Fréttablaðið - 01.12.2010, Blaðsíða 28

28 1. desember 2010 MIÐVIKUDAGUR
AF NETINU
Evran og völd Þjóðverja
Ekkert tæki eða tól á síðustu 100
árum hefur fært Þjóðverjum meiri
völd í Evrópu en evran. Þýskaland í
dag er meira efnahagslegt veldi og
með meiri áhrif um alla Evrópu í
krafti evrunnar en þýska marksins.
Hún er auðvitað vandmeðfarin
eins og dæmin í Grikklandi og
Írlandi sýna. En röksemdafærslan
má ekki vera á þann veginn að
við séum meiri skussar en Írar
og Grikkir og því sé evran engin
„töfralausn“ hér. Við megum ekki
afskrifa evruna af því að við viljum
halda í skussana! Við verðum að
hafa aðeins meiri trú á okkur en
svo.
blog.eyjan.is/andrigeir
Andri Geir Arinbjarnarson
Kjósum rafrænt næst
Það að 10.000 atkvæði hafi
verið ógild sýnir annað af tvennu
- annað hvort eru Íslendingar fífl,
sem eru ófær um að kjósa og ætti
bara að svipta kosningarétti hið
snarasta - eða framkvæmd kosn-
inganna var eitt allsherjar klúður
og slíkt má ekki endurtaka sig.
Hvor skýringin er sennilegri?
Púkinn vill enn og aftur ítreka þá
skoðun sína að rafrænar kosningar
séu mun hentugri en svona fyrir-
komulag. Vel hannað slíkt kerfi
myndi fyrirbyggja ógild atkvæði
- (nú nema að kjósandinn bein-
línis velji hnappinn “Skila ógildu
atkvæði”), auk þess sem útreikn-
ingar á niðurstöðum ættu að taka
mun skemmri tíma - þær ættu að
geta legið fyrir nokkrum mínútum
eftir að kjörstöðum er lokað.
frisk.blog.is
Friðrik Skúlason
Skynsemi eða óráðsía í ríkisfjármálum
Landsmenn hafa undan-farnar vikur orðið
áheyrendur fordæmalausrar
ofsóknarkrossferðar á hendur
þeim fyrir ætlunum að taka
til í fjármálum ríkisins. Heilu
auglýsingatímar ríkisútvarps-
ins hafa verið lagðir undir
fádæma herferð byggðar laga
með undir leik frá háværum
en hjáróma kveinstöfum um
auðn og héraðs brest. Þetta
hefur ekki verið skemmti-
legt útvarpsefni. Tilefnið
er sparnaðar áform ríkis-
stjórnarinnar sem nauð-
beygð þarf að draga saman
ríkis útgjöld og hætta að auka
skuldir erlendis. Skuldir eru
dýrar auk þess sem þær skerða
sjálfstæði landsins. Ef tekið er
lán í banka þarf að reiða fram
veð. Erlendir lánveitendur
ríkja taka ekki veð í landinu, en
binda lán skilyrðum. Á gildis-
tíma lánsins verður að hlíta
skilmálunum. Svo einfalt er
það. Íslendingar eru skuldug
þjóð og greiða háa vexti. Það
eru peningar sem hægt væri
að nota margvíslega innan-
lands. Það verður að losna við
drápsklyfjar erlendra vaxta-
greiðslna sem allra fyrst. Það
er að lokum hagkvæmara fyrir
alla að taka því óhjákvæmilega
strax, í stað þess að draga það á
langinn og vekja falskar vonir.
Við verðum að draga hratt úr
útgjöldum ríkisins.
Örþjóð með mikla yfirbyggingu
Landsbyggðin virðist ekki ætla
að verða með í þessari fjárhags-
legu heilbrigðisaðgerð. Þaðan
koma hávær, en ekki að sama
skapi hljómfögur skilaboð, um
að ríkið verði jú að spara, bara
ekki hjá þeim. Á bólguárunum
þöndust ríkisútgjöld út. Bæði
heilbrigðis- og menntamál
fengu sinn skammt af froðu-
peningunum. Sjúkrastofnanir
stækkuðu og nýir framhalds-
skólar og háskólar/háskóla-
deildir spruttu upp eins og
gorkúlur. Svipað má segja um
sendiráð, svo dæmi séu tekin af
handahófi. Þegar froðan fjaraði
út og hrunið kom, mátti öllum
verða ljóst að það sem blásið
hafði út á bólguárunum hlaut
að koðna í eðlilegra árferði. Við
erum 300 þúsund sálna þjóðar-
kríli í nokkuð stóru landi.
