Fréttablaðið - 20.12.2010, Blaðsíða 10

20. desember 2010 MÁNUDAGUR
Tvisvar á ári eru sólstöður sem er sú
stund þegar sólin er hvað lengst frá
miðbaug himins til norðurs eða til
suðurs. Vetrarsólstöður eru á
morgun en sumarsólstöður voru
21. júní. Sumarsólstöður er sá tími
þegar sólargangurinn er hvað
lengstur. Vetrarsólstöður eru
hinsvegar þegar nóttin er sem
lengst og skammdegið ræður
ríkjum. Orðið sólstöður merkir að
sólin er nánast kyrr á meðan á þeim
stendur og hækkar því ekki eða lækkar. Áður fyrr var
einnig algengt að nota orðið sólhvörf.
Hafðu það huggulegt í rökkrinu. Kveiktu á kertaljósi,
finndu þér góðan félagsskap, þægilegan stað og
nýttu þér langar næturnar með hressandi BKI kaffi.
Nýttu tækifærið, njóttu rökkursins og slakaðu á með
rjúkandi BKI kaffi.
Angan af
kaffi kemur
bragðlauk-
unum af stað
og ilmurinn
segir til um
ríkt bragðið
af BKI kaffi.
Helltu upp
á gott BKI
kaffi.
BKI Classic
Vetrarsólstöður eru á morgun!
Fagnaðu
vetrarsólstöðum
með BKI kaffi
Vetrarsólstöður eru á morgun
Kauptu BKI
fyrir vetrarsólstöður
Sérvaldar baunir frá
þekktustu kaffisvæðum
heimsins tryggja hið
mjúka bragð, lokkandi
ilminn og fersklegt
eftirbragðið.
BKI Extra
Snöggristað við háan hita.
Þannig næst fram ríkara
kaffibragð við fyrsta sopa
en léttur og mjúkur keimur
fylgir á eftir. Kíktu á bki.is
–einfalt og ódýrt
TILBOÐ MÁNAÐARINS
PANODIL HOT
926 KR.
TILBOÐ GILDIR ÚT DESEMBER
Spönginni • Hólagarði • Hagkaup Skeifunni • Hagkaup Akureyri • www.apotekid.is
Málefni íslensku fjölskyld-
unnar sem leitaði til ind-
verskrar konu til að ganga
með barn sitt sem stað-
göngumóðir hefur varpað
ljósi á málaflokk sem er
viðkvæmur að mörgu leyti.
Eins og fram hefur komið er stað-
göngumæðrun, hvort sem er gegn
gjaldi eða í velgjörðarskyni, bönn-
uð með lögum á Íslandi. Málið
hefur hins vegar komið til kasta
Alþingis þar sem meðal annars
kom til tals að heimila staðgöngu-
mæðrun þegar lögum um tækni-
frjóvgun var breytt árið 2008.
Árið eftir skipaði Guðlaugur
Þór Þórðarson, þáverandi heil-
brigðisráðherra, starfshóp til að
skoða málið út frá ýmsum for-
sendum, jafnt lagalegum, siðferðis-
legum og læknisfræðilegum.
Hópurinn skilaði áfangaskýrslu
í febrúar síðastliðnum þar sem
segir að tilgangurinn sé að varpa
fram upplýsingum og sjónarmið-
um sem gætu orðið grundvöllur
upplýstrar samfélagsumræðu um
hvort leyfa eigi staðgöngumæðr-
un hér á landi.
Læknisfræðileg álitamál
Í kafla skýrslunnar um læknis-
fræðileg álitaefni er lögð áhersla á
að væntanlegar staðgöngu mæður
séu heilsuhraustar og ekki eldri
en 35 ára.
Erfitt þykir að meta þörfina
fyrir þennan valkost en talið er,
miðað við forsendur skýrslunnar,
að fjöldinn gæti verið upp að fimm
pörum eða einstaklingum á ári.
Siðferðisleg álitamál
Staðgöngumæðrun er sögð geta
verið farsæl lausn á ófrjósemis-
vanda og meiri líkur eru taldar
á að vel takist til fyrir alla sem
að málinu koma, en skýr greinar-
munur er gerður á því hvort ráðist
sé út í staðgöngumæðrun sem vel-
gjörð eða í hagnaðarskyni.
