Fréttablaðið - 09.12.2010, Blaðsíða 68

52 9. desember 2010 FIMMTUDAGUR
Bækur ★★★★
Aþena: Hvað er málið með
Haítí?
Margrét Örnólfsdóttir
Aþena: Hvað er málið með Haítí
er önnur unglingabók Margrét-
ar Örnólfsdóttur um samnefnda
persónu. Í stuttu máli má segja
að bæði Margrét og Aþena hafi
eflst frá þeirri fyrri, sem þó var
bráð skemmtileg verðlaunasaga.
Bókin fjallar um hversdagslega
atburði sem þó eru þess eðlis að
þeir hafa mikil áhrif á söguhetj-
ur. Vinahópur Aþenu kemur ekki
upp um smyglara eða uppgötv-
ar leynisamfélag galdramanna
– en lesandinn skilur hins vegar
hið djúpa tilfinningarót sem fylg-
ir því þegar nýr strákur kemur í
bekkinn eða þegar þarf að snúa
bökum saman gegn yfirgangs-
sömum kennara. Þegar við bæt-
ast flóknar fjölskylduaðstæður
og vináttubandalög sem leysast
upp og eru mynduð að nýju hefur
Aþena alveg nóg að glíma við
án þess að einn einasti smygl-
ari þurfi að koma við sögu. Það
er þessari fjörlegu sögu mikill
styrkur hvað hún tekur hvers-
dagslega atburði alvarlega og
vinnur vel úr þeim.
Söguþræðirnir verða
þó kannski stundum
helst til margir. Það
er oftast skemmti-
legt þegar fulltrúar
margra kynslóða birt-
ast ljóslifandi í skáld-
skap, og Margrét Örn-
ólfsdóttir leysir það
verkefni af hendi með
sóma, en fjölskyldumál
mömmu Aþenu verða
full fyrirferðarmikil
þegar á líður bókina
í óljósum tilgangi.
Aðrir þræðir fléttast
vel saman – en þrátt
fyrir titilinn kemur
Haítí lítið við sögu!
Sagan er skrifuð í fyrstu per-
sónu og lesandanum er kippt
rækilega inn í höfuðið á hinni tólf
ára Aþenu. Þar er ekki leiðinlegt
að dveljast. Hún er mitt á milli
þess að vera barn og unglingur,
segir skoðanir sínar umbúðalaust
og hefur skemmtilega jarðbundna
sýn á heiminn. Aðrar persónur
birtast ljóslifandi – manngerðirn-
ar í bekknum hennar Aþenu eru
til dæmis allar dásamlega kunnug-
legar án þess að vera klisjur.
Það er bæði kostur og galli á
bókinni hversu nútímaleg hún
er. Í hverjum kafla er vísað í
samtímaatburði í framhjáhlaupi
(„forðast hana eins
og svína flensuna,“
bls. 42) og líflegt
málsnið persón-
anna er augljóslega
frá árinu 2010, slett-
ur jafnt sem orðatil-
tæki. Þetta þýðir að
bókin á eftir að hitta
alla sem lesa hana
beint í hjartastað
þegar hún kemur
undan jólatrénu í ár,
en það er hætt við
að hún verði orðin
dálítið framandi eftir
fimm ár og óbæri-
lega hallærisleg eftir
fimmtán.
En það sk ipt ir
kannski litlu máli, fáar unglinga-
bækur lifa í fimmtán ár hvort
sem er og það er mikilvægt að
lesendum – á hvaða aldri sem
þeir kunna að vera – finnist að
bókmenntir tali til þeirra og hafi
eitthvað um samtímann að segja;
séu ekki bara bergmál frá löngu
liðnum tíma. Og Aþena hefur
heil mikið að segja.
Arndís Þórarinsdóttir
Niðurstaða: Fjörlega skrifuð, nútíma-
leg saga um smáa atburði og stórar
tilfinningar.
Tólf ára tilfinningabúnt
Forlagið Crymogea fagnar
útkomu nýrrar bókar um feril og
verk Guðjóns Ketilssonar undan-
farna tvo áratugi með opnun
sýningarinnar Eintal á föstudag.
Bókin um Guðjón er sú þriðja í
ritröð um samtímalistamenn sem
Crymogea gefur út í samstarfi við
Listsjóð Dungal.
Elsta verkið sem fjallað er
um í bókinni er sjálfsmynd frá
1990. Kristján B. Jónasson hjá
Crymogea segir hins vegar að það
hafi verið með sýningu í Norræna
húsinu 1995 sem ferill Guðjóns
hafi tekið ákveðna stefnu. „Guð-
jón byrjar þá að vinna mikið með
lágmyndir og handverk og heldur
sýningar sem eru konsept í sjálfu
sér. Það hefur verið algjör sam-
fella í verkum hans frá þessum
tíma.“
Kristján segir annað einkenni á
verkum Guðjóns hve handverkið
sé fullkomið. „Ég er til dæmis
mjög hrifinn af verkinu Brot, sem
sagt er frá í bókinni. Þar tók Guð-
jón fræg endurreisnarmálverk
og endurgerði ákveðin smáatriði
úr þeim, til dæmis lágmyndir af
skikkju Maríu meyjar eða lenda-
skýlu Jesú.“
Sýningin Eintal, sem verður
hleypt af stokkunum á morg-
un í húsakynnum Crymogea við
Barónsstíg, er ný verkaröð eftir
Guðjón. „Verkið gengur út á að
Guðjón skrifar með ósjálfráðri
skrift þéttofið net af línum. Maður
sér í raun ekki hvað stendur en
þetta ósjálfráða eintal Guðjóns
myndar heillandi mynstur.“ Með
fyrstu 100 eintökum bókarinn-
ar fylgir eitt verk úr sýningunni,
sem stendur fram í febrúar. - bs
Ósjálfrátt eintal Guðjóns
GUÐJÓN KETILSSON Fyrstu verkin í bókinni um hann eru frá 1990. Kristján segir hins
vegar ákveðna samfellu hafa verið í verkum hans síðan 1995. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Jóladagatal Norræna hússins 1.-23. des. kl: 12.34
TRYGGÐU ÞÉR MIÐA STRAX
„Critics choice“
Time Out, London
Miðasala | 568 8000 | borgarleikhus.is
„Þessi leiksýning hefur allt sem þarf til að
skapa vel heppnað og eftirminnilegt leikverk.“
I.Þ., Mbl.
Jólatónlistarhátíð
í Hallgrímskirkju 2010
Tónlistarveisla í Hallgrímskirkju
á aðventu
Hátíð fer
að höndum ein
FRÉTTIR VIÐSKIPTI ÍÞRÓTTIR LÍFIÐ UMRÆÐAN
MEIRI FRÓÐLEIKUR
Meiri Vísir.