Fréttablaðið - 22.02.2011, Blaðsíða 14

14 22. febrúar 2011 ÞRIÐJUDAGUR
Að undanförnu hafa þingmenn og ráðherra sakað sveitar-
stjórnarmenn í Flóahreppi um
mútur í samningum sveitarfélags-
ins við Landsvirkjun. Marga fjar-
stæðuna hef ég heyrt úr sölum
Alþingis en þessi slær flest met.
Nú er það svo að fólk er kosið í
sveitarstjórn til að gæta hags-
muna sveitarfélagsins og íbúa
þess, jafnt í samningsgerð við
Landsvirkjun og hverj-
um þeim störfum sem
vinna þarf fyrir sveitar-
félagið hverju sinni. Mér
vitanlega hefur enginn
sveitarstjórnarmaður í
Flóahreppi persónuleg-
an hag af því að virkjað
verði við Urriðafoss. Og
hverjar eru svo múturn-
ar sem upp hafa verið
taldar, t.d. vatnsveitan?
Aðstæður eru þannig
að áhrifasvæði virkjun-
arinnar nær að vatns-
verndarsvæði sveitar-
félagsins. Ef illa tækist
til á virkjunartímaum
eða síðar yrði Lands-
virkjun án efa skaða-
bótaskyld fyrir því tjóni
og er því með aðkomu að
vatnsveitu Flóahrepps
fyrst og fremst að tryggja eigin
hagsmuni og orðspor. Samningar
um þetta eru eðlilegir þegar hafðir
eru í huga almannahagsmunir íbúa
og eðlileg varúðarregla.
Lagfæring vega hefur verið
nefnd sem mútur til handa Flóa-
hreppi. Um er að ræða þjóðveg
sem liggur þvert um sveitina og
hefur lengi verið lélegur en er
engu að síður þjóðvegur og sem
slíkur á vegaáætlun með viðhald
og endurbætur er tímar líða fram.
Ef nú Landsvirkjun tekur sig til og
fær að flýta uppbyggingu vegar-
ins á sinn kostnað eru það líklegast
raforkukaupendur Landsvirkjun-
ar sem borga fyrir það, það kemur
væntanlega til með að spara ríkis-
sjóði útgjöld. Eru þetta þá mútur
til ríkissjóðs?
Er það þá með samþykki fjár-
málaráðherra?
Þar sem Flóahreppur hefur
aldrei haft neitt með viðhald á
þessum vegi að gera er ljóst að
fjárhagslegur ávinningur sveitar-
félagsins af uppbyggingu vegarins
yrði enginn.
Hvað varðar aðkomu Lands-
virkjunar að kostnaði við gerð
skipulags í sveitarfélaginu hefur
Hæstiréttur fellt sinn dóm og
ekki þýðir að deila við dómar-
ann, hvorki fyrir umhverfisráð-
herra né aðra. Öllum má vera
ljóst að þetta er áfellisdómur yfir
starfsaðferðum ráðherrans.
Svo virðist að Hæstiréttur kom-
ist að þeirri niðurstöðu að ekki sé
óeðlilegt að framkvæmdaaðilar
kosti að einhverju leyti gerð skipu-
lags eða skipulagsbreytinga sem
gera þarf vegna fyrir-
hugaðra framkvæmda
þeirra. Full þörf er á
þessu vegna þess að
flest sveitarfélög hafa
ekki úr miklum fjár-
munum að spila til ann-
ars en lögbundinnar
starfsemi, og ekki hægt
að ætlast til að þau kosti
dýra skipulagsvinnu
fyrir utanaðkomandi
fyrirtæki af almannafé
sveitarfélagsins.
Og einkum þegar
aðstæður eru til dæmis
með þeim hætti að þrátt
fyrir mikla og dýra
skipulagsvinnu fá þau
engar tekjur af starf-
semi viðkomandi fyrir-
tækis.
Urriðafossvirkjun
er skýrt dæmi um slíkt þar sem
skatttekjur lenda allar austan
Þjórsár en rask og kostnaður ekk-
ert síður vestanmegin. Um sann-
girni slíkra laga mætti hafa mörg
orð. En ég hirði ekki um að tína
fleira til, allt sem nefnt hefur
verið sem mútur er einfaldlega
samfélagslegar umbætur og upp-
bygging innviða samfélagsins
hér í Flóahreppi. Sumt mun spara
ríkissjóði útgjöld, t.d. lagfæring
vega. Ég tel að sveitarstjórnar-
fólk í Flóahreppi hafi með samn-
ingum sem gerðir hafa verið við
Landsvirkjun sýnt samfélagslega
ábyrgð og hófsemi og borið þjóðar-
hag fyrir brjósti.
Ég krefst þess af alþingismönn-
um og þeim er um þessi mál fjalla
að þeir geri það af heiðarleika og
sanngirni og sleppi öllum tilhæfu-
lausum ásökunum um mútur og
annað álíka.
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til að senda línu og leggja orð í belg um
málefni líðandi stundar. Greinar og bréf skulu vera stutt og gagnorð. Tekið er á
móti efni á netfanginu greinar@frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar sem finna
má nánari leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í Fréttablaðinu eða
Vísi eða í báðum miðlunum að hluta eða í heild. Áskilinn er réttur til leiðréttinga
og til að stytta efni.
