Fréttablaðið - 01.12.2010, Blaðsíða 20

20 1. desember 2010 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Frjáls félagasamtök hafa aldrei verið mikilvægari en einmitt núna. Þau
sinna fræðslu almennings, efla menning-
ar- og listalíf, inna af hendi margs konar
samfélagsþjónustu og halda á lofti málstað
einstakra þjóðfélagshópa. Dæmi um frjáls
félagasamtök sem snerta líf okkar allra eru
Landsbjörg, Kvenfélagasamband Íslands,
Heimili og skóli og Rauði kross Íslands.
Á grundvelli þess mikilvæga samfélags-
lega hlutverks sem frjáls félagasamtök
gegna hafa þau lengi notið ýmissa undan-
þága frá skattgreiðslum, þá sérstaklega frá
greiðslu tekjuskatts og eignarskatts. Enda
mætti gera ráð fyrir að opinberir aðilar
þyrftu sjálfir að sinna verkefnum þeirra ef
félagasamtökin gerðu það ekki.
Íslensk félagasamtök njóta þó ekki sömu
skattaívilnana og algengt er í samanburðar-
löndunum, s.s. undanþágu frá greiðslu
fjármagnstekjuskatts, erfðafjárskatts og
endurgreiðslu virðisaukaskatts af aðföng-
um. Stærsti munurinn felst þó í því að ein-
staklingum hér á landi er ekki leyfilegt að
draga gjafir til góðgerðafélaga frá skatt-
skyldum tekjum sínum líkt og almennt er
heimilt í löndum Evrópu og N-Ameríku.
Á undanförnum áratugum hafa skatta-
ívilnanir stjórnvalda fyrst og fremst
beinst að fyrirtækjum sem eru á mark-
aði í hagnaðarskyni. Sífellt hefur hallað á
starfsemi sem rekin er á grundvelli ákveð-
inna hugsjóna, s.s. frjáls félagasamtök og
samvinnufélög. Má þar nefna að afnám
ákvæða um frádrátt frá skattskyldum tekj-
um einstaklinga vegna gjafa til góðgerða-
félaga árið 1979, ákvörðun um að félaga-
samtök skyldu greiða fjármagnstekjuskatt
árið 1996 og álagning erfðafjárskatts á
gjafir til líknarfélaga vorið 2004.
Það geta ekki verið rétt skilaboð til sam-
félagsins að hagkvæmara sé að græða
sjálfur en að gefa náunganum. Frjáls
félagasamtök hafa ekki farið varhluta af
kreppunni. Framlög frá fyrirtækjum og
einstaklingum hafa dregist saman, auk
þess sem hið opinbera hefur minna getað
stutt við starfsemi þeirra með beinum
styrkjum. Á sama tíma hefur álag og eftir-
spurn eftir þjónustu aukist.
Með breyttum skattareglum, sérstak-
lega hvað varðar góðgerða- og líknarfélög,
væri hægt að bæta starfsumhverfi frjálsra
félagasamtaka umtalsvert. Starfsemin
myndi eflast og þau yrðu betur í stakk
búin að hlaupa undir bagga með ríki og
sveitarfélögum við þessar erfiðu efnahags-
aðstæður.
Ríkið á að styðja við frjáls félagasamtök,
ekki hagnast á starfsemi þeirra.
Skattar á Rauða krossinn?
Ríkisfjármál
Eygló
Harðardóttir
þingmaður
Framsóknar-
flokksins
Fæst nú í HAGKAUP og Reykjavíkur Apóteki
Einstakir eiginleikar Ultra Aloe Vera
mýkir, nærir og gefur húðinni þann
raka sem hún þarf.
Mest selda fótakrem
í Bandaríkjunum
...með Miracle of Aloe kremin sem virka
Mjúkar og fallegar hendur og fætur...
Verndun
Fyrir Alþingi liggur nú frumvarp um
stjórn vatnamála. Er markmið þess að
„kveða á um verndun vatns, hindra að
vatnsgæði rýrni og bæta ástand vist-
kerfa vatna og votlendis og vistgerða
sem beint eru háð vatni til að tryggja
að vatn njóti heildstæðrar
verndar,“ eins og segir í
frumvarpinu.
Fullyrða má að ekki
hafi öllum verið ljóst að
íslenskt vatn nyti ekki
nægilegrar verndar. Þegar
að er gáð kemur líka í
ljós að það er ekki af
knýjandi þörf vegna
ástands mála sem frumvarpið er lagt
fram. Nei, það á að leiða tilskipun frá
Evrópusambandinu í íslenskan rétt.
