Fréttablaðið - 09.12.2010, Blaðsíða 12

12 9. desember 2010 FIMMTUDAGUR
FRÉTTASKÝRING: Hvaða ályktanir má draga af nýjum uppgötvunum á sviði geimrannsókna?
Óli Kristján
Ármannsson
olikr@frettabladid.is
Leitin að „ofurjörðum“ utan sólkerfisins
Geimkíkirinn Kepler – sem skotið var á loft í fyrra til að leita að plánetum
líkum jörðinni utan sólkerfis okkar – hefur fundið yfir 700 vænlega kand-
ídata. Þó svo að flestar „ofur-jarðir“ sem fundist hafa til þess séu risar sem
líkari eru Júpíter, getur verið að sumar séu ekki ýkja ólíkar jörðinni.
Kepler-
geimrannsóknastöðin
Leitar að smávægilegum
birtubreytingum sem
orsakast af því þegar
plánetum bregður fyrir
á sporbaug sínum um
stjörnur.
Ljós
Pláneta
Tími
B
ir
ta
Stjarna
Júpíter: „Gasrisi“
með 2,5 sinnum
meiri massa en allar
hinar pláneturnar í
sólkerfi okkar saman-
lagðar.
Pláneta: JÖRÐIN
Massi: 1 jarðarmassi
Lengd sporbaugs: 365 dagar
Pláneta: JÚPÍTER
Massi: 318-faldur massi jarðar
Lengd sporbaugs: 11,8 ár
Pláneta: COROT-7b
Massi: 4,8-faldur massi jarðar
Lengd sporbaugs: 20 klukkustundir
Pláneta: GJ1214b
Massi: 6,55-faldur massi jarðar
Lengd sporbaugs: 38 klukkustundir
Pláneta: HD149026b
Massi: 0,36-faldur
massi Júpíters
Lengd sporbaugs:
69 klukkustundirPláneta: Osiris HD209458b
Massi: 0,69-faldur massi Júpíters
Lengd sporbaugs: 3,5 dagar
F
í
t
o
n
/
S
Í
A
Nú er rétti tíminn til að kaupa
sér notaðan bílaleigubíl
Notaðir bílar · Kletthálsi og Laugavegi 174 · Umboðsmenn um land allt · www.hekla.is · Sími: 590-5040 · Opið virka daga 10–18.
TAKMARKAÐUR FJÖLDI BÍLA Á ÞESSU TILBOÐSVERÐI
Opel Corsa
300.000 KR. AFSLÁTTUR
Staðalbúnaður: Fjarstýrðar samlæsingar, rafmagn í
rúðum að framan, hiti í sætum, aðgerðarstýri,
útvarp/CD, ABS hemlalæsivörn og ESP stöðugleika-
stýring. Aukabúnaður á mynd: Álfelgur og þokuljós.
Tilboðsverð:
990.000 kr.
Afborgun aðeins:
*Miðað við bílasamning hjá Íslandsbanka til 60 mánaða með breyti-
legum vöxtum og 30% innborgun. Árleg hlutfallstala kostnaðar er 10,95%
Ásett verð er 1.290.000 kr.
Nokkrir bílaleigubílar, árg. 2008, eknir
frá 80–98 þús. km á frábæru tilboðsverði!
14.903 kr. á mán.*
Nýverið hefur verið upplýst
að lífvænlegar plánetur eru
mun fleiri en áður var talið.
Þá hefur verið sýnt fram að
að líf finnst í umhverfi sem
talið var baneitrað. Vísinda-
menn telja því öll rök hníga
í þá átt að líklegra sé að
jörðin sé ekki eina plánetan
þar sem líf hafi orðið til.
Nokkrar nýjar uppgötvanir sem
nýverið hefur verið greint frá renna
stoðum undir þá skoðun að jörðin
sé ekki eina plánetan í óravíddum
geimsins þar sem líf hafi kviknað
— að við séum ekki ein, svo gripið
sé til orðaleppa úr sjónvarpsþáttum
á borð við X-files og V.
Í nýrri umfjöllun fréttastofunn-
ar AP kemur fram að vísindamenn
hafi fyrir nokkrum dögum upplýst
að stjörnur séu þrisvar sinnum
fleiri en þeir hafi áður talið. Annar
hópur vísindamanna hafi uppgötv-
að að örverur geti lifað á arseniki
og þar með aukið skilning fólks á
því að líf kunni að þrífast við ólíf-
vænlegustu aðstæður. Og svo var
það fyrr á þessu ári að stjörnu-
fræðingar upplýstu í fyrsta sinn
um fund plánetu sem gæti fóstrað
líf líkt og jörðin.
„Vísbendingarnar hrannast upp,“
segir Carl Pilcher, forstjóri Geim-
lífeðlisfræðistofnunar Bandarísku
geimvísindastofnunarinnar (NASA
Astrobiology Institute) sem rann-
sakar uppruna, þróun og mögu-
leika lífs í alheiminum. „Ég held
að hver sem horfir á þessar niður-
stöður hljóti að komast að þeirri
niðurstöðu að líf sé víðar að finna
í geimnum.“
Líkast til er þó rétt að slá þann
varnagla að vegna þess hve nýjar
þessar rannsóknir og niðurstöð-
ur þeirra eru tekst fræðiheimur-
inn ennþá á um það hversu miklar
ályktanir megi af þeim draga.
Þá vara vísindamenn við of
miklum væntingum vegna þess að
leitin að lífi á öðrum hnöttum eigi
sér stað á frumstigi, líklegra sé að
uppgötvanir framtíðar snúist um
slím, fremur en að E.T. komi í ljós.
Síðan verði af áhuga fylgst með
þróun slímsins.
Vísindamenn hafa búið sér til
jöfnu til að reikna út líkindin á því
að þróað líf sé að finna á annarri
plánetu. Stórir þættir jöfnunnar
byggja hins vegar á ágiskunum
sem ekki eru beint á sviði geim-
vísindanna. Þar á meðal er hverjar
líkurnar séu á því að vitsmunalíf
hafi náð að þróast og hver sé líf-
tími menningar. En sé málið ein-
faldað og kröfur um vitsmuni og
menningu fjarlægðar úr jöfnunni
byggja útreikningarnir á tveimur
meginþáttum: Hversu víða er að
finna staði úti í geiminum þar sem
líf getur þrifist? Og hversu mikl-
um vandkvæðum er það bundið
fyrir líf að kvikna?
Uppgötvanir síðustu viku hafa
bæði aukið mögulega kviknunar-
staði lífs og útvíkkað skilgrein-
ingu vísindamanna á lífi. Líf í
geimnum er því sagt líklegra en
nokkru sinni.
Líf á öðrum hnöttum
þykir sífellt líklegra
ENCELADUS Þessi mynd NASA af Enc-
eladusi, einu tungla Satúrnusar, var tekin
þegar geimfarið Casini átti leið hjá 11.
ágúst 2008. Grænleit svæði eru sögð sýna
grófkorna ís og íshnullunga. FRÉTTABLAÐIÐ/AP