Rök gegn því að leyfa slíkt í
hagnaðarskyni eru margvísleg
og snúa flest að stöðu staðgöngu-
móðurinnar og því hvort börn
eða meðgöngu sé hægt að meta
til fjár.
Segir í skýrslunni að meðal
annars vegna þessara álitamála
hafi flest þau lönd sem þó leyfi
staðgöngumæðrun einungis leyft
slíkt sem velgjörð en ekki gegn
greiðslu.
Slíkt form staðgöngumæðrunar,
það er án utanaðkomandi aðstoðar,
er talið hafa viðgengist í gegnum
aldirnar, án aðkomu yfirvalda.
Lögfræðileg álitamál
Meginrökin gegn því að leyfa stað-
göngumæðrun þegar fyrrnefnd
lög voru sett voru mál tengd móð-
erni barnsins, sem miðast alltaf
við þá konu sem fæðir barnið.
Í samantekt skýrslunnar kemur
fram að staðgöngumæðrun sé
bönnuð á öllum Norðurlöndunum.
Það sama gildir um flest önnur
Evrópulönd, en meðal þeirra
landa sem leyfa staðgöngumæðr-
un eru Bretland, Belgía, Holland
og Grikkland.
Þá er fyrirkomulag mis munandi
milli fylkja í Bandaríkjunum
og mismunandi skilyrði, en víð-
ast hvar er staðgöngumæðrun í
hagnaðar skyni bönnuð.
Bjartsýn á breytingar
Þingsályktunartillaga, þar sem
lagt er til að undirbúið verði frum-
varp um lögleiðingu staðgöngu-
mæðrunar, var lögð fyrir Alþingi
fyrir skemmstu og verður mælt
fyrir henni í byrjun næsta árs.
Þar segir að allar nauðsynlegar
upplýsingar ættu að liggja fyrir
til að lögleiða staðgöngumæðr-
un, þó með ströngum skilyrðum.
Meðal annars sé skýrt að slíkt
verði aðeins leyft í velgjörðar-
skyni og hagsmunir allra aðila
séu tryggðir.
Ragnheiður Elín Árnadóttir
Sjálfstæðisflokki fer fyrir til-
lögunni. Hún segir í samtali við
Fréttablaðið að flest mæli með
því að setja
skýra löggjöf
um staðgöngu-
mæðrun hér á
landi.
„ Þ að sem
vak i r fyr i r
mér er að sú
staðreynd sé
viður kennd að
það er verið
að nota þetta
úrræði um
allan heim og því eru íslensk pör
og einstaklingar að fara út til að
nýta sér þau.“
Ragnheiður segir þá staðreynd
knýja á um að staðgöngumæðrun
verði leidd í lög, og þá eftir íslensk-
um lagaramma og kröfum.
„Með því getum við komið í veg
fyrir það sem margir óttast, varð-
andi neikvæða þætti sem gætu
fylgt. Ég tel því einboðið að við
fastsetjum lagarammann eftir
okkar eigin viðmiðum.“
Ragnheiður telur að tillögunni
verði vel tekið á þingi.
„Kannski hafa ekki allir hug-
leitt þessi mál, en þau sem ég hef
rætt þetta við eru jákvæð fyrir
því að skoða málið og ég er bjart-
sýn fyrir að ná meirihluta fyrir
tillögunni.“
Snýst fyrst og fremst
um siðferðisleg álitamál
FRÉTTASKÝRING: Staðgöngumæðrun á Íslandi
RAGNHEIÐUR ELÍN
ÁRNADÓTTIR

Umdeilt úrræði Staðgöngumæðrun er umdeilt mál sem hefur verið í eldlínunni síðustu daga. Þingkonan Ragnheiður Elín
Árnadóttir er bjartsýn um að slíkt verði heimilað á Íslandi með lögum á næsta ári. NORDICPHOTOS/AFP
Þorgils
Jónsson
thorgils@frettabladid.is