… í nágrenni
Í frumvarpinu eru skilgreiningar á
orðum. Ein er svona: „Árósavatn: Vatn
í nágrenni ármynna sem er að hluta til
salt vegna nálægðar við strandsjó
en verður fyrir verulegum áhrifum
frá aðstreymi ferskvatns.“ Þetta er
gagnlegt.
Viðbrögð
Jónas Kristjánsson náði ekki
kjöri til stjórnlaga-
þings. Á vefnum
sínum brást
hann við með eftirfarandi skrifum:
„Gott lið hefur valizt til stjórnlaga-
þings. Mér sýnist þorri kosinna vilja
töluverðar breytingar á stjórnarskránni.
Ég sé lítið um fulltrúa hagsmuna eða
stjórnmálaflokka, sem er frábært.
Of lítið er að vísu af þeim, sem eiga
að erfa landið. Atkvæði þeirra hafa
væntanlega dreifst of mikið.
Mest er um þekkta einstakl-
inga, sem hafa staðið sig
ágætlega í lífinu …“ Það er
stíll yfir þessu hjá Jónasi. Þeir
sem verða undir í kosningum
framtíðarinnar mættu
taka hann sér til
fyrirmyndar.
bjorn@frettabladid.isÞ
jóðinni virðist hafa verið ágætlega treystandi til að
kjósa sér stjórnlagaþing. Sá 25 manna hópur, sem náði
kjöri á þingið, er tiltölulega breiður og endurspeglar
margvísleg sjónarmið.
Athygli vekur að áhyggjur margra af því að per-
sónukjör myndi ekki tryggja jafnvægi kynja reyndust ástæðu-
lausar, að minnsta kosti í þetta sinn. Ekki reyndist nauðsyn-
legt að grípa til þess ráðs að bæta við fulltrúum til að jafna
kynjahlutfallið.
Hins vegar hallar á landsbyggðina í hópi stjórnlagaþing-
manna. Að hluta til kann ástæðan að vera sú að landsbyggðar-
fólk sé minna áberandi í fjölmiðlum en íbúar á höfuðborgar-
svæðinu, en að einhverju leyti hlýtur líka að mega skýra þessa
niðurstöðu með því að bæði
voru færri í framboði sem
búsettir eru á landsbyggðinni
og kjörsóknin var minni úti á
landi en á höfuðborgarsvæð-
inu.
Ekki fer á milli mála að
þekkt fólk hafði forskot í
kosningunni, ekki sízt vegna
þess að hinn gríðarlegi fjöldi
frambjóðenda hafði í för með sér að öll kynning á sjónarmið-
um þeirra varð erfið. Fólk kaus helzt frambjóðendur sem það
þekkir og treystir. Þó koma nokkrir einstaklingar sem ekki
hafa verið áberandi í opinberri umræðu sterkir inn. Kverúl-
antahlutfallið er áreiðanlega ekki hærra en í kosningum til
Alþingis. Eðli málsins samkvæmt hlýtur persónukjör alltaf
að hafa í för með sér að þekkt fólk hljóti brautargengi, en í
kosningum þar sem frambjóðendahópurinn er minni á hver og
einn auðveldara með að verða þekktur í kosningabaráttunni og
þarf ekki endilega að hafa verið frægur fyrir. Vonandi á eftir
að reyna á það síðar.
Um það bil helmingur fulltrúanna hefur komið nálægt
pólitík, en þetta fólk skiptist í grófum dráttum eftir styrk-
leikahlutföllum flokkanna undanfarin ár. Það er því engin
flokksslagsíða á úrslitum kosninganna.
Hins vegar virðist í fljótu bragði sem meirihluti hópsins
kunni að vilja talsvert róttækar breytingar á stjórnarskránni.
Það stemmir við þá tilgátu að þeir sem ekki telja ástæðu til
róttækrar endurskoðunar á stjórnarskránni hafi fremur setið
heima á laugardaginn var en hinir sem kusu breytingar.
Á móti kann að koma það sem Gunnar Helgi Kristinsson,
prófessor í stjórnmálafræði, benti á hér í blaðinu á mánudag-
inn; að vegna lítillar kjörsóknar sé umboð stjórnlagaþingsins
veikara en ella og þingið verði því að stíga varlega til jarðar
og gera tillögur, sem bæði Alþingi og meirihluti kjósenda geta
sætt sig við.
Fulltrúarnir 25 eiga vandasamt verk fyrir höndum við
endurskoðun stjórnarskrárinnar. Ekkert bendir til annars en
að hópurinn eigi að vera þessum vanda vaxinn.
Þjóðinni var vel treystandi til
að kjósa sér stjórnlagaþing.
Vandanum vaxin
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN