Alþýðublaðið - 31.08.1923, Qupperneq 1

Gefið út; af Alþýðnflokknam
»923
Fostudagini! 31. ágúst.
198. tölublað.
Flokkaskifting.
(NI.)
íslenzk jafnaðarstefna er ung
og hefir að mörgu leyti átt erfitt
uppdráttar. Iiún • barst hingað,
meðan við lágum í deilum við
Dani; og þjóðin var illa undir
það búin að skilj-i hana og veita
henni móttöku. Margir voru von-
litlir um, að húa festi rætur nema
í stærstu kauptúnum landsins.
En hér er aðallega bændaveldi,
bæði vegna þess, hve tnargir
þeir eru, en einkum vegna þess,
hve kjördæmáskipuoiu er rang-
lát. Það varð að vinna þá til
fylgis við stefnuna.
Það er reynsla aunara þjóða,
að bændur skilja bezt annan
þátt þjóðnýtingarinnar, sam-
vinnuna, enda á hún aðallega
við atvinnuveg þeirra. Grelðtær-
asta leiðin var því að gera þá
að samvinnumönnum, byggja á
þeim grundveili, sem Dgður
hífði verið með kaupfélögunum.
í>að ráð var þess vegna upp
tekið að stofna Framsóknar-
flokkinn, og vaídist aðallega til
þess einn af þáveraudi forvígis-
mönnum jafnaðarmanna í Reykja-
vík, Jónas Jónsson frá Hriflu.
Nú eru jafnaðarmenn sammála
auðvaldssinnum um það, -að
jafnaðarstefnan sé tögur hugsjón.
en að hún sé því miður ekki
framkvæmanleg nema með bættri
hugsun, það er að segja, að
meiri hluti þjóðarinnar verði
jafnaðarmenn, Þeir tara þess
vegna ekki í neina Iaunbofa með
kenningar sfnar og kröfur. Þair
vilja ekki tá menn til íylgis við
sig með (ölskum forsendUm, Þeir
þurfa þess ekki. Þaim er enginn
akkur í að leyna því, að sam-
vinnan er engin sérstök stefna,
heldur að eins þáttur af jafnað-
arstefnunni,' enda eru samvinnu-
menn í öðrum löndum ekki sér-
stakur stjórnmálaflokkur.
En slík hreinskilni átti ekki
við skaplyndi þeirra, sem tóku
að sér forustu Framsóknarflokks-
ins. Þeir þorðu ekki að ganga
í berhögg við það íhald og
þröngsýni, sem ranglega er eign-
að íslenzkum bændum.
Hér við bættist, að inn f flokk-
inn var rookað moði, — eftir-
stöðvum frá fyrri árum, mönnum,
sem voru orðnir á eftir tfman-
um, mönnum, sem hvorki höfðu
stefnu né áhugamál, heldur
stunduðu stjórnmál eins og aðrir
stunda sjóróðra og hrossakaup.
Slíkir menn geta aldrci mynd-
að heiibrigðan stjórnmálaflokk,
geta aldrei sameinaEt um ákveðna
stefnu. geta aidrei orðið annað
en klíka, sem keppir um völd.
Enda hefir það orðið svo. Með-
alið hefir orðið að marki og
markið að meðali. Hlutverkið
var að gera bændur að sam-
vinnumönnum, jatnaðarmönnum.
Það hefir tekist betur en boðað
var, og það er að þakka þeirri
stefnu, sem »flokkminn< fékk að
láni hjá jafnaðarmönnum. En þó
að hlutverki flokksins sé iokið,
þá er eftir klíkan. sem keppir
um völd. Hún reynir að nota
samvinnuhreyfinguná sem þrep
í valdastiganum. Fyrir kosningar
fær hún að láni einstaka atriði
úr stefnuskrá jafnaðarmanna til
þess að sýnast ekki alveg eins
andlega voluð og >Morgunb!aðs-
liðiðf. Ef hún vildi umbætur í
raun og veru, ætti hún aðallega
að styðja jafnaðarmenn til kosn-
inga, en hún sýnir þeim fullan
fjandsbap, sem eðliiegt er, því
stefna þeirra eru öflugustu and-
mælin gegn öllum klfkum, sem
hafa velferðarmál þjóðarinnar áð
valdaglingri.
Framsóknarflokkurinn hefir gert
dálítið gagn, þó hann geri það
ekki lengur. Við þökkum hon-
um kæriega fyrir það, sem hann
hefir fyrir okkur gert. Við ætl-
um sjálfir að gera það, sem eftir
Kvenhatarinn er nú seldur í
Tjarnargötu 5 og Bókaverzlun
ísafoldar.
er. Vonandi, að hann fái hæjt
og rólegt Bndlát á næsta kjör-
tímabili!
Hér er ekki rúm til að fara
nánara út í afstöðu þessaraflokka.
Aðalatriðið er þetta: þeir eiga
ekki samleið. Jafnaðarstefnan er
aðalbrautin. Framsóknarflokk-
urinn hefir aldrei verið annað en
afleggjari. —
Andstæðingar jafmðarmanna
eru auðvaldssinuar. Þetr hata
orðið að horfa upp á það öðru
hvoru, að >Tímaklíkan< hefir
setlð að kjötpottum landsins,
Það hefir þeim sviðið. Þeir eru
yfirleitt ekki gáfaðir, en þó hefir
þeim ioksins skilist, að þeir þyrftu
lika að útvega sér afleggjara.
Samkvæmt stefnu sinni gt ta
þeir ekki náð í nema iéiegasta
hluta bænda. Sá, sem veitlr því
verki forstöðu, verður þess vegna
að fulinægja öilum aðaigöllum
þeirra. Hann verður að hafa
verið hetðarstytta til þess að
fullnægja lítilmenskunni, verður
að vera þröngsýnn og aítur-
haldssamur, verður bæði í senn
að vera smásálarlegur og bruðl-
unarsamur, að spara eyrinn, en
kasta krónunni. Einn maður
öðrum fremur upp'yllir öll þessi
skilyrði. Það er Magnús Guð-
mundsson fyrrverandi tjármála-
ráðherra. Hann’ stofnaði >Vörð<.
Hann gerðist hliðstæða Jónasar
Jónssonar í íslenzkum stjórn-
málum.
Þetta er flokkaskiftingin i
Sðaldráttum. Stetnurnar eru tvær,
flokkarnir tveir, jafnaðarmenn og
hinir. >Vörður< og >Tíminn< eru
ekkert annað en afleggjarar, og
Tfminn er orðinn óþarfur og
einskis nýtur afleggjari. Jafnað-
armenn þurfa ekki lengur á
honum aðhalda. Þeir sigra samt.
Z.