19. júní - 19.06.1990, Blaðsíða 54

ins og breyta hlutföllunum
tölfræðilega en lengra nær
það ekki. Ein og ein kona
verður kannski fyrirmynd
fyrir yngri konur en hefur
engin afgerandi áhrif á
starfssviðið.
Þið skoðuðuð hindranir
- hvar liggja þær?
„Um hindranir í vegi
kvenna sem vilja fara nýjar
leiðir má segja að þær hafa
orðið duldari og þar með
erfiðari. Sagt er að ekki sé
lengur um að ræða múr til
að brjóta heldur glerveggi
og glerloft. Ætlir þú þar í
gegn - og það lítur út fyrir
að vera greið leið - skerðu
þig til blóðs. Við höfum líka
fundið fyrir þessu í verkefn-
inu sjálfu, þ.e. hindranir sem
við verðum fyrir má kalla
annað hvort neikvæðan vel-
vilja eða velviljaða and-
stöðu. Það segist enginn
vera á móti jafnrétti lengur,
- það segja allir já. En við
það er ekki staðið. Gildran
er sú, að trúa þessu já-i.
Afleiðingin verður sú að
sitja uppi með að finnast
þú vera ómöguleg sjálf, að
það sé þér að kenna að ekk-
ert gengur. Þá er betra að
fá bara blákalt nei og þurfa
síðan að takast á við það.
Þetta var almennt talað.
En við getum flokkað þessar
hindranir nokkuð, þær eru
margar og fjölþættar en ég
get nefnt í fyrsta lagi skóla
og vinnuveitendur. Skólar
viðhalda gömlum aðferðum
og vinna alls ekki gegn
minnkandi sjálfstrausti
stúlkna heldur þjóna strák-
unum. Um vinnuveitendur
má einfaldlega segja flestir
vilja ekki blöndun. Þeir eru
reyndar mjög gott dæmi um
þann sem segir já en meinar
nei. Kannanir t.d. í Dan-
mörku hafa leitt í Ijós að
þrátt fyrir það yfirlýsta mark-
mið vinnuveitendasam-
bandsins þar að stuðla að
blöndun kynjanna á vinnu-
stöðum, eru vinnuveitendur
persónulega á móti slíku.
Ástæðuna segja þeir vera
að viss störf henti betur
körlum en konum; konur
eru „nákvæmar, þolin-
móðar, kröfuminni", þ.e.
þær henta vel á botninn og
viss einhæf en vandasöm
störf! Karlarnir eru „metn-
aðargjarnir, hraðvirkir," þeir
henta betur í stjórn! Það
kemur sem sagt í Ijós, að
kynjunum er komið fyrir
hvoru I sínum ramma. Passi
einhver ekki í rammann, er
ekki tekið mark á því. í þriðja
lagi má nefna verkalýðs-
félög. Það má greina mjög
skýrt bandalag, stundum
Ijóst, stundum leynt, á milli
vinnuveitenda, karla á
vinnustað og stéttarfélaga -
bandalag um að halda kon-
um úti. Sumpart er þetta til
að verja þá ímynd að störfin
þeirra séu of flókin, erfið og
vandasöm fyrir konur en
sumpart er þetta vegna þess
að margir karlar hafa þá
skoðun, sem reyndar er
mjög almenn, þó ekki sé
hún alls kostar rétt að fjölgi
konum í starfinu, rýrni matið
á því og launin lækki. (
fimmta lagi má nefna okkur
sjálfar, konurnar. Oft teljum
við okkar störf of vandasöm
fyrir karla og höldum þeim
frá. Og í sjötta lagi eru alls
kyns innri hindranir með
konum og félagslegir þætt-
ir, sem setja þeim stólinn
fyrir dyrnar, s.s. ábyrgð á
börnum."
Ein spurning að lokum.
- Gerir það svo voðalega
mikið til að vinnumark-
aðurinn er kynskiptur -
fyrir utan það að launin
okkar eru lægri?
„Góð spurning! Og eins
og þú segir - e.t.v. væri kyn-
skiptingin ekki svo slæm ef
ekki kæmi til sú staðreynd
að störf kvenna eru lægra
metin til launa. Áður en ég
svara spurningunni langar
mig til að segja frá því að
við sem höfum unnið við
BRYT vorum allar efasemd-
arkonur, þegar við hófum
starfið. Við spurðum okkur
einmitt þessarar spurningar.
En núna, að fenginni þess-
ari reynslu, erum við þeirrar
skoðunar að kynskiptingin
er óæskileg ekki aðeins
vegna launanna heldur
vegna þess ójafnvægis sem
ríkir í áhrifum kynjanna. Við
54
J