19. júní - 19.06.1985, Blaðsíða 33

Konur og ofneysla áfengis
Arangur meðferðar betri
hjá konum en körlum
- Rætt við Þórarin Tyrfingsson yfirlækni á Vogi
Alkóhólismi er orðið viður-
kennt hugtak yfir þann
sjúkdóm sem lengi hefur
verið kallaður drykkjusýki en nær þó
yfir fleiri vímugjafa en áfengi eitt.
Alkóhólismi fer ekki í manngreinarálit
frekar en aðrir sjúkdómar. Hann getur
náð að þróast með ungum og öldnum,
konum og körlum úr öllum stéttum
Þjóðfélagsins.
En sú spruning hefur vaknað hvort
munur sé á alkóhólisma hjá hinum
ýrnsu neytendum. Er til dæntis ntunur
a drykkjusýki karla og kvenna? Eru
etnhverjar sérorsakir sem leiða konur
hl ofdrykkju? Leita konur síður til
meðferðar vegna þessa sjúkdóms? Er
munur á meðferð karla og kvenna á
meðferðarstofnunum? Og er mismunur
a árangri í baráttu við þennan sjúkdóm
að einhverju leyti kynbundinn?
Með þessar spurningar og fleiri í
Pokahorninu leituðum við á fund Þór-
anns Tryfingssonar, yfirlæknis á
Sjúkrastöð SÁÁ á Vogi fyrir skömrnu.
Líkamlegar forsendur aðrar
„Það er að vissu marki hægt að tala
um ákveðinn mun á alkóhólisma karla
°g kvenna. Fyrst verður þó að ítreka að
alkóhólismi er margþátta sjúkdómur. í
grofum dráttum er liann greindum í
brennt: líkamlega, andlega og félags-
*ega þætti. Þessir þættir geta síðan hver
um sig verið margþættir og flóknir og er
Það einstaklingsbundið hvernig þró-
unin verður á hverjum þeirra.
Ef við lítum fyrst á líkamlega þáttinn
sem getur ráðið miklu í þróun sjúk-
dómsins, þá er ljóst að konur hafa
minna líkamlegt þol til drykkju. Þær
drekka örðu vísi vegna þessa, þ.e. oftar
og skentur, en taka síður drykkjutúra
eins og margir karlmenn gera. Konur
blanda einnig meira lyfjum inn í neysl-
una en karlar, sem leiðir af sér að lík-
amlegu ástandi þeirra hrakar hraðar
fyrir vikið. Því er það að konur þurfa
oft lengri meðhöndlun á afvötnunar-
stöð því fráhvarf vegna lyfja varir yfir-
leitt lengur en þegar eingöngu er unt
áfengisneyslu að ræða.
Lítið félagslegt umburðar-
lyndi
Hvað andlega þáttinn snertir er hann
algjörlega einstaklingsbundinn en
engin skil þar á milli kynja. Konur eiga
ekkert frekar við geðræn vandamál að
stríða en karlar.
Það er hins vegar ljóst að félagslegt
umburðarlyndi er minna gangvart
ofdrykkju kvenna, sérstaklega ef þær
eru ntjög ungar. Við sjáunt þetta oft
greinilega á þeim stúlkum sem koma
hingað inn. Það er tiltölulega stór
hópur sem kemur í kringum 15-16 ára
aldurinn, en mjög sjaldgæft að stúlkur
komi inn til meðferðar á aldrinum 16
ára til 20. Eftir það fjölgar jafnt og þétt.
Ég held að á þessu sjáist að þegar
stúlkur ná ögn meiri fótfestu t.d. í
námi, starfi eða sambúð sem oft gerist
á árunum fyrir tvítugt, hverfa oft ýmis
vandamál eins og t.d. ofdrykkja. Oft
fær maður þá tilfinningu að sumar þær
stúlkur sem koma hingað inn mjög
ungar, þyrftu aðeins örlítið meiri
félagslegan stuðning í sínu nánasta
umhverfi til að ná sér á strik að nýju.
Það getur orkað tvímælis að úrskurða
15 ára ungling sem alkóhólista, jafnvel
þó hann beri mjörg einkenni um að
hafa tilhneigingu í þá átt.“
Innbyrðis feluleikur kvenna
- Reyna konur meira að fela drykkju-
vandamál en karlar?
„Að einhverju marki er það sjálfsagt
rétt en þó er vafasamt að bendla slíkt
við kynferði. Mér finnst meira áberandi
þessi innbyrðis feluleikur kvenna. Þær
virðast skammast sín meira sín á milli
en gagnvart karlmönnum. Kannski
hafa þær minna umburðarlyndi gagn-
vart kynsysturm sínum?“
- En er sektarkennd kvenna meiri eða
annars eðlis og réttlœta þœr drykkju
sína með öðrum hætti?
„Réttlætingar eru einkenni hjá öllum
alkóhólistum og mótast fyrst og fremst
af umhverfi einstaklingsins hverju
sinni. Alkóhólistinn hefur alltaf tilefni
33