Fréttablaðið - 09.12.2010, Blaðsíða 34

34 9. desember 2010 FIMMTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
V
iðbrögð þeirra sem fjallað er um í skjölum bandarísku
utanríkisþjónustunnar og hafa ratað fyrir almennings-
sjónir eftir rásum Wikileaks voru fyrirsjáanleg. Mis-
skilningur, segja þeir, svo til einum rómi.
Það er misskilningur að bandaríska sendiráðið í
Reykjavík hafi haft nokkuð með það að gera að orkuskattur amer-
ísku álfyrirtækjanna á Íslandi er tólf aurar en ekki ein króna á
kílóvattstund. Það er misskilningur að Björn Bjarnason hafi haft
horn í síðu Georgs Lárussonar, forstjóra Landhelgisgæslunnar. Það
er misskilningur að Ingibjörg Sólrún Gísladóttir hafi látið rannsaka
fangaflug Bandaríkjamanna til
að vængstýfa Steingrím J. Sig-
fússon. Það er misskilningur að
Bjarni Benediktsson hafi viljað
að Bandaríkjamenn greiddu ferð
utanríkismálanefndar Alþingis
til Washington. Það er misskiln-
ingur að Jóhanna Sigurðardóttir
hafi hótað afsögn ef þingmenn
VG styddu ekki samkomulag um Icesave.
Auðvitað er ekki við því að búast að fulltrúar Bandaríkjanna í
sendiráðinu við Laufásveginn skilji það sem íslenskir stjórnmála-
menn segja við þá í samtölum sem ekki nokkur lifandi sála, nema
bandaríski forsetinn, má heyra af. Þar er talað undir rós, yfir glasi
af kalifornísku rósavíni.
Heldur er ekki við því að búast að sendifulltrúarnir lesi rétt í
íslensku pólitíkina.
Meinið er hins vegar ekki sá skortur á snilligáfu sendiráðsfólksins
sem annar helsti sérfræðingur Sjálfstæðisflokksins um bandarísk
málefni fjallaði um nýverið. Það er sjálft eðli íslenskra stjórnmála-
manna sem gerir það að verkum að þeir eru misskildir. Það er nefni-
lega öðru vísi en eðli stjórnmálamanna annars staðar í heiminum.
Okkar menn eru margslungnir, ekki allir þar sem þeir eru séðir.
Segja eitt en gera annað. Ef þeir væru fótboltamenn tækju þeir tvö-
föld skæri og létust fara út á kant en væru svo allt í einu komnir í
skotfæri fyrir miðjum teig. Búmm. Óverjandi.
Það sama var uppi á teningnum í viðskiptunum. Einstakt eðli og
enginn skilningur, hvorki í samfélaginu né í bandaríska sendiráð-
inu.
Örfáir menn upphugsuðu, og stunduðu, svo flókin viðskipti að
nú, nokkrum misserum síðar, vinna hundruð manna að því að rekja
þau og greina. Og þegar eitthvað er dregið fram eru viðbrögðin
á einn veg; misskilningur. Lögreglan, saksóknarinn, skatturinn,
fjölmiðlarnir, skilanefndirnar, slitastjórnirnar; þessir aðilar hafa
allir sem einn misskilið algjörlega það sem útrásarliðið hugsaði og
gerði. Auðvitað eiga dómstólarnir eftir að byggja dóma sína á sama
misskilningi þegar þar að kemur.
Og svona er það í öllu samfélaginu. Allt og allir eru meira eða
minna misskildir.
Heldur er þetta bagalegt og stendur ýmsu fyrir þrifum. Sérstak-
lega er þetta slæmt þegar ástandið er slæmt. Öll uppbygging verður
snúnari þegar enginn skilur annan.
En er eitthvað til ráða? Er eitthvað hægt að gera? Líklega ekki.
Líklega verður þetta svona áfram. Stjórnmálamennirnir sötra rósa-
vín og blaðra í bandaríska sendiráðinu og bera svo við misskilningi
þegar eitthvað spyrst út.
Brugðist við fréttum:
Misskilningur
SKOÐUN
Björn Þór
Sigbjörnsson
bjorn@frettabladid.is
Enn fáum við það staðfest að stöðnun ríkir í efnahagsmálunum. Gagnstætt
því sem stjórnarliðar hafa haldið fram, þá
er landið ekki að rísa. Hagstofan segir að
landsframleiðslan hafi aukist um rúmt pró-
sent á milli annars og þriðja ársfjórðungs,
en dregist þó saman á milli ára. – Og mönn-
unum munar annað hvort aftur á bak, ell-
egar nokkuð á leið, eins og listaskáldið góða
kvað.
En þessar hagtölur segja ekki nema brot
af sögunni. Sá vottur af vexti landsfram-
leiðslunnar sem menn telja sig glitta þarna
í, styðst við ákaflega valtar forsendur.
