19. júní - 19.06.1969, Page 20

einmitt séð það, einkum á því að vinna í hópi
karlmanna, hvað þeir eru oft „undir tufflinum“
eins og það hét í gamla daga eða „fjarstýrðir úr
eldhúsunum“ eins og segja mætti nú „á þessum
geimferðatímum“ eins og stjórnmálamennirnir
segja. Þeir eru margir sprækir og nota stór orð,
þegar þeir halda sig óhulta, en um leið og síminn
hringir að heiman, er eins og kippt sé í snúru, —
eins og þeir séu sprellikarlar og snúran liggi alla
leið heim í eldhús.
Nú finnst kannski einhverjum sem ég sé orðin
stórorð, enda er ég að gera að gamni mínu — öðr-
um þræði. „En konur verða frægar af mönnum
sínum“ eins og sagði í Timanum í vetur og Morg-
unblaðið sagði í fyrirsögn: „Audrey krækir sér í
prófessor“ eða eitthvað á þá leið. — Það er á
margra vitorði, að þetta er leiðin. Ungi drengur-
inn minn, sem liggur saklaus í vöggu sinni, veit
ekki, á hverju hann á von. Hann veit ekki, að
ef áfram heldur sem hingað til, verður innan tíðar
farið að gera þá kröfu til hans, að hann gráti ekki,
þótt hann meiði sig, að hann standi sig vel í skól-
unum, að hann komi sér áfram í lífinu, hvað sem
það kostar með hnúum og hnefum, ekki bara sín
vegna, heldur líka vegna konunnar, sem ætlar að
sóla sig í hans bjarma, verða kannski prófessorsfrú
eða læknisfrú eða eitthvað því um líkt. Til þess
að hún verði sem sagt „fín frú“ í gegnum hann,
en ekki fyrir sína eigin verðleika. Hann „á að sjá
fyrir henni“ og einmitt þetta „að sjá fyrir“ er dá-
lítið skemmtilegt orðatiltæki. Hver vill ekki láta
sjá fyrir sér? Hver þiggur ekki öryrkjabætur, fjöl-
skyldubætur, uppbætur, — hverjum þykir ekki
gaman að sjá aðra vinna? Það er ekki undarlegt,
þótt margar konur hiki við að óska eftir jafnrétt-
indum, ef þau skyldu ræna þær forréttindunum,
sem þær hafa nú — og sem eru mikil.
í fyrrnefndum sjónvarpsþætti kom það fram
eins og oft áður, hvílíka ofsatrú karlmenn hafa á
dularfullum hæfileikum, sem kvenfólk búi yfir.
— Konumar skapa heimilin, hafa meðfæddan
hæfileika til að ala upp börn, sjóða hafragraut,
stoppa í sokka, og þegar þær eru orðnar of gaml-
ar til að vera flugfreyjur, getur hugur þeirra
naumast staðið til annars en að verða ráðskonur!
Þegar þrettán ára börn eru spurð að því núna,
hvað þau ætli að verða, þegar þau eru orðin stór,
ætlar obbinn af stúlkunum að verða hárgreiðslu-
konur eða flugfreyjur, en drengimir flugmenn eða
læknar. En eru þetta meðfæddar óskir? Hver trú-
ir því? Ég nenni ekki að ræða þetta frekar, —
það liggur svo í augum uppi, hvað uppeldið og
viðteknar skoðanir hljóta hér að vera alls ráðandi.
Nú skulum við þrengja hringinn dálítið. Yið
höfum dreng og stúlku á íslandi í dag. Við ölum
þau upp samkvæmt nýjustu tízku. Stúlkan fer í
skóla eins og drengurinn og kannski heldur hún
áfram námi a. m. k. til stúdentsprófs. Þessi tvö eru
jafningjar. Þau fá svipaðar einkunnir, þau hafa
svipaða drauma. Þau ætla bæði að gifta sig, „þeg-
ar þau eru orðin stór“, — en þau ætla líka að
leggja eitt og annað fyrir sig. Þegar stúdentsprófi
er náð, vandast málið dálítið. Margar raddir heyr-
ast, sem segja við stúlkuna: „Yss, það þýðir ekk-
ert fyrir þig að vera að halda áfram, — þú giftir
þig bara“. — Ef hún nú hlýðnast þessu og sezt í
biðsal hjónabandsins, leiðir það kannski til þess,
að hún giftir sig. En það er eins og vitur kona
sagði á dögunum: „Það er sem betur fer að renna
upp fyrir æ fleiri konum, að það er fremur óarð-
vænlegt og ótryggt lífsstarf að gifta sig.“
Stúlkan eignast barn/börn, en hvað tekur þá
við? Hún hefur kannski vélar, sem þvo þvottinn,
en einangrunin í sementsklefum borgarinnar tek-
ur á taugarnar. Hún verður lúin af lítilli vinnu,
ófullnægð af skorti á samfélagi við fullorðnar
manneskjur, hvorki likamlegir né andlegir kraftar
hermar nýtast. Heimili liðins tíma liðu undir lok
með torfbæjunum, sem tilheyrðu lionum. Þvotta-
vél er ekki það sama og griðkona, suðið í upp-
þvottavélinnni er ekki róandi eins og rokkasuð,
hálfskýjuð lög liðlangan daginn í útvarpinu koma
ekki í stað mannlegra samskipta. Og brátt getur
konan lokazt inni í vítahring, Hún telur mann-
inum sínum trú um, að hún sjái ekki út úr því,
sem hún hafi að gera, og trúir því sjálf. Hún
þarfnast einhvers róandi og fer að leita til lækna.
Hana fer að langa í betra húsnæði, betri bíl og
betri kápu og það á eiginmaðurinn að „veita
henni“. „Þau hafa það alveg yndislegt. Hann vinn-
ur frá morgni til miðnættis og allar helgar“, sagði
kona nokkur á dögunum um vinafólk sitt. Heima
sat „stofublómið" innilokað eins og fugl í búri með
vélar og smábörn.
Stúlka, sem til tvítugs er, samkvæmt nútíma
venju, alin upp sem jafningi drengja, á erfitt með
að skipta svo um hlutverk á einum giftingardegi,
— og er æskilegt að hún geri það?
Ymsar konur taka þann kostinn að vinna utan
heimilis, ýmist vegna þess, að þær hafa áhuga á
18
1 9. JÚNÍ