bera í reynd enga ábyrgð á.
Um traust og samfélagslega
ábyrga bankastarfsemi
O R Ð Í B E L G
Ari Skúlason
framkvæmda-
stjóri Landsvaka hf.
Í N Æ R M Y N D
Steinþór Pálsson settist í stól
bankastjóra Landsbankans
í sumar eftir að hafa verið
valinn úr hópi 42 umsækj-
enda. Hann er ekki ókunnug-
ur bankageiranum þar sem
hann vann frá 1986 til 2000
hjá Verzlunar bankanum og
síðar Íslandsbanka. Eftir það
starfaði hann hjá líftækni-
fyrirtækinu Urði Verðandi
Skuld í rúmt ár þar til hann
gekk til liðs við Actavis.
Hjá Actavis var hann fram-
kvæmdastjóri á Möltu, í
Bandaríkjunum og síðustu
tvö árin á Íslandi áður en
hann gekk til liðs við Lands-
bankann.
Steinþór fæddist á Reykja-
nesi við Ísafjarðardjúp, þar
sem foreldrar hans sinntu
skólastjórn og kennslu við
héraðsskólann, og þar ólst
hann upp til sex ára aldurs,
þegar fjölskyldan flutti í Mosfellssveit.
Hann lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum
í Hamrahlíð árið 1980, prófi í viðskiptafræði
frá Háskóla Íslands árið 1985 og MBA-námi frá
Edinborgar háskóla árið 1995.
Hann er kvæntur Áslaugu Guðjónsdóttur og
eiga þau tvær dætur.
Áslaug segir Steinþór alltaf hafa unnið mikið,
en reynt að gefa sér tíma fyrir fjölskylduna og
áhugamál sín, sérstaklega
golf. Frítíminn hafi þó verið
af skornum skammti undan-
farið eftir að hann tók við
stjórn Lands bankans. „Hann
er eigin lega búinn að vera að
vinna allan sólarhringinn síð-
ustu fjóra mánuðina,“ segir
hún.
Samstarfs menn Steinþórs
kunna vel að meta stjórnunar-
stíl hans og segir Kristján
Kristjánsson, upplýsingafull-
trúi Landsbankans, að hann
sé sérlega öflugur, en sann-
gjarn stjórnandi.
„Hann er gríðarlegur
vinnuþjarkur, fljótur að
hugsa og óhræddur við að
framkvæma. Svo er mottó
hjá honum að bestu rökin eigi
að ráða för hjá bankanum.
Hann tekur því þess vegna
mjög vel ef menn tefla fram
andstæðum rökum.“
Einn besti vinur Steinþórs er Eyjólfur Jónsson,
en þeir hafa verið vinir allt frá bernsku árum
í Mosfellssveit. Eyjólfur segir að Steinþór sé
ákaflega hress og skemmtilegur. Hann sé harð-
duglegur, samvisku samur og framtakssamur
sem sést vel þegar hann hefur tekið að sér að
skipuleggja uppá komur í vinahópnum. „Þá er
mikið um að vera. Hann skipuleggur göngutúra
og útilegur og þess háttar.“
Steinþór Pálsson bankastjóri
FRÉTTIR VIÐSKIPTI ÍÞRÓTTIR LÍFIÐ UMRÆÐAN
MEIRI FRÓÐLEIKUR
Meiri Vísir.