Mér vitan-
lega hefur
engin sveitar-
stjórnar-
maður í
Flóahreppi
persónulegan
hag af því að
virkjað verði
við Urriða-
foss.
Drög að frumvarpi til laga um breytingar á náttúruverndar-
lögum hafa valdið uppnámi meðal
talsmanna skógræktar. Þeir hafa
skorað á skógræktarfólk að mót-
mæla meintri aðför að ræktunar-
frelsi og telja að boðaðar breyt-
ingar á lögunum, nái þær fram að
ganga, muni íþyngja framkvæmd
alls skógræktarstarfs í landinu og
skaða það til frambúðar.
Þótt ég sé efins um að þetta sé
rétt mat hjá talsmönnunum þá vildi
ég óska að svo væri. Það er ekki
vegna þess að ég sé á móti trjá-
og skógrækt heldur vegna þess
að skógræktarstarf Íslendinga er
löngu gengið út í öfgar. Kappið er
svo mikið og forsjárlítið að stefnir
í umhverfisslys af sambærilegri
stærðargráðu og jarðvegseyðing-
in var áður fyrr. Í skógræktinni
ægir saman ósamstæðum mark-
miðum, tegundum og aðferðum í
einum allsherjar hrærigraut sem
kallaður er „blandskógur“ og á sér
enga fyrirmynd í gervöllu ræktun-
arstarfi jarðarbúa.
Í blandskógum landsins vaxa
saman íslensk ilmbjörk, sitka-
greni, ösp og stafafura frá Alaska,
síberískt lerki, blágreni frá norð-
vesturhluta Bandaríkjanna, berg-
fura frá Pýreneafjöllunum og
rauðgreni frá Noregi svo eitthvað
sé nefnt. Þótt birki sé upphaf-
lega drjúgur hluti af þessu hana-
stéli skógræktarinnar lætur það
í minni pokann eftir nokkra ára-
tugi þegar hinar stórvöxnu teg-
undir vaxa því yfir höfuð. Eftir
situr meira eða minna sígrænn
skógur, mjög víða afkáralegur, til-
gangslaus og utanveltu í íslenskum
úthaga og landslagi.
Hundruðum milljóna af ríkisfé
er varið til að breyta ásýnd og
náttúru landsins á þennan hátt. Á
krepputímum fara yfir 700 millj-
ónir af ríkisfé í þetta sérkennilega
verkefni. Af hverju er ekki frekar
reynt að liðka fyrir friðun lands
svo að birkiskógurinn vaxi aftur,
algerlega hjálparlaust, eins og
hann er að gera hvar sem land fær
að vera í friði fyrir búfé í nokkur
ár? Á Skeiðarársandi er að vaxa
upp fleiri hundruð hektara skógur
af fræi sem fokið hefur úr Skafta-
fellsheiðinni. Sá skógur kostar
okkur skattborgara ekki krónu,
hann er náttúrulegur, fellur að
landinu og er unun á að horfa.
Svona getum við leyft birkiskóg-
inum að endurnýja sjálfan sig um
allt land. Þannig getum við spar-
að nokkur hundruð milljónir, end-
urheimt forn landgæði og stuðlað
að náttúruvernd. Það er líka hægt
að nota milljónirnar til að styrkja
félög og landeigendur sem vilja
koma upp birkilundum til að flýta
þessari sjálfgræðslu, höggva niður
barrtré í úthaga þar sem þau eru
lýti í landslagi eða moka ofan í
framræsluskurði sem víða eru til
óþurftar.
Þeir sem áhuga hafa á ræktun
stórviða sér til skemmtunar eða
nytja eftir hundrað til tvö hundr-
uð ár geta gert það áfram fyrir
eigin kostnað á afmörkuðum
ræktarlöndum sem skipulögð eru
til slíkra hluta. Ég er varla einn
um að finnast það algerleg galin
langtímafjárfesting hjá þjóð að
umturna náttúru eigin lands fyrir
mögulegan arð af timbursölu eftir
hundrað ár.
Hvaða leyfi höfum við til að
umbylta náttúrunni sem þjóðinni
var gefin í vöggugjöf og spjarar sig
afar vel þegar ofbeit léttir loksins
og loftslag hlýnar eftir kuldaskeið
litlu ísaldar? Hvaða umboð hafa
talsmenn skógræktar til að hvetja
til uppreisnar gegn ofur eðlileg-
um leikreglum svo náttúran bíði
ekki stórtjón af ræktunargleðinni?
Væri ekki nær að hvetja skógrækt-
arfólk til að vinna með umhverfis-
yfirvöldum og náttúrunni í því að
endurheimta birkiskóginn forna
og önnur gróðurlendi sem tapast
hafa? Þá yrðum við samherjar, ég
og talsmennirnir.