Vinnufærar hendur ná senni-
lega ekki 200 þúsund manns.
Það sem úrslitum ræður um
framtíð þjóðarinnar er hvort
okkur tekst að byggja upp
farsælt velferðarsamfélag á
grundvelli sjálfbærs atvinnu-
lífs. Mikilvægur þáttur þess
er jafnvægi í ríkisfjármálum.
Hver er eðlilegur fjöldi og
umfang stjórnar stofnana? Hvað
þolir eðlilegur ríkisrekstur
örþjóðar mörg sjúkrahús? Hvað
ber hann marga framhalds-
skóla eða háskóla? Hve mörg
sendiráð á þjóð sem er á stærð
við Malmö að reka? Höfum við
efni á að reka sendiráð í Japan,
á Indlandi, í Kanada o.s.frv.?
Kannski hrunið muni kenna
okkur að sníða okkur stakk
eftir vexti? Ég er því miður
ekki viss.
Skerum upp – ekki niður
Yfirbygging þjóðfélagsins
hefur hlaðist upp með árunum.
Hún stendur rekstri grunn-
stoða samfélagsins fyrir
þrifum. Hana verður að skera
upp. Við stöndum frammi
fyrir því að velja á milli þess
að skera niður alls staðar;
veikja allar stofnanir ríkisins,
þannig að afköst þeirra og
gæði verða veikburða, eða
ganga í heildar uppstokkun á
ríkisrekstrinum. Hvað þýðir
það ef Land spítalinn verður
skorinn það mikið niður að
hann geti ekki staðið undir því
að vera vandað sjúkrahús, með
hæfa lækna og nútímatækni?
Ef Land spítalinn drabbast
niður, tæki úreldast og hæfustu
læknarnir flýja land, þá dugar
lítt að vísa á vannýtta skurð-
stofu á Húsavík. Auðvelt er að
koma okkur í þá stöðu að þurfa
að senda sjúklinga úr landi. Það
er dýrara en að senda lækni frá
Reykjavík til Vestmanneyja.
Við megum vera stolt af því
að geta rekið eitt, svo ekki sé
talað um tvö, nútímaleg sjúkra-
hús á landinu, ásamt góðri
heilsugæslu. Sama gildir um
háskóla. Við verðum að hlúa
að Háskóla Íslands til að eiga
a.m.k. eina menntastofnun sem
veitir haldgóða menntun. Ef
við höfum efni á tveimur er
það enn betra. Við höfum hins
vegar ekki efni á að reka sjö
háskóla, ekki frekar en Malmö.
Við verðum að velja. Ekki milli
þessara gildis- og tilfinninga-
hlöðnu átakahugtaka dreifbýli
og Reykjavík, heldur á milli
skynsemi og óráðsíu. Ef við
kjósum skynsemi verðum við
að hlúa að kjarna starfsemi
ríkis ins, óháð því hvar hún er
niðurkomin. Ríkinu verður
aldrei beitt til lengdar til að
halda uppi atvinnu um allt
land. Það getur heldur ekki
verið hlutverk þess. Við búum
í auðugu landi. Með skynsemi
getum við búið okkur öllum,
óháð búsetu, bjarta og örugga
framtíð. Af óráðsíunni höfum
við dapra reynslu.
Ríkisfjármál
Þröstur
Ólafsson
hagfræðingur
Hvað þolir eðlilegur ríkisrekstur ör-
þjóðar mörg sjúkrahús? Hvað ber hann
marga framhaldsskóla eða háskóla? Hve
mörg sendiráð á þjóð sem er á stærð við Malmö að
reka?