Fréttablaðið - 18.12.2010, Blaðsíða 64

64 18. desember 2010 LAUGARDAGUR
BRADLEY MANNING Bandaríski hermaðurinn
varð 23 ára gamall í gær. Andlegu og líkamlegu heilsu-
fari hans hefur hrakað í fangelsinu. NORDICPHOTOS/AFP
DANIEL ELLSBERG Maðurinn sem lak Pentagon-
skjölunum hefur komið Assange til varnar. FRÉTTABLAÐIÐ/
HILLARY CLINTON Utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna sakar Assange um árás á gjörvalla heimsbyggðina.
FRÉTTABLAÐIÐ/AP
SNERTIR VIÐ MÖRGUM
nokkur lög með birtingu leynilegra upplýs-
inga, sem þeim hafa borist eftir ótilgreind-
um leiðum.
Leit að lögbroti
Bandarísk stjórnvöld hafa leitað leiða til
að draga Assange fyrir dómstóla, en sú leit
hefur ekki borið mikinn árangur. Vafasamt
þykir að ákæra Assange fyrir að hafa með
birtingu skjalanna gerst brotlegur gegn
bandarísku njósnalögunum frá 1917, því þá
sæti stórblaðið New York Times og fleiri
fjölmiðlar undir sömu sök. Þar með væri
sjálft tjáningarfrelsið í hættu og grundvöll-
ur lýðræðis væri hreinlega brostinn, auk
þess sem ákvæði njósnalaganna gætu hrein-
lega stangast á við fyrsta viðauka banda-
rísku stjórnarskrárinnar, sem á að tryggja
íbúum landsins óskorað málfrelsi.
Samkvæmt frétt í New York Times eru
nú helst bundnar vonir við að Assange hafi
hvatt Manning eða jafnvel aðstoðað hann við
að leka leyniskjölum. Takist að sýna fram á
það væri jafnframt mögulegt að ákæra Ass-
ange fyrir að vera samsekur honum.
Frávísun í Ástralíu
Ástralska lögreglan hefur einnig kannað
hvort ástæða sé til að ákæra hann fyrir brot
á áströlskum lögum, en niðurstaðan varð sú
að ekki hafi verið sýnt fram á nein lögbrot
sem myndu falla undir ástralska lögsögu.
Mörgum þykir einnig einkennilegt að
Svíþjóð skuli ganga svo hart fram gegn
Assange sem raun ber vitni, þrátt fyrir að
þar í landi sé samfélagið á nálum vegna
slælegrar frammistöðu dómskerfisins í
kynferðisbrotamálum.
Furðar sig
Meira að segja Naomi Wolf, öflugur
femínisti sem hefur fjallað mikið um
lélega framgöngu stjórnvalda um heim
allan í kynferðisbrotamálum, segir ljóst
að í þessu máli sé eitthvað undarlegt á
ferðinni.
„Karlmenn eru nánast aldrei vegna
ásakana í kynferðisbrotamálum látnir
sæta þeirri meðferð sem Assange hefur
mátt þola,“ skrifar hún.
FRAMHALD AF SÍÐU 62 „Allir sem vinna við að hjálpa
fórnarlömbum nauðgunar vita, vegna þess-
ara yfirgengilegu viðbragða, að Bretar
og Svíar, örugglega undir þrýstingi frá
Bandaríkjunum, eru á kaldrifjaðan hátt að
nota nauðgunarmálið sem fíkjublað til að
hylja þá skömm sem hvílir yfir alþjóðlegu
og mafíukenndu leynimakki um að þagga
niður í andófsröddum.“
Ritskoðun að hætti Kínverja
Nú í vikunni tók Bandaríkjaher síðan upp
á því að banna hermönnum sínum að skoða
á netinu þá fréttamiðla sem hafa verið í
samstarfi við Wikileaks og unnið fréttir
upp úr leyniskjölum bandarísku sendi-
ráðanna. Þetta eru fimm fjölmiðlar, allir
meðal þeirra virtustu í heimi: Bandaríska
dagblaðið New York Times, breska dag-
blaðið The Guardian, franska dagblaðið
Le Monde, spænska dagblaðið El Pais og
þýska vikuritið Der Spiegel.
Þarna hefur Bandaríkjaher tekið skref
sem helst minnir á aðferðir kínverskra
stjórnvalda, sem loka aðgangi að vefsíð-
um ef þar er fjallað um málefni sem þau
vilja þegja í hel.
Grímulausar árásir og hræsni
Kristinn Hrafnsson blaðamaður, sem starf-
að hefur náið með Assange undanfarið, segir
merkilegt að fylgjast með því hvað árásir
stórveldis séu orðnar grímulausar.
„Að Bandaríkin, sem á alþjóðavettvangi
segjast vera að berjast fyrir tjáningarfrelsi,
skuli með þessum grímulausa hætti ráðast
gegn einstaklingum sem standa sannarlega
í baráttu fyrir tjáningarfrelsinu og eru að
reyna að draga sannleikann fram í dagsljós-
ið, er auðvitað ekkert annað en yfirgengileg
hræsni,“ segir Kristinn.
Stofufangelsi á sveitasetri
Sjálfur var Assange látinn laus úr fangelsi
í London á fimmtudaginn. Dómstóll veitti
honum lausn gegn tryggingu, en gerði
honum að ganga með staðsetningartæki og
setti hann í reynd í stofufangelsi á sveita-
setri á austanverðu Englandi.
Hann sagði við blaðamenn í gær að hann
ætlaði ótrauður að halda áfram baráttu
sinni.
Hvorki hann né félagar hans ætluðu að
láta „afhausunarárásir“ á hendur sér neitt
á sig fá.
Sama sagan
Julian Assange og Bradley Manning eru
engan veginn fyrstu uppljóstrarar sögunn-
ar, þótt héðan í frá verði þeir að teljast með
þeim allra stórtækustu.
Daniel Ellsberg er líklega þekktastur
allra forvera Assange, en hann sendi árið
1971 nokkrum bandarískum stórblöðum
Pentagon-skjölin svonefndu, sem voru rann-
sóknarskýrslur frá bandaríska varnarmála-
ráðuneytinu um ákvörðunartöku banda-
rískra stjórnvalda í Víetnamstríðinu.
Birtingin hafði vafalítið þau áhrif að and-
staða gegn Víetnamstríðinu óx og flýtti fyrir
brotthvarfi Bandaríkjahers frá Víetnam.
Kemur Assange til varnar
Ellsberg hefur komið Assange til varnar
nú þegar öll spjót beinast að honum, þar á
meðal grófar hótanir og hefndaraðgerðir
sem virðast runnar undan rifjum Banda-
ríkjanna.
„Öllum þeim árásum sem Assange og
Wikileaks verða nú fyrir urðum ég og birt-
ing Pentagon-skjalanna fyrir á sínum tíma,“
segir Ellsberg á heimasíðu sinni, ellsberg.
net.
Assange er tæplega fertugur, fæddur í Ástralíu árið 1971. Nafnið Assange virðist reyndar eiga sér kínverskar rætur, þrátt fyrir
franskt yfirbragð. Þetta er fullyrt í tímaritinu New Yorker, sem
fjallaði ítarlega um Assange þegar hann dvaldi hér á landi síðast-
liðið sumar. Þá bjó hann í húsi við Grettisgötu og vann ásamt hópi
Íslendinga og útlendinga að birtingu myndbands úr fórum Banda-
ríkjahers, sem sýndi árásir úr bandarískri þyrlu á almenna borgara
í Bagdad.
Samkvæmt tímaritinu má rekja nafnið til Kínverja sem flutti til
Ástralíu snemma á 19. öld. Sá hét Sang, en var jafnan nefndur Ah Sang
vegna þess að Ah mun þýða „herra“ á kínversku. Síðar breyttu afkom-
endur herra Angs í Ástralíu nafninu úr Ah Sang í Assange.
Foreldrar Julians ráku ferðaleikhús og voru alltaf að flytja búferl-
um meðan hann var barn. Hann fékk að valsa um frjáls að mestu, átti
til dæmis hest, byggði sér fleka, stundaði veiðar og lék sér í námu-
göngum, eftir því sem hann segir í greininni í New Yorker. Móðir
hans hafði ekki trú á hefðbundnum skólum, taldi þá venja nemendur
á allt of mikinn undirlægjuhátt við yfirvaldið. Þess í stað var honum
stundum kennt heima, en stundaði líka sjálfsnám á bókasöfnum og
beindist athyglin fljótlega að vísindum og tækni.
Hann byrjaði strax á unglingsárum að brjótast inn í tölvukerfi,
þótt internetið væri þá varla orðið að veruleika. Þetta varð til þess
að hann lenti nokkrum sinnum í útstöðum við lögregluna, sem meðal
annars gerði húsleit á heimili hans í Melbourne árið 1991 þegar hann
var rétt tvítugur.
■ JULIAN ASSANGE
Karlmenn eru nánast aldrei vegna ásakana í
kynferðisbrotamálum látnir sæta þeirri með-
ferð sem Assange hefur mátt þola.
Naomi Wolf