Fréttablaðið - 30.11.2010, Blaðsíða 14

14 30. nóvember 2010 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Forseti Íslands lýsti því yfir á dögunum að hann íhugaði að setja Icesave-málið
aftur í þjóðaratkvæði. Hann dró ummæli
sín ekki til baka í yfirlýsingu frá forseta-
skrifstofunni sama dag eins og
hann hefði getað gert en vildi
greinilega ekki gera.
Þar með hefur hann í raun
afnumið þingræðið í þessu máli –
og hann getur það í fleiri málum.
Nú er vitað að niðurskurður í
heilbrigðismálum úti á landi
er afar óvinsælt mál þar. Verð-
ur fjárlagafrumvarpið sent til
þjóðaratkvæðis?
Rökrétt afleiðing af þessari
afstöðu forsetans væri sú að fram-
vegis byrjaði Alþingi á því að
spyrja forsetann áður en mál væri
til meðferðar á Alþingi hvort líklegt
væri að forsetinn myndi fallast á málið eða
ekki. Alþingi hefur málskotsrétt til forset-
ans. Hvernig ætlar Alþingi að höggva á
þennan hnút?
Forsetinn getur tekið sér þetta vald gagn-
vart Alþingi af því að Alþingi er svo óvin-
sælt – meðal annars fyrir málflutning þing-
mannanna sjálfra – að enginn mun taka upp
hanskann fyrir Alþingi. Ólafur mun því
halda áfram; hann verður eins og Pútín og
Medvedjeff í einum og sama manninum.
Forsetinn getur líka komist upp með þetta
vegna þess að það er ekki bannað í stjórnar-
skránni, engin skýr lög hafa verið sett um
forsetaembættið. Þau þarf að
setja og það er vel hægt að setja
lög um forsetaembættið á grund-
velli stjórnarskrárinnar eins og
hún er.
Þetta er ekki skrifað hér í
hálfkæringi og enn síður í gríni.
Hér er komið að kjarna lýðræðis-
ins, þingræðinu: Viljum við þing-
ræði eða viljum við eitthvað allt
annað?
Sú stjórnskipun sem Ólafur
Ragnar hefur skapað hefur ekk-
ert nafn því hvergi á jörðinni er
þingið svo lítilsiglt að það þurfi
að biðja um leyfi hjá þjóðhöfðingj-
anum til þess að fá að samþykkja mál. Unir
Alþingi þessu eða er það kannski orðið alger
drusla?
Ólafur Ragnar hefur setið í 16 ár, fjögur
kjörtímabil. Hann gengst upp í því að setja
söguleg met. Hann mun bjóða sig fram
til fimmta kjörtímabilsins og hann hefur
fundið pottþétta aðferð til að tryggja
sér kosningu: Hann setur erfið mál í
þjóðaratkvæði.
Alþingi fær málskotsrétt til forseta
Forsetinn
Svavar
Gestsson
fyrrv. formaður
Alþýðu-
bandalagsins
Hann verður
eins og Pútín
og Medve-
djeff í einum
og sama
manninum
SYNGDU MEÐ
ÞÍNU NEFI!
www.rauttnef.is
Söfnunar- og skem
mtiþáttur
3. desember á Stöð
2
Ekki í fyrsta sinn
Margir bíða í ofvæni eftir því að
Kristinn Hrafnsson og félagar á
Wikileaks birti hundruð skjala sem
lekið var úr bandaríska sendiráð-
inu á Íslandi. Meðal þeirra hlýtur
að vera Össur Skarphéðinsson
utanríkisráðherra, sem sagði í
gær að líklega innihéldu gögnin
einhliða mat bandarískra
erindreka á persónum
úr íslenskum stjórn-
málum. Þetta er ekki
í fyrsta skipti sem slík
gögn leka úr bandaríska
sendiráðinu hérlendis.
Í mars láku á netið
slíkar svipmyndir af Össuri, Jóhönnu
Sigurðardóttur og Albert Jónssyni
sendiherra.
Erfiður vinur
Í þeim gögnum var Össuri lýst
sem miklum vini Bandaríkj-
anna, þótt hann ætti það til
að vera bráðlátur og tæki oft
dramatíska og tilþrifa-
mikla afstöðu
gegn stefnu
Bandaríkjanna
– til dæmis í
málefnum
Mið-Austur-
landa.