Þegar nánar er skoðað blasir við okkur að
skýringanna er að leita í meiri einkaneyslu.
Allir sjá hins vegar að á slíkt er varlegt að
treysta. Ofurskuldsett heimilin geta ekki
haldið uppi hagvexti með aukinni einka-
neyslu á tímum lækkandi kaupmáttar, nema
því aðeins að ganga á eigur sínar og auka
skuldirnar. Fyrir því eru hins vegar engar
forsendur.
Kannski mun jólamánuðurinn eða útsöl-
urnar í janúar, gera það að verkum að lífs-
mark verði áfram í einkaneyslunni, en
varla verður hagvöxtur drifinn áfram með
árstíðabundnum útsölum. Eða reiðir ríkis-
stjórnin sig á útsölur, í vonlítilli leit sinni að
batamerkjum í efnahagslífinu?
Hin skuggalegu tíðindi getur að líta í fjár-
festingartölunum. Enn er þar allt á niður-
leið. Fjárfestingar atvinnulífsins dragast
saman á milli ársfjórðunga um heil tíu pró-
sent og það ofan í þann mikla samdrátt sem
verið hefur á þessum sviðum. Fjárfesting-
ar hér á landi eru eins og þær voru í síðari
heimsstyrjöldinni. Við þurfum því að leita
aftur til styrjaldarástands, til þess að finna
samjöfnuð.
Þetta þyrfti ekki að vera svona. Það eru
liðin tvö ár frá bankahruninu. Miklum tíma
hefur verið sóað. Fullkomið skilningsleysi
ríkir hjá stjórnvöldum. Þau standa í vegi
fyrir fjárfestingu og hamla því viðreisn
efnahagslífsins.
Pólitísk óvissa fælir fjárfestingar frá
okkur. Skattabreytingar, aukið flækjustig og
kostnaðarhækkanir draga mátt úr atvinnu-
lífinu. Þúsundir fyrirtækja bíða árangurs-
laust eftir úrlausnum innan bankakerfisins
og geta sig því lítt hrært. Umhverfi sjávar-
útvegsins er í uppnámi vegna sjávarútvegs-
stefnunnar. Ríkisvaldið leggur steina í götu
fjárfestinga á sviði orkufrekara fjárfest-
inga, jafnt áliðnaðar, sem gagnavera. Þegar
þannig er unnið gagnvart okkar stærstu
útflutningsgreinum er ekki von á góðu.
Nú dugir ekki lengur að líta til baka eins
og hefur verið háttur stjórnvalda. Þau verða
að líta í eigin barm og viðurkenna að stefna
þeirra í atvinnumálum er sökudólgurinn.
Áframhaldandi stöðnun
Stjórnmál
Einar K.
Guðfinnsson
þingismaður
Sjálfstæðis-
flokksins
Allir með
Bankasýsla ríkisins, sem Elín Jóns-
dóttir og Þorsteinn Þorsteinsson
stýra, er flott batterí. Á heimasíðu
hennar stendur eftirfarandi: (lesist
með svolítið hressri hátónarödd,
svona eins og í útvarpinu)
„Hefur þú áhuga á að sitja
fyrir hönd ríkisins í stjórn
banka eða sparisjóða sem
ríkið á eignarhlut í? Gefðu
kost á þér með því að
fylla út eyðublað sem
valnefnd Bankasýslunn-
ar mun hafa aðgang að
næst þegar velja þarf
nýja stjórnarmenn.“
Eða næstum allir
Áhugasömum til upplýsingar er rétt
að benda á að til að sitja í stjórn
fjármálafyrirtækis þarf fólk að hafa
óflekkað mannorð, það má ekki hafa
verið úrskurðað gjaldþrota á síðustu
fimm árum og ekki hafa hlotið dóm
í tengslum við atvinnurekstur á
síðustu tíu árum. Það þarf að
vera fjárhagslega sjálfstætt,
hafa lokið háskólaprófi sem
nýtist í starfi og búa
yfir nægilegri þekk-
ingu og starfs-
reynslu til að geta
gegnt stöðunni.
Eða bara sumir...
Þá má fólk ekki hafa sýnt af sér
háttsemi sem gefur tilefni til að
draga í efa hæfni þess til að standa
fyrir traustum og heilbrigðum rekstri.
Þess ber einnig að geta að stjórn-
armenn fjármálafyrirtækja þurfa að
gangast undir sérstakt próf
hjá Fjármálaeftirlitinu. Að
lokum er rétt að hafa í
huga að stjórnarmenn
fjármála fyrirtækja geta
lent í fangelsi ef þeir gera
mistök eða brjóta af sér.
bjorn@frettabladid.is