Bráðnauðsynlegar breytingar á náttúruverndarlögum
Náttúruvernd
Snorri Baldursson
líffræðingur og
áhugamaður um ný
náttúruverndarlög
Ólafur Gíslason skrifar í Frétta-blaðið þann 25. janúar að ég
hafi borið alvarlegar ásakanir á
hendur Guðrúnu Kristjánsdótt-
ur myndlistarkonu og sýningar-
stjóra í Hallgrímskirkju. Þessar
ásakanir les Ólafur út úr pistli
sem ég flutti í þættinum Víðsjá á
RÚV þann 12. janúar. Þar fjallaði
ég um myndlistargjörning þar sem
komið var inn á mál tveggja sýn-
inga sem hætt var við að setja upp
í Listasafni Árnesinga og anddyri
Hallgrímskirkju. Fram að svari
Ólafs hafði enginn séð sér fært að
bregðast við opinberum ásökun-
um Hannesar Lárussonar um að
þessar stofnanirnir hefðu ritskoð-
að sýningar hans. Það er alvarlegt
að ásaka aðra um ritskoðun jafnvel
þótt hún sé „aðeins“ á sviði mynd-
listar, en þegar slíkar ásakanir eru
einu sinni komnar á kreik í fjöl-
miðlum er hægt að ætlast til þess
að málinu sé fylgt eftir.
Í pistlinum minntist ég á
þögnina sem ríkt hefur um ásak-
anirnar og vildi með því benda á
að bæði fjölmiðlar og myndlistar-
heimurinn virtust ófær um að taka
þær til málefnalegrar umfjöllun-
ar. Það virðist litið svo á að hvorki
söfnuðurinn í Hallgrímskirkju
né íbúar Árnessýslu eigi rétt á
að skilja hvað gerðist. Íslenskur
myndlistarheimur kvartar gjarn-
an undan áhugaleysi almennings,
en spyr ekki hvernig almenning-
ur á að fá áhuga á einhverju sem
er honum lokað. Ólafur Gíslason
hefur með grein sinni varpað ljósi
á að í Hallgrímskirkju hafi komið
upp samstarfsörðugleikar þar
sem skoðanir myndlistarmanns-
ins og skipuleggjanda sýningar-
innar fóru ekki saman. Samstarfs-
örðugleikar geta alltaf komið upp
og fyrir þeim geta legið margvís-
legar ástæður. Í þessu tilfelli eru
myndlistarmenn minntir á að þeir
eru ekki eyland í sínum störfum.
Þeir þurfa að vinna innan ramma
stofnana sem sýna verk þeirra og
í samstarfi við sýningarstjóra og
forstöðumenn. Vilji listamaður-
inn ögra stofnuninni þarf hann
að vinna hana á sitt band. Takist
það ekki er stofnuninni í lófa lagið
að koma í veg fyrir að hann fái að
sýna.
Í lokaorðum pistilsins á RÚV
segir að aflýsing áðurnefndra
sýninga varpi ljósi á þá staðreynd
að menningarstofnanir þoli ekki
að hvað sem er sé sagt í þeirra
nafni. Hér er fast að orði kveð-
ið en Ólafur staðfestir þetta. Ég
tel að við hljótum að geta horfst í
augu við að samfélag hvers tíma
á sér mörk sem eftir á að hyggja
geta virst óskiljanleg, en eru engu
að síður til staðar. Þessi mörk
eru ekki algild og fara eftir sam-
henginu en í tilfelli umræddra
sýninga ákváðu forstöðumaður
Listasafns Árnesinga og sýning-
arstjórinn í Hallgrímskirkju að
virða ákveðin siðferðileg mörk
og taka um leið fagurfræðilega
afstöðu. Það er erfitt að tala um
það sem maður hefur ekki séð
en kjarni málsins í grein Ólafs
er sá að Hannes neitaði að taka
mörkin til greina. Hann reynd-
ist hvorki sveigjanlegur né fær
um að standa fyrir máli sínu með
nægilega sannfærandi hætti til að
þeir sem báru endanlega ábyrgð
væru tilbúnir til að standa með
honum. Af þessum sökum verður
umræðan persónuleg og ómögu-
legt að ræða kjarna málsins, sem
er sá að menningarstofnanir hafa
sín mörk.
Mörk menningarstofnana
Myndlist
Margrét Elísabet
Ólafsdóttir
myndlistargagnrýnandi
Stóra mútumálið
í Flóahreppi
Skipulagsmál
Helgi
Sigurðsson
bóndi í Súluholti í
Flóahreppi
Tilboð óskast í rekstur Hótel Hlíðar / Króks sem liggur í skjóli Hellisheiðar
í Ölfusinu skammt frá ótal náttúruperlum, golfvöllum, reiðhöllum og
fleiri afþreyingarmöguleikum.
Hótelið er fullbúið sem 3ja stjörnu hótel og leigist í því ástandi.
Húsið verður til sýnis miðvikudaginn 23. febrúar n.k.
og er tilboðsfrestur til 28. febrúar.
Eigendur áskilja sér rétt til að velja hvaða tilboð sem er eða hafna þeim öllum.
Til leigu rekstur á Hótel Hlíð, Ölfusi
Frekari upplýsingar gefur Sigrún Þorgrímsdóttir í síma 575 4059
eða í sigrunbt@byr.is