Orða vant
Össur var ekki ánægður með lekann
í mars. Hann sagði hann grafalvar-
legan, með ólíkindum og algjörlega
óviðunandi. Samt sagðist hann
tæpast eiga orð til að lýsa
vanþóknun sinni. Þá var um
örfá skjöl að ræða, sem sneru
að fáum íslenskum stjórnmála-
mönnum – þótt hann
væri sjálfur þeirra á
meðal. Nú eru skjölin
sem áður segir mörg
hundruð. Hversu
reiður ætli Össur verði
þegar hann les þau
öll? stigur@frettabladid.isN
úllsýn í umferðarmálum gengur út á að ekki eigi að
sætta sig við dauðaslys í umferðinni og allt skuli gert
til að koma í veg fyrir að þau eigi sér stað. Þessa sýn
kynnti Claes Tingvall, yfirmaður umferðaröryggis-
deildar Trafikverket í Svíþjóð, á umferðarþingi í
vikunni sem leið.
Í fyrstu kann núllsýn að virðast algerlega óraunhæf en þegar
að er gáð þá snýst hún aðeins um það að núllstilla viðunandi fórn-
arkostnað í lífi og heilsu vegfar-
enda sem er hreint ekki út í hött.
Hvert líf skiptir nefnilega máli
og verður ekki metið til fjár.
Hverju þarf að breyta til þess
að unnt sé að koma í veg fyrir
slysin og gera þessa sýn raun-
hæfa? Baráttan gegn umferðar-
slysum snýr að tvennu. Annars
vegar umferðarmannvirkjum og hins vegar aksturslagi, þ.e. bæði
þeim reglum sem fara á eftir í umferðinni og umferðarmenning-
unni sem snýr þá að því hversu vel við förum eftir reglunum og
skynsöm og tillitssöm við erum að öðru leyti í umferðinni.
Íslendingar eru í raun býsna langt komnir í baráttunni gegn
dauðaslysunum. Meðalfjöldi dauðaslysa undanfarin ár hefur verið
um 20 en frá árinu 2007 hefur náðst hér markverður árangur í
fækkun dauðsfalla í umferðinni. Þegar sléttur mánuður er eftir
af árinu 2010 eru fórnarlömb umferðarslysa orðin sex talsins sem
er met en engu að síður sex fórnarlömbum of mikið.
Það er dýrt að byggja, breyta og breikka vegi og alltaf má deila
um það hvernig best sé að verja því fé sem fer til uppbyggingar
vegakerfisins. Hingað til hafa byggðasjónarmið iðulega vegið
þyngra en umferðarþungi. Þannig eru fjölfarnir hlutar af þjóð-
vegi 1 hér á suðvesturhorninu aðeins með eina akrein í hvora átt.
Claes Tingvall benti á það í viðtali við Fréttablaðið um helgina að
hæfilegur hámarkshraði á slíkum vegi er 50 til 60 kílómetrar á
klukkustund. Er ekki kominn tími til að við horfumst í augu við
þetta? Það verður að aðlaga hraðann að því mannvirki sem veg-
urinn er og umferðarþunganum. Enginn er óskeikull, ekki heldur
reyndustu og flinkustu bílstjórar. Þess vegna verður alltaf að gera
ráð fyrir mannlegum mistökum og þau rúmast illa á 90 kílómetra
hraða á vegi með eina akrein í hvora átt og þéttri umferð á móti.
Ljóst er að vegabætur verða ekki hraðar á næstu árum. Því þarf
að taka afstöðu til hámarkshraða á hverjum stað. Vera kann að
forsvaranlegt sé að hann sé 90 kílómetrar á klukkustund þar sem
ein akrein er í hvora átt á vegum þar sem umferð er ekki mjög
þétt, en jafnljóst að hægja ber á umferðinni á slíkum vegum þar
sem umferðarþungi er mikill.
Þetta eru hinir ytri rammar. Hinir innri eru þó ekki minna um
verðir. Þeir snúast um að hver og einn ökumaður líti í eigin barm
og taki ábyrga afstöðu fyrir sig og um leið aðra vegfarendur; horf-
ist í augu við að enginn er óskeikull og að alltaf verður að haga
akstri miðað við aðstæður. Akstur má aldrei vera á þann veg að
ekkert megi út af bregða án þess að illa fari. Það verður alltaf að
gera ráð fyrir mistökunum.
Dauðaslys í umferðinni eru aldrei ásættanleg.
Gera verður ráð
fyrir mistökum
SKOÐUN
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is