19. júní - 19.06.1990, Blaðsíða 44

ÁSTA OG KARL
- OG VINIRNIR
Karl og Ásta ákváðu að skilja eftir 26 ára hjónaband. Börn-
in þeirra eru uppkomin og farin að heiman en á meðan
þau voru lítil var Ásta heimavinnandi húsmóðir. Á ungl-
ingsárum þeirra fékk Ásta sér hálfsdagsvinnu sem hún
síðan jók í heilsdagsvinnu. Karl hefur alltaf haft ágætar
tekjur og skaffað vel. Þau búa í prýðilegri íbúð í þríbýlis-
húsi, íbúðin er metin á um 8 milljónir króna. Hún er þing-
lýst eign Karls og því hjúskapareign hans. Það hvíla á
henni tvö lán sem Karl er skráður skuldari að, annað óverð-
tryggt, hitt verðtryggt. Þau eiga hvort sinn bílinn. Þau
hafa það í rauninni ágætt en samt. . . þau vilja skilja að
skiptum. Einn brestanna í sambandi þeirra varðar afstöðu
Ástu til Sigurðar æskuvinar Karls. Þetta voru eilífar redd-
ingar fyrir hann. Um þverbak keyrði fyrir tveimur árum
þegar Karl féllst á að gerast ásamt öðrum ábyrgðarmaður
fyrir rekstrarláni sem Sigurður tók. Sigurður er bygginga-
meistari sem byggir og selur fasteignir. Síðustu ár hafa
verið erfið á þeim markaði og þegar Sigurður hafði veð-
sett allar sínar eignir fór hann sem sagt fram á það við
Karl að hann ábyrgðist enn eitt lánið. Það var að upphæð
5.000.000 með vísitölutryggingu og átti að greiðast á
tveimur árum. Þrátt fyrir mótmæli Ástu - sem taldi sig vita
að gjaldþrot Sigurðar væri yfirvofandi, ákvað Karl að gera
vini sínum þennan greiða. Hann átti eftir að verða þeim
hjónum dýrkeyptur - ekki síst Ástu.
Tveimur árum síðar þegar
Karl og Ásta hafa ákveðið
að skilja að borði og sæng
fær Karl bréf frá viðskipta-
8. Hjúskapareignir Karls:
1. íbúðað Háastekk 10, Reykjavík kr. 8.000.000
2. Bifreiðin R-8385 kr. 1.200.000
3. Innbú og verkfæri kr. 250.000
Samtals kr. 9.450.000
Til frádráttar koma skuldir Karls:
1. Áhvílandi veðskuldir á Háastekk 10 kr. 1.000.000
2. Ógreiddareftirstöðvarkaupverðs R-8385 kr. 400.000
3. Ýmsar lausaskuldir kr. 200.000
4. Skuld vegna sjálfskuldarábyrgðar Karls kr. 5.000.000
Hrein hjúskapareign ersamtals kr. 2.850.000
Hún skiptist samkvæmt helmingaskiptareglunni um hjú-
skapareignir til helminga milli aðilanna.
Karl fær af hjúskapareign sinni 1.425.000 krón ur
Ásta fær sem búshluta 1.425.000 krónur
Hjúskapareignir Ástu:
1. Bifreiðin R-23762 kr. 500.000
2. Spariskírteini og verðbréf kr. 200.000
3. Innbú kr. 350.000
Samtals kr. 1.050.000
Til frádráttar kemur skuld Ástu
Raðskuld viðVisa kr. 200.000
Hrein hjúskapareign Ástu er samtals kr. 850.000
Hún skiptist samkvæmt helmingaskiptareg unni til helm-
inga þannig að Ásta fær af hjúskapareign sinni 425.000
krónur og Karl fær sem búshlut 425.000 krónur.
Endanleg búskipti:
Búshluti Ástu er samtals kr. 1.850.000
Búshluti Karls er samtals kr. 1.850.000
banka Sigurðar þar sem
hann er krafinn um greiðslu
lánsins. I bréfinu kemurfram
að eftirstöðvar þess séu með
vísitöluálagi og vanskil-
avöxtum ca. 10.000.000
Karl vissi að nýlega hafði bú
Sigurðar verið tekið til gjald-
þrotaskipta, en þar sem Sig-
urður hafði ekkert talað um
þetta lán þá hafði Karl talið
víst að það væri annað hvort
að fullu greitt eins og skil-
málar þess gerðu ráð fyrir
eða að það greiddist af eign-
um búsins. Eftirað Karl hafði
leitað upplýsinga hjá Sig-
urði, skiptaráðanda sem
hafði bú hans til skiptameð-
ferðar og viðkomandi banka
taldi hann Ijóst að ekki yrði
hjá því komist að greióa lá-
nið þar sem ekkert fengist
upp í þessa skuld úr þrota-
búinu.
I Ijósi þessara staðreynda
leituðu Karl og samábyrgð-
armaður hans samninga við
bankann um að hvor um sig
yfirtæki helming skuldarinn-
ar eins og hún var með van-
skilum. Karl samdi við bank-
ann um greiðslutilhögun á
kr. 5.000.000 og kemur sú
skuldbinding til frádráttar
eignum hans í búskiptunum.
Sjá 8.
Endurgjaldskrafa Ástu:
I þessu tilviki væri hugsan-
legt að Ásta setti fram endur-
gjaldskröfu við búskiptin.
Lagaheimild til að setja fram
slíka kröfu er að annað hjóna
hafi að verulegum mun rýrt
hjúskapareign sína með
vanhirðu á fjármálum sínum
eða misbeitt ráðum sínum
yfir hjúskapareigninni eða
vegna annarra óhæfilegra
aðferða. Endurgjaldskrafan
miðar að því að þá geti hitt
hjónanna krafist endurgjalds
af hjúskapareign beggja.
Karl hefur samkvæmt þessu
dæmi rýrt hjúskapareign
sina um kr. 5.000.000 vegna
vangæslu við að undirgang-
ast ábyrgð fyrir vin sinn,
sérstaklega þegar horft er til
þess að Ásta varaði hann við
og lagðist alfarið á móti því
að hann tæki á sig þessa
ábyrgð. Ásta taldi Ijóst strax
í upphafi að Karl sæti uppi
með þessa fjárskuldbind-
ingu og hún kæmi til með
að hafa veruleg áhrif á fjár-
hag þeirra. Þrátt fyrir mót-
mæli Ástu og beiðni hennar
um að neita þessari bón,
gekkst Karl í ábyrgð fyrir Sig-
urð.
Ásta setur því fram kröfu
við búskiptin að hún fái end-
urgjald fyrir rýrnun á hjú-
skapareignum Karls. Hjú-
skapareign hans hefur rýrn-
að um kr. 5.000.000 og get-
ur hún krafist endurgjalds
fyrir helming þeirrar fjár-
hæðar eða kr. 2.500.000.
Ef horft er til þess að bús-
hlutur Karls er samtals kr.
1.850.000 er Ijóst að hann
dugir ekki til, en Ásta getur
krafist þess að sú fjárhæð
greiðist henni sem endur-
gjald vegna rýrnunar eigna
búsins.
í tilviki sem þessu kemur
til greina fyrir konuna að
setja fram endurgjaldskröfu
við skiptarétt ef bú hjónanna
er í opinberum skiptum eða
ef þau skipta búinu með
44