Fréttablaðið - 28.12.2010, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 28. desember 2010 15
Að mörgu leyti var árið sem nú er á enda ár hinna óleystu vanda-
mála. Icesave-deilan var í hnút allt
árið og í alþjóðlegum viðskiptum
er Ísland ennþá í gjörgæslu, líkt
og áframhaldandi gjaldeyrishöft
eru til marks um. Þetta er nátengt
því að ekki er hægt að vænta þess
að íslensk fyrirtæki njóti trausts
erlendis fyrr en búið er að ganga
frá eftirmálunum af gjaldþroti
íslensku bankanna. Annar fortíð-
ardraugur frá góðærinu, einka-
væðing orkufyrirtækja, hefur ásótt
stjórnvöld allt árið og sér enn ekki
fyrir lausn þess máls. Fá mál eru
líklegri til að reka fleyg í stjórnar-
samstarfið – nema helst áframhald-
andi ágreiningur um ESB-umsókn
– en Magma-málið er þó enn hægt
að leysa og líklega eru flestir kjós-
endur stjórnarflokkanna sammála
um þær áherslur að vinda beri ofan
af þessari einkavæðingu.
Ýmislegt fleira hefur valdið von-
brigðum. Lítill áhugi almennings á
kosningum til stjórnlagaþings og
hin dræma kjörsókn (einungis 35%)
bendir til þess að það hafi ekki verið
rétt greining á vanda þjóðarinnar
að benda sérstaklega á stjórnar-
skrána og að stjórnlagaþingið sem
kosið var til í nóvember sé ekki það
sem almenningur hefur beðið eftir.
Þetta þarf ekki að koma á óvart ef
við viljum læra af reynslu annarra
þjóða. Fyrir um tveimur áratug-
um reyndu margir að kenna kosn-
ingakerfinu á Ítalíu um landlæga
spillingu þar í landi. Kerfinu var
breytt en ekkert breyttist og Ítal-
ir hafa setið uppi með Berlusconi í
tæpa tvo áratugi. Það skiptir þannig
máli að greina vandamálin rétt því
að röng greining á þeim sóar bæði
tíma og peningum auk þess sem að
hin raunverulegu vandamál fá ekki
næga athygli.
Á hinn bóginn hefur margt þróast
betur á árinu 2010 en vænta mátti
og gefur það góðar vonir um við-
snúning á árinu 2011. Í fyrsta lagi
er verðbólga nú komin niður fyrir
2,5% og hefur ekki verið lægri í sjö
ár. Þetta gefur stjórnvöldum tæki-
færi til afnema verðtrygginguna
sem yrði byltingarkennd aðgerð
í íslensku efnahagslífi. Þá hefur
þróun í ríkisfjármálum orðið hag-
stæðari en búist var við í upphafi
ársins. Í ljósi þess að helmingur
íslenskrar fjölmiðlaumræðu snýst
um að kvarta yfir skattahækkun-
um en afgangurinn eru umkvartan-
ir yfir niðurskurði þá hlýtur betri
staða ríkisfjármála að vera fagn-
aðarefni. Meira máli skiptir þó að
reynt hefur verið að dreifa skatt-
byrðinni þannig að tekjulægstu
hóparnir þurfi að taka minna á
sig en hinir tekjuhærri og niður-
skurðurinn til velferðarmála er
langmestur. Hér er athyglisvert að
bera saman frammistöðu ríkis og
ýmissa sveitarfélaga, t.d. Reykja-
víkurborgar. Þar eru enn ríkjandi
kredda frá góðæristímanum um að
ekki megi hækka útsvarið en þess í
stað er verið að skera niður í leik-
skólunum.
Nokkrar breytingar til bóta hafa
orðið á umgjörð ríkisvaldsins á
árinu, einkum á sviði mannréttinda-
mála. Breyttar reglur um skipan
dómara draga úr valdi eins ráðherra
á þessu sviði og er það raunverulegt
skref til að draga úr samþættingu
framkvæmdavalds og dómsvalds.
Þá var hjúskaparlögum breytt á
þann hátt að Ísland er skyndilega
í fararbroddi ríkja þar sem fólki
er ekki mismunað fyrir það eitt að
vilja eiga maka af sama kyni. Hér
skiptir breyttur þingmeirihluti
verulegu máli þó að ofmælt sé að
kalla ríkisstjórnina „hreinræktaða
vinstristjórn“ eins og sumir stjórn-
málafræðingar gera. Eftir stendur
að stefna ríkisstjórnarinnar á mál-
efnum innflytjenda hefur ekki tekið
nógu róttækum breytingum frá því
sem áður tíðkaðist.
Varla getur nokkur stuðnings-
maður ríkisstjórnarinnar verið
almennt sáttur við það hvernig til
hefur tekist á árinu. Það vantar
félagslega valkosti í bankakerfinu,
viðskiptalífinu og húsnæðiskerf-
inu, svo nokkur dæmi séu tekin.
Efnahagurinn er grundvöllur allra
umbóta og til langs tíma er jákvætt
að ríkisfjármálin séu að ná jafn-
vægi fyrr en ætlað hafði verið, að
vextir fari stöðugt lækkandi og að
ríkisstjórnin hafi getað rekið sína
stefnu í samvinnu við Alþjóðagjald-
eyrissjóðinn en án þess að lúta vald-
boði hans. Til lengri tíma litið þarf
þó meiri og róttækari breytingar ef
Ísland á ekki að sigla aftur í sama
far og fyrir hrunið.
Í byrjun sérhvers dags skyldi
hugað að endanum. Með þeim
orðum læt ég hér staðar numið.
Árið 2010
Sverrir Jakobsson
Sagnfræðingur
Í DAG
Íslendingar hampa oft uppruna sínum frá víkingum. Óvíst er
hvort margir landnámsmanna
höfðu verið í víking í alvöru. En
í lífsmáta víkinga örlar varla á
heimspeki né húmanisma.
Gott væri að losa sig við það orð
sem á okkur liggur,
að við séum af vík-
ingum komin. Slík
var grimmd þeirra
og villimennska, og
slíkur var skortur á
heimspeki og húm-
anisma hjá þeim.
Árásin á Lind-
esfarne árið 793:
múnkar klaustursins
yfir bókum sínum
flytja þakkargjörð
skapara sínum, í
aðdáun og góðvild.
Nú hafa læðst að
klaustrinu vopnaðir
menn – skyndilega stökkva upp
60 hrottar með öskrum og orgi:
Drepum, drepum! Og ráðast á
óviðbúna múnkana: Drepum,
drepum!! orga þeir. Og brytja þá
niður hlífðarlausa.
Og svo hrósa þeir sér af þessu
víkingarnir. Og afkomendur
hampa þessu sem afrekum.
Víkingar hafa að líkindum verið
huglausir – samskonar flokka-
árásir nota hýenur – en ránseðl-
ið keyrir þá áfram og græðgin.
Ja þvílík afrek! (óviðeigandi er
orðið kúltúr yfir þvílíka bleyði-
mennsku). Svo spinna þeir upp
sögur um drengskap og göfgi.
Afkomendur landnámsmanna
unnu þó afrek sem maður getur
verið stoltur af. Þeir skrifuðu
bókmenntir og þeir sigldu til land-
könnunar. Gott væri að ítreka þá
minningu. Mætti reisa á Lækjar-
torgi mynd-skúlptúr sem minnti á
ritun sagna og landkönnun.
Það vantar einmitt í miðju
Reykjavíkur eitthvert auðkenni
það sem ferðamenn
okkar geti miðað við
– auðkenni sem sé það
áberandi að allir átti
sig á því. Nú er stað-
an sú, að búi tveir
ferðamenn hvor á
sínu hótelinu þá vita
þeir ekki hvar þeir
geti mælt sér mót –
ekkert örnefni er til í
mið-Reykjavík nægi-
lega þekkt til þess,
enginn staður nægi-
lega þekktur né áber-
andi til þess.
Legg til að skúlpt-
úr verði reistur á Lækjartorgi,
mætti tákna ritandi hönd, eða
sýna seglskip, helst hvort tveggja.
Skúlptúrinn skagi dáldið hátt upp
svo sjáist langt að; efnið í mynd-
ina sé ekki massi, en minni held-
ur á strik. Beita má nýrri tækni:
ljósi, breytileika, hreyfingu.
Ritandi hönd. Auðkennistákn
Reykjavíkur. Writers and Seafar-
ers. (Hefðum auðvitað átt að hafa
torg í miðju borgar).
Auðkennistákn
í Reykjavík
Pistill
Valgarður
Egilsson
læknir
Legg til að
skúlptúr verði
reistur á Lækj-
artorgi, mætti
tákna ritandi
hönd, eða sýna
seglskip, helst
hvort tveggja …
Varla getur nokk-
ur stuðningsmað-
ur ríkisstjórnarinnar
verið almennt sáttur við
það hvernig til hefur tek-
ist á árinu.
Þórsmörk parka úlpurnar eru
komnar í allar verslanir 66°NORÐUR.
NÝR LITUR: Takmarkað magn
ÞÓRSMÖRK
parka
70/30 gæsadúnfylling.
Þolir frost niður í – 25°C.
Þvottabjarnaskinn á hettu
sem hægt er að smella af.
Þrenging um snúrugöng í mitti og faldi.
5.000 mm vatnsheldni.
Tveggja sleða rennilás að framan
með ytri